Diktet: Bjørn Aamodt
Foto: Helene Andersen
Bjørn Aamodt (1944–2006) er omtala som metallarbeidar, men å redusere han til arbeidardiktar ville vera feil. Aamodts far var kunstnaren Asbjørn Aamodt. Poeten hadde altså ein dobbel bakgrunn som gjorde at han kunne tolke ein tilsynelatande enkel arbeidskvardag på ein intellektuell, symbolsk måte.
Det gjeld dette meiningsmetta, fascinerande diktet, frå Knuter, Mulm og andre dikt (1980). Ved fyrste gjennomlesing vil vi oppfatta diktet som ei forteljing om to vidt ulike verder. På den eine sida høgtidstunda hjå dominikanarmunkane på veg til morgonmessa, til ære for Kristus, som døydde for syndene våre på krossen. På hi sida høyrer vi om arbeidaren i krana som har fått eit vanskeleg oppdrag: plassere ei to tonn tung støypeklokke i Uranienborg kyrkje i Oslo. Kranføraren – kanskje diktaren sjølv – har heilt andre, verdslege tankar: Han er oppgjeven over det farlege arbeidet, som har dispensasjon frå lovverket, og ser fram til alt er over, så han kan nyte bokkøl.
Kva er bodskapen? Ironisere over munkane som ikkje er i noka form for risiko, medan kranføraren må ha fritak frå lovverket, slik at han med fare for liv og helse kan få plassert klokka til messa deira? Så lett er det ikkje. Som Heming Gujord skriv i ein analyse av diktet, har diktet kosmiske perspektiv, der diktaren med ein Kristus-allusjon sjølv er krossfest «like over spiret».
I ein annan analyse peikar Claus Madsen på det faktum at bokkøl er ein «øl brygget af Paulanermunke», og at duene truleg viser til den heilage Frans av Assisis tale til fuglane – eit kjent motiv i kunsten. Fuglane høyrer til lufta, himmelen, og «orgonboks» viser til orgonskåpet, som ifylgje psykoanalysen kunne samle kosmisk energi.
Kanskje jamfører Aamodt Kristus ikkje med seg sjølv, men med «halvgærne sjøgutter og apekatter» – dei som verkeleg våga det aller siste: «gå opp leideren». Desse momenta får meg til å lesa diktet om att og om att. Diktet er gåtefullt som påsken sjølv.
Ronny Spaans
Påskedikt (tilegnet arbeidsmiljøloven)
Jeg sitter like over spiret på Uranienborg kirke,
i en omvendt orgonboks,
og ser munkene gå til morgenmesse i Dominikanerklosteret
med svarte kapper og bøyd hode.
Det eneste jeg makter å samle tankene om er bokkøl,
og å holde styr på den to tonn tunge støpeklokka,
som dingler mellom husveggene
i en 30 m lang mantelwire.
Selvsagt har snekkerne akkord,
selvsagt er det drøyt kubikkmeterstore kranhuset
først og fremst utstyrt med dispensasjon
fra arbeidstilsynet,
som med et vemodig uttrykk i øynene
unnslo å gå opp den 100 trinns loddrette leideren,
velegnet for halvgærne sjøgutter
og apekatter.
«Død» har en eller annen risset med kniv i jernkarmen,
og som et veldig kors hever krana seg over Majorstua,
mens jeg tenker på bokkøl,
og småsnakker med duene på kranarmen.
Bjørn Aamodt
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Bjørn Aamodt (1944–2006) er omtala som metallarbeidar, men å redusere han til arbeidardiktar ville vera feil. Aamodts far var kunstnaren Asbjørn Aamodt. Poeten hadde altså ein dobbel bakgrunn som gjorde at han kunne tolke ein tilsynelatande enkel arbeidskvardag på ein intellektuell, symbolsk måte.
Det gjeld dette meiningsmetta, fascinerande diktet, frå Knuter, Mulm og andre dikt (1980). Ved fyrste gjennomlesing vil vi oppfatta diktet som ei forteljing om to vidt ulike verder. På den eine sida høgtidstunda hjå dominikanarmunkane på veg til morgonmessa, til ære for Kristus, som døydde for syndene våre på krossen. På hi sida høyrer vi om arbeidaren i krana som har fått eit vanskeleg oppdrag: plassere ei to tonn tung støypeklokke i Uranienborg kyrkje i Oslo. Kranføraren – kanskje diktaren sjølv – har heilt andre, verdslege tankar: Han er oppgjeven over det farlege arbeidet, som har dispensasjon frå lovverket, og ser fram til alt er over, så han kan nyte bokkøl.
