Røykt magi
Det er éin ting mange kulturar i store delar av verda har kome fram til som sanning, og det er at det er ein særs god idé å røykje kjøt.
Ti millionar egg kan ikkje ta feil.
Foto: Dagfinn Nordbø
Det er ikkje mykje vi menneske er einige om. Det er berre å gløtte innom nyhenda. Vi kranglar om alt og ingenting. Men det er éin ting som mange kulturar i store delar av verda har kome fram til som sanning, og det er at det er ein særs god idé å røykje kjøt.
I byrjinga røykte me kjøtet for å gjere det meir haldbart. Røyken fekk ned bakterieveksten og gjorde det mogleg å konservere kjøtet så det heldt seg lenge i forrådet. Det finst ikkje tal på alle dei revar som har lurt seg inn i stabburet vinterstid, for der å oppdage at dei smarte menneska hadde hengt spekeskinkene, røykjeflesket og pølsene høgt oppunder taket med tau.
Då vi fekk høve til å kjøle maten, heldt vi likevel fram med røykinga, for sjølv om dei moderne tidene gav oss flust med eksotiske krydder i skåpet, var det lite som kunne konkurrere med den genuine røyksmaken. I dag kan du sjølvsagt få kjøpt røyksmak på flaske – ei kjapp løysing for dei som plutseleg får lyst til å jazze opp gryteretten sin.
Mange produsentar har no gått bort frå tradisjonell røyking, kanskje for å spare tid og helst pengar. Sjølv likar eg best det kjøtet som er røykt på gamlemåten, kanskje fordi eg i barndomen smakte røykjelaks som onkelen min på Sunnmøre hadde røykt på einer. Laksen hadde han fiska sjølv i fjorden rett utanfor, eineren hausta han og bar i hus med sine eigne hender, og røykjetunellen laga han sjølv.
Av alt røykt kjøt står etter mi meining det røykte svinekjøtet i særklasse, og på toppen tronar sjølvsagt baconet. Den amerikanske komikaren Jim Gaffigan seier det slik: «Bacon er best. Når du steikjer det, høyrest det ut som applaus.» Benjamin Franklin er tillagd sitatet: «Bacon er provet på at Gud elskar oss og vil at vi skal vere lukkelege.» Men det rimar kanskje ikkje heilt med at to store verdsreligionar seier at dette må dei truande så absolutt halde seg unna?
Eg pleier å seie at om du har ei pakke bacon i huset, kan du alltid lage deg god middag. Er du aleineboar, passerer egg og bacon som middag god som nokon, i alle fall om du supplerer samvitet med godt brød, nokre tomatskiver og litt agurk. Det vert ferdig på ein augneblink, det vi seie ti minutt, og det einaste du må vaske opp, er steikjepanna. Gå på vitjing til ein ungkar, og du vil merke at panna alltid står på komfyren. Sjå aldri bort frå at han nyleg har steikt bacon.
«Bacon er ein ingrediens eg ikkje vil nøle med å kalle magisk.»
Bacon er ein ingrediens eg ikkje vil nøle med å kalle magisk. Når bergensarane lagar plukkfisk dagen etter klippfiskmiddagen, er det vanleg med bacon på toppen. Går du på restaurant og tingar cæsarsalat og ikkje får bacon i han, kan du ringje advokaten din på timen.
Bacon er ingrediensen som gir det vesle ekstra sparket du treng. Ikkje at eg har ete iskrem med bacon, men det finst dei som gjer det òg.
Etter jul hadde eg dadlar til overs. Tar du ut steinen, kan du fylle dadlane med feta eller litt av den nye norske salatosten, rulle dei inn i bacon og så feste det heile saman med ein tannpirkar. Så steikjer du dei i omnen på 190 gradar eit kvarters tid, eller til baconet er sprøtt.
Kyllingbryst er ofte svært magert kjøt, så derfor er det ein god ting å krydre dei og rulle dei inn i baconskiver. Steik om lag fem minutt eller meir på kvar side, alt etter storleik.
Ein annan gong kan du lage bacon- og potetsuppe: Du treng seks skiver bacon, fire mellomstore poteter, ein hakka gul lauk og to fedd knust kvitlauk. Steik baconet i ei stor gryte til det vert sprøtt, og legg det til side. I same gryta har du i lauken og kvitlauken og steikjer det mjukt. Ha så i terningar av potet og ein liter kraft, gjerne kylling- eller hønsekraft. Lat det surre til potetene er mjuke. Tilset ein halv liter mjølk (gjerne blanda med fløyte, for dei ville og galne) og smak til med salt og pepar. Blend så suppa glatt med ein stavmiksar, men lat nokre potetbitar bli igjen. Ha i drygt to koppar cheddarost, Holtefjell eller parmesan og lat det smelte. Server suppa med baconet på toppen, og pynt gjerne med finhakka vårlauk eller graslauk. Det er røykt magi!
Dagfinn Nordbø er tekstforfattar og satirikar.
post@nordbo.no
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Det er ikkje mykje vi menneske er einige om. Det er berre å gløtte innom nyhenda. Vi kranglar om alt og ingenting. Men det er éin ting som mange kulturar i store delar av verda har kome fram til som sanning, og det er at det er ein særs god idé å røykje kjøt.
I byrjinga røykte me kjøtet for å gjere det meir haldbart. Røyken fekk ned bakterieveksten og gjorde det mogleg å konservere kjøtet så det heldt seg lenge i forrådet. Det finst ikkje tal på alle dei revar som har lurt seg inn i stabburet vinterstid, for der å oppdage at dei smarte menneska hadde hengt spekeskinkene, røykjeflesket og pølsene høgt oppunder taket med tau.
