Essay
Putin i Paradise
Vinteren 2020 drog Dag og Tid til Moskva for å undersøkje skuldingane om at Trump var ein russisk marionett. I 2022 følgjer vi opp med å reise til Las Vegas for å sjå korleis Ukraina-krigen ser ut frå Trump International, eit 62-etasjes hotell i Paradise i Nevada.
Då den nye krigen gav den europeiske draumen eit brått og uventa comeback, fekk eg trong til å fare til Las Vegas. Eg ville ut av Europa. Eg ville over havet og gjennom ørkenen og opp i høgda over Vegas-stripa, for å få sjå frå fugleperspektiv ned på eit kunstig Europa i miniatyr. Caesars Palace og Colosseum, Eiffeltårnet og venetianske gondolar, Spansketrappa og Fountain of the Gods. I Vegas var Europa alltid berre ein nusseleg, antikvarisk idé. Hit gav det meining å reise no når «Europa» såg ut til å få ein slags renessanse, no når valden hadde gitt ideen fylde att. Slik hadde det seg at eg ein dag i slutten av mai sjekka inn på Trump International Las Vegas, den vertikale gullbarren på 2000 Fashion Show Drive, i bydelen Paradise.
Berre månader tidlegare, i januar, sat eg i ein vinterstorm på Kreta og skreiv «Europa, du ditt tilårskomne kontinent». Eg var så nøgd med den formuleringa. Europe, you has-been of a continent, skreiv eg, og tenkte jau, her naila eg zeitgeisten fint. Eg sat på stranda med boblejakke under pelskåpa, åleine i ein sesongstengd landsby på den sørlege enden av øya, med berre hav mellom meg og Afrika, og las i Iliaden om elvane av blod som snart skulle komme. Straks skulle det gå til helvete i Ukraina; eg grøssa av kor mange som nekta å tru det, sjølv om det rigga seg til rett framfor auga våre. Pesten var i ferd med å ebbe ut; ei ny krise var i emning. Men førebels ante ingen av oss at krigen brått skulle gjere EU og Nato så heseblesande hippe, eller at alle slags folk skulle børste støv av omgrep som «vestlege verdiar» og igjen byrje bruke dei heilt utan kritisk distanse.
Fyrst pandemiåra og no dette nye skiftet... Aldri før hadde eg kjent så sterkt på det eg hadde byrja tenkje på som «verdsstemninga». Eg mista pusten av den annankvar dag, ei heilt fysisk kjensle av at idear bevegde verda. I over to år hadde eg sete i nonnecella mi, på heimekontoret, fast bestemt på å oversjå dei hektiske samtidsdebattane og berre lese førkristen litteratur, overtydd om at det no fyrst og fremst var dei døde som hadde noko å lære meg om mi eiga tid. Eg irriterte meg over dei levande og det vi skreiv. Irritasjonen var nok berre bitre projeksjonar frå ei skrivesperra ankercelle som var i ferd med å bli like radikaliserande som eit incel-guterom, men slik var det, altså.
Likevel. Eg òg freista formulere noko om desse kollektivt eksistensielle krisene, for dei reiv i meg slik eg trur dei reiv i dei fleste, eg hadde berre ikkje noko fornuftig å seie. Eg opna munnen og det var som å helle ut ei bøtte med spikar. Likevel. Nokre spørsmål hadde byrja forme seg: Korleis vege ei historisk hending idet ho utspelar seg? Korleis vite om dette var krisa som alle dei andre krisene hadde gjort oss blaserte i møte med, om dette var vendepunktet kavalkaden av unntakstilstandar hadde herda oss mot? Kunne det tenkjast at forteljinga om Europa skulle bli: Ulv, ulv, ropte dei i kor i årevis, heilt til bjørnen kom og åt dei alle? Korleis vite om dette var annleis eller meir av det same? Eg var heimsøkt av slike spørsmål, men det var openbert at det no ikkje var attende til «den vestlege sivilisasjonens vogge» eg måtte for å finne svara, men til den vestlege sivilisasjonens geriatriske dragshow. Eg måtte til Vegas for å kalibrere mitt eige tidsåndtermometer.
Women with penises! Det var det fyrste eg høyrde då eg skrudde på Fox News på rom 4000. Kulturkrigane kverna altså sin keisame gang her òg, i sin pingpong av reaksjon og motreaksjon, i dette eindimensjonale dataspelet som idédebatten har blitt, der harnisk matar harnisk, og der ingen marsjerer meir i takt enn dei som trur dei er motstraums. (Korleis skildre slikt utan krusedullar av blanda metaforar?) Snork. Frå golv-til-tak-vindauga falda byen seg ut framfor meg, stusseleg og storslått på same tid, glitrande og glorete. All American Girls For Less, stod det på eit banner på den næraste bygningen. Bortanfor spankulerte ein flokk beige Kardashians på skjermar høge som fjell.
Eg gjekk gjennom hotellet, orienterte meg, prata med folk. I suvenirbutikken kunne ein kjøpe alt frå undertøy og vin til bamsar og sparebøsser med Trump-logo på. Drikkefontenene, søppelbøttene, tampongdispenserane, alt var gullfarga.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
