På tomannshand
– Eit mirakel at vi finst
– Det er eit mirakel at det i det heile finst liv på denne planeten, og at nett eg har fått høve til å vere med i det, seier Thomas Hylland Eriksen.
Nitten år gamal byrja Thomas Hylland Eriksen (f. 1962) ein karriere som anarkistisk taggar på Nøtterøy. Med kostbar spraymaling finansiert gjennom ein innsamlingsaksjon i anarkistblekka Gateavisa gjennomhola han ozonlaget og grisa til bankveggene i Tønsberg med slagord som «Vår statsministerkandidat: Intuisjonen». Politiet i Tønsberg følgde målingsspora og tok den unge kunstnaren inn til alvorlege samtalar på kammerset. Etter dette følgde han intuisjonen og heldt fram med tagginga på høgare nivå.
Dei siste førti åra har han skrive – eller redigert – om lag seksti bøker og ei uoverskodeleg mengde artiklar. Ifylgje Google Scholar er professor i sosialantropologi ved Universitetet i Oslo og æresdoktor ved Stockholms universitet Thomas Hylland Eriksen sitert over 30.000 gonger verda over. Og tek ein med alle gongene han er nemnd, får han over 179.000 treff. Ein lyt tenkje på Grundtvig, som skreiv i svevne.
Thomas Hylland Eriksens pamflettar, innføringar og intervju er slikt han har utført under mellomlandingar på internasjonale flyplassar og på sykkel undervegs til Blindern, litt slik presten og filosofen Ivan Illich las åtte bøker i døgnet, eller Johan Galtung som etter seiande alltid skriv to bøker samstundes, éi med kvar hand. Eriksens høgrehandsarbeid – forskingsarbeidet – har ført han til Trinidad, Mauritius og Seychellane, marginale øystatar fjernt frå den vestlege sivilisasjonen, der han vantrivst. Han har òg forska på norsk kultur og avdekt at han ikkje finst, ein idé som utgjer kjernen i nyare norsk kultur.
Han byrja som avvikar, men blei snøgt målberar for den kulturelle hovudstraumen. Det var ein lagnad han hadde sams med mange intellektuelle, særleg frå generasjonen før hans eigen. Opprøret til sekstiåttarane og syttitalistane mot den gamle ordenen var i røynda ingen stor eller radikal prestasjon, for tenkjemåten og kulturen vi gjorde opprør mot, var blitt så hol og tom at han fall for den minste motstand.
Det venstreorienterte og kulturradikale verdsbiletet var antikolonialistisk, antivestleg, antikapitalistisk, individualistisk, frigjeringsorientert og migrasjonsvenleg, og det møtte ingen motstand å snakke om før det var for seint. Frå 1960-åra av låg all den intellektuelle krafta på venstresida og all risikoen på høgresida, dermed gjekk alle mot venstre som lemen på flokkvandring.
Venstresosialistane og hippiane var ikkje meir enn «en uke forut for sin tid», som det heiter i eit spottedikt av Jens Bjørneboe, eit dikt som snart skulle råke han sjølv, for også denne erkeopprøraren i norsk kultur er for lengst blitt ein gallionsfigur for den etablerte verda. Heile opprørsgenerasjonen frå 60- og 70-åra tok over skulane, universiteta, kyrkja, media og dei politiske partia utan motstand å snakke om.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
