Trollet i øskja
Den nedverdigande omtalen av tilhengjarar av høgrepopulismen kan visa seg å styrkja heller enn å svekkja bylgja.
I Russland og Aust-Europa har nasjonalisme og innvandringsskepsis vorte politiske hovudstraumar. Same vegen går det i Sveits og Austerrike. Frå 2017 kan Frankrike verta styrt av Marine le Pen frå det nasjonalkonservative Front National. I Tyskland får eit liknande høgreparti for fyrste gong sidan krigen støtte frå borgarlege veljarar. Men ingen framgang for nasjonalisme og populisme i vestverda har vore så overraskande som Donald Trumps lynsnøgge suksess i USA. Korleis kunne ein mann utan politisk røynsle og ei framferd som på eit drikkelag verta presidentkandidat for eit av dei to store politiske partia i USA?
Den autoritære personlegdomen
I den mykje omtala artikkelen «The Rise of American authoritarianism» kallar skribenten Amanda Taub framveksten av høgrepopulisme for eit «mysterium» som ho meiner ei gruppe statsvitarar har løyst. Desse forskarane meiner at det innanfor den amerikanske folkesetnaden skal finnast eit eige slag menneske med autoritær personlegdomstype. Desse menneska fryktar framande og flokkar seg rundt sterke leiarar når dei kjenner seg truga. I gode tider ligg dei autoritære tendensane deira i dvale, men dei vert aktiverte av høg innvandring og økonomisk krise, store kulturelle endringar og terroråtak.
Det er ei forklåring som i praksis brennemerkjer store grupper av folket som mindreverdige. Dårlege karaktertrekk vert knytte til ein personlegdomstype ein må sjå som genetisk styrd og fysisk nedarva. Steget vert kort til å sjå også politiske skilnader mellom radikal-liberale og konservative tenkjemåtar som biologisk og evolusjonært styrde. Høgrepopulismen vert då forstått som eit resultat av ein seint og dårleg utvikla hjerne hjå tilbakeståande delar av manneætta.
Nett dette gjer litteraturvitaren Caroline Fetscher i ein artikkel i den tyske avisa Tageszeitung 14. august. Populistane, meiner ho, har ikkje greidd å tilpassa seg utviklinga mot globalisme og høyrer med nasjonstenkinga si til eit tidlegare evolusjonært stadium. For å framskunda evolusjonen hjå dei som ligg etter, må ein «investera milliardar i utdanning og gjennomføring av menneskerettar» for born og unge: «Elitane kan ikkje lenger ha monopol på evner som analyse, kritisk medvit og refleksjon» attåt «sosial og medial kompetanse». Det tilbakeståande folkefleirtalet må hjelpast opp på den liberalistiske og kulturradikale elitens høgare utviklingsnivå gjennom massiv utdanning i tenkjemåten til overklassa.
Den liberalistiske arrogansen
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