Då vi fekk høve til å kjøle maten, heldt vi likevel fram med røykinga, for sjølv om dei moderne tidene gav oss flust med eksotiske krydder i skåpet, var det lite som kunne konkurrere med den genuine røyksmaken. I dag kan du sjølvsagt få kjøpt røyksmak på flaske – ei kjapp løysing for dei som plutseleg får lyst til å jazze opp gryteretten sin.
Mange produsentar har no gått bort frå tradisjonell røyking, kanskje for å spare tid og helst pengar. Sjølv likar eg best det kjøtet som er røykt på gamlemåten, kanskje fordi eg i barndomen smakte røykjelaks som onkelen min på Sunnmøre hadde røykt på einer. Laksen hadde han fiska sjølv i fjorden rett utanfor, eineren hausta han og bar i hus med sine eigne hender, og røykjetunellen laga han sjølv.
Av alt røykt kjøt står etter mi meining det røykte svinekjøtet i særklasse, og på toppen tronar sjølvsagt baconet. Den amerikanske komikaren Jim Gaffigan seier det slik: «Bacon er best. Når du steikjer det, høyrest det ut som applaus.» Benjamin Franklin er tillagd sitatet: «Bacon er provet på at Gud elskar oss og vil at vi skal vere lukkelege.» Men det rimar kanskje ikkje heilt med at to store verdsreligionar seier at dette må dei truande så absolutt halde seg unna?
Eg pleier å seie at om du har ei pakke bacon i huset, kan du alltid lage deg god middag. Er du aleineboar, passerer egg og bacon som middag god som nokon, i alle fall om du supplerer samvitet med godt brød, nokre tomatskiver og litt agurk. Det vert ferdig på ein augneblink, det vi seie ti minutt, og det einaste du må vaske opp, er steikjepanna. Gå på vitjing til ein ungkar, og du vil merke at panna alltid står på komfyren. Sjå aldri bort frå at han nyleg har steikt bacon.
«Bacon er ein ingrediens eg ikkje vil nøle med å kalle magisk.»
Bacon er ein ingrediens eg ikkje vil nøle med å kalle magisk. Når bergensarane lagar plukkfisk dagen etter klippfiskmiddagen, er det vanleg med bacon på toppen. Går du på restaurant og tingar cæsarsalat og ikkje får bacon i han, kan du ringje advokaten din på timen.
Bacon er ingrediensen som gir det vesle ekstra sparket du treng. Ikkje at eg har ete iskrem med bacon, men det finst dei som gjer det òg.
Etter jul hadde eg dadlar til overs. Tar du ut steinen, kan du fylle dadlane med feta eller litt av den nye norske salatosten, rulle dei inn i bacon og så feste det heile saman med ein tannpirkar. Så steikjer du dei i omnen på 190 gradar eit kvarters tid, eller til baconet er sprøtt.
Kyllingbryst er ofte svært magert kjøt, så derfor er det ein god ting å krydre dei og rulle dei inn i baconskiver. Steik om lag fem minutt eller meir på kvar side, alt etter storleik.
Ein annan gong kan du lage bacon- og potetsuppe: Du treng seks skiver bacon, fire mellomstore poteter, ein hakka gul lauk og to fedd knust kvitlauk. Steik baconet i ei stor gryte til det vert sprøtt, og legg det til side. I same gryta har du i lauken og kvitlauken og steikjer det mjukt. Ha så i terningar av potet og ein liter kraft, gjerne kylling- eller hønsekraft. Lat det surre til potetene er mjuke. Tilset ein halv liter mjølk (gjerne blanda med fløyte, for dei ville og galne) og smak til med salt og pepar. Blend så suppa glatt med ein stavmiksar, men lat nokre potetbitar bli igjen. Ha i drygt to koppar cheddarost, Holtefjell eller parmesan og lat det smelte. Server suppa med baconet på toppen, og pynt gjerne med finhakka vårlauk eller graslauk. Det er røykt magi!
Dagfinn Nordbø er tekstforfattar og satirikar.
post@nordbo.no
Fleire artiklar
Skodespelar Svein Tindberg flettar saman eigne barndomserfaringar med 4000 år gamle forteljingar frå Bibelen.
Foto: Marcel Leliënhof
Høgaktuelle forteljingar frå Midtausten
Trur vi Bibelen er ei utdatert bok, tek vi feil. Svein Tindberg syner korleis gamle jødisk-kristne soger talar til vår eksistens no når bombene fell mellom folkeslag.
Foto: Dag Aanderaa
Pyntesjuke og luksuslov
Christian Kvart ville styre pynten, krydderet og konfekten.
Miridae, ei bladtege med oval form.
Foto: via Wikimedia Commons
Levande innsikt om døyande insekt
Ein optimistisk tone råder i ei tettpakka faktabok om dystre utsikter for insekta.
Moss–Horten-ferja er den mest trafikkerte i landet. Skjer det noko uføresett, som då dei tilsette blei tatt ut i LO-streik i fjor, veks køane på begge sider av fjorden.
Foto: Terje Bendiksby / AP / NTB
Pengegaloppen i ferjetoppen
Det står ei Norled-ferje her og ei Torghatten-ferje der – innstilte. Ferja, ein livsnerve for mange, er eigd av folk vi ikkje aner kven er, utanfor vår kontroll.
Yrka med det høgste sjukefråværet er kvinnedominerte med relasjonelt arbeid og høge emosjonelle krav, skriv Lill Sverresdatter Larsen.
Foto: Gorm Kallestad / NTB
Langvarig overbelastning gir rekordhøyt sykefravær
«Vi har lenge drevet en dugnad for å holde skuta flytende.»