Det er ikkje så ofte at ei avis og éin einskilt avisartikkel fullstendig tek over den politiske dagsordenen i ei supermakt gjennom fleire dagar. Det skjedde for ei veke sidan her i USA: Då prenta Washington Post ein artikkel om kva som hende då russisk etterretning blanda seg inn i det amerikanske presidentvalet førre hausten.

Tidleg i august i fjor kom det ei pakke med dokument til Det kvite huset i Washington DC, kunne Washington Post fortelje. Papira, som hadde CIA som avsendar, var så sensitive at berre fire namngjevne personar i Obama-administrasjonen fekk sjå dei før dei blei destruerte. Kva ein kunne lese, var at president Vladimir Putin personleg hadde gjeve ordre om å sette i verk ein operasjon for å øydeleggje valkampen til Hillary Clinton. Målet var at Donald Trump skulle bli valt til president i USA.

Utover hausten fekk ein sjå operasjonen utfalde seg. Systematisk blei det leke dokument frå det demokratiske partiet som stilte Hillary Clinton i eit dårleg ljos. Dessutan kan det sjå ut til at russisk etterretning sysla med planar om å trengje seg inn i datasystema som styrer sjølve presidentvalet. Ikkje noko tyder på at ei einaste stemme verkeleg blei flytta på, men berre planar om å sabotere valet var nok til at alarmklokkene ringde i Washington.

Kva med truverdet?

No er det nokre dagar sidan artikkelen har stått på prent i Washington Post, og ein kan stille spørsmålet: Kor truverdig er han? Svaret er at me neppe nokon gong vil få klåre prov på alt som stod i artikkelen, og avisa skriv då også at ho held einskilde opplysningar borte for ikkje å kompromittere kjeldene. Frå ulike hald er det kome fråsegner som stadfester viktige deler av det som stod på prent. Washington Post kunne eit par dagar etter avsløringa sitere ei anonym kjelde tett på Obama som sa at det var ingenting han hadde vanskelegare for å forsvare enn måten denne saka blei handsama på. «Eg kjende det slik at me alle blei lamma», sa han til avisa.

Det fremste provet på at hovudpoenga i artikkelen er riktige, er nok likevel at ingen i det svære etterretningsmiljøet i USA i ettertid har hevda at Washington Post tek feil. At avisa skal setje eksistensen sin på spel ved å sende ut ein lygnaktig artikkel med så mykje sprengstoff, verkar dessutan lite sannsynleg.

Det aller meste tyder altså på at Washington Post gjennom godt journalistisk arbeid og ved hjelp av gode kjelder innanfor etterretningsmiljøet i USA har avdekka den rolla som Putin personleg spelte i valkampen i USA i fjor. For prestisjen til Vladimir Putin og for det amerikansk-russiske tilhøvet i framtida varslar dette dårleg. Stormakter kan vere usamde om mykje, men har normalt ei form for vørdnad for kvarandre. I Washington er det no ei djup kjensle av at russarane – på direkte ordre frå Kreml – har brote spelereglane.

Om Putin ikkje kjem godt ut av avsløringa i Washington Post, så gjer heller ikkje Barack Obama det. Som den allereie siterte anonyme tenestemannen peika på, var det ei kjensle av rådløyse som rådde i Det kvite huset då CIA kom med opplysningane sine. For det fyrste var ein jo på den tida – i byrjinga av august – sikre på at Hillary Clinton skulle vinne valet, og difor var det ikkje så viktig å gjere noko. Dessutan ville ikkje Obama gå så hardt ut at det kunne sjå ut som han gav urettvis støtte til Clinton, slik at valsigeren hennar kom i eit dårleg ljos.

Enden på visa var at Obama-administrasjonen nesten ikkje gjorde noko som helst. Obama åtvara rett nok Putin personleg då dei to møtte kvarandre i Kina i byrjinga av september. Åtvaringa tok Putin tydelegvis ikkje alvorleg. Han hugsa jo frå striden rundt dei kjemiske våpna til Assad-regimet i 2012 at dei såkalla raude strekane til Obama ikkje var så raude, når alt kom til alt. Då Obama endeleg i desember kasta ut 35 russarar frå USA, var det for seint. Donald Trump vart vald til president 8. november.

Lite ære att

Når det gjeld Trump, var han gjennom heile hausten 2016 og våren 2017 oppteken med å ta avstand frå påstandane om russisk innblanding i det amerikanske presidentvalet. I valdebatten med Hillary Clinton 26. september freista han å le det heile bort: «(Clinton) seier Russland, Russland, Russland, men eg gjer det ikkje. Kanskje det var det. Eg meiner, det kunne vere Russland, men det kunne også vere Kina. Det kunne vere mange andre folk. Det kunne også vere nokon som sit på senga si som veg 200 kilo, ok?» Så, etter avsløringa i Washington Post for ei veke sidan, gjekk Trump ut og skulda Obama for at han i fjor haust ikkje gjorde noko for å stogge den russiske undergravinga. No har vel ikkje Trump så mykje ære att å tape, men det er tydeleg at den sittande amerikanske presidenten ikkje hugsar særleg godt kva han seier frå gong til gong.

Er det så nokon som kjem godt frå avsløringa til Washington Post? Det er sjølvsagt blitt notert her i USA at CIA ser ut til å ha ei kjelde heilt inne i Putins administrasjon. At ei etterretningsteneste klarer å infiltrere dei nærmaste sirklane til ein statsleiar av Putins kaliber, er ein eintydig triumf, sett frå ein profesjonell ståstad.

Halvor Tjønn er journalist, forfattar og fast skribent i Dag og Tid.