Kva er bodskapen? Ironisere over munkane som ikkje er i noka form for risiko, medan kranføraren må ha fritak frå lovverket, slik at han med fare for liv og helse kan få plassert klokka til messa deira? Så lett er det ikkje. Som Heming Gujord skriv i ein analyse av diktet, har diktet kosmiske perspektiv, der diktaren med ein Kristus-allusjon sjølv er krossfest «like over spiret».
I ein annan analyse peikar Claus Madsen på det faktum at bokkøl er ein «øl brygget af Paulanermunke», og at duene truleg viser til den heilage Frans av Assisis tale til fuglane – eit kjent motiv i kunsten. Fuglane høyrer til lufta, himmelen, og «orgonboks» viser til orgonskåpet, som ifylgje psykoanalysen kunne samle kosmisk energi.
Kanskje jamfører Aamodt Kristus ikkje med seg sjølv, men med «halvgærne sjøgutter og apekatter» – dei som verkeleg våga det aller siste: «gå opp leideren». Desse momenta får meg til å lesa diktet om att og om att. Diktet er gåtefullt som påsken sjølv.
Ronny Spaans
Påskedikt (tilegnet arbeidsmiljøloven)
Jeg sitter like over spiret på Uranienborg kirke,
i en omvendt orgonboks,
og ser munkene gå til morgenmesse i Dominikanerklosteret
med svarte kapper og bøyd hode.
Det eneste jeg makter å samle tankene om er bokkøl,
og å holde styr på den to tonn tunge støpeklokka,
som dingler mellom husveggene
i en 30 m lang mantelwire.
Selvsagt har snekkerne akkord,
selvsagt er det drøyt kubikkmeterstore kranhuset
først og fremst utstyrt med dispensasjon
fra arbeidstilsynet,
som med et vemodig uttrykk i øynene
unnslo å gå opp den 100 trinns loddrette leideren,
velegnet for halvgærne sjøgutter
og apekatter.
«Død» har en eller annen risset med kniv i jernkarmen,
og som et veldig kors hever krana seg over Majorstua,
mens jeg tenker på bokkøl,
og småsnakker med duene på kranarmen.
Bjørn Aamodt
Fleire artiklar
Laila Goody, Maria Ómarsdóttir Austgulen, Trond Espen Seim og John Emil Jørgenrud i nachspielet frå helvete som stykket til Edward Albee blir kalla.
Foto: Erika Hebbert
Sterkt om livsløgn og overleving
Gode skodespelarprestasjonar i intens kamp på liv og død.
Den nye statsministeren i Frankrike, Michel Barnier, blir klappa inn av den utgåande, Gabriel Attal, i ein seremoni på Hôtel Matignon i Paris 5. september.
Foto: Stephane De Sakutin / Reuters / NTB
Ny statsminister med gjeld, utan budsjett
No lyt alt skje raskt i fransk politikk for å avverje nye kriser.
Justis- og beredskapsminister Emilie Enger Mehl på veg til pressetreffet om motarbeiding av kriminalitet. Også statsminister Jonas Gahr Støre og finansminister Trygve Slagsvold Vedum deltok.
Foto: Thomas Fure / NTB
– No ser me effekten av færre politifolk
Det er mykje regjeringa kunne gjort som dei ikkje har gjort. Me er ikkje imponerte, seier Helge André Njåstad (FrP).
Den oppdaterte boka om rettens ironi er ei samling av tekstar frå Rune Slagstad gjennom førti år.
Foto: André Johansen / Pax Forlag
Jussen som styringsverktøy
Rettens ironi, no i fjerde og utvida utgåve, har for lengst blitt ein klassikar i norsk idé- og rettshistorie.
Finn Olstad har doktorgrad i historie og er tidlegare professor ved Seksjon for kultur og samfunn ved Noregs idrettshøgskule.
Foto: Edvard Thorup
Det nye klassesamfunnet
Finn Olstads nye bok er eit lettlese innspel til ei sårt tiltrengd innsikt i skilnaden mellom fakta og ideologi.