Per Anders Todal

peranders@dagogtid.no

Norsk Polarinstitutt har ansvaret for Troll-stasjonen, og direktør Ole Arve Misund er ein ivrig pådrivar for å få bygd ein ny stasjon. Prosjektet er «ikke noe ekstravagant. Det vi holder på med her er svært nøkterne greier», sa han nyleg til Khrono.

– Er det fagleg grunnlag for å bruke mellom to og tre milliardar på Troll-stasjonen ?

–?Det er det. Vi skal drive stasjonen på ein sikker måte som utgangspunkt for forsking. Og ei rekkje forskingsaktivitetar på klima, økosystem, glasiologi og andre felt nyttar Troll som tilhaldsstad, seier Ole Arve Misund.

– Men kapasiteten til den eksisterande stasjonen har langt frå vore fullt utnytta?

– Det er heilt rett, og det heng saman med at forholda ved stasjonen ikkje er lagde til rette for forskarar. Slik stasjonen er i dag, har vi ikkje dei kontorfasilitetane og laboratorieplassane forskarar krev.

– Er det interesse nok i forskarmiljøa til å utnytte ein slik kapasitet som de no planlegg?

– Det er vi rimeleg sikre på. Polarinstituttet har 20 forskarar som er engasjerte i Antarktis-forsking. I tillegg vil folk frå Norsk institutt for luftforsking, Universitetet i Oslo, Universitetet i Bergen og andre fagmiljø vere interesserte i å bruke stasjonen. Og utbygginga av Troll Observing Network, med støtte frå Forskingsrådet, kjem òg til å auke behovet for fasilitetar.

–?I kva grad er ei ny investering i Troll motivert av at Noreg skal styrkje gamle territoriale krav og vise nærvær i Dronning Maud Land?

– Oppgraderinga handlar først og fremst om å utvide Troll til ein forskingsstasjon. I tillegg er nærværet vårt viktig for at Noreg skal halde fram med å bidra til utviklinga av rammeverket i Antarktis.

–?Stortingsmeldinga om antarktispolitikken frå 2015 er klar på at den norske forskinga i Antarktis har samanheng med dei territoriale krava.

– Ja, det legg heller ikkje vi skjul på.

–?Er det rett å bruke forskingsmidlar til å drive utanrikspolitikk?

– Polarinstituttet er ikkje berre ein forskingsinstitusjon. Vi er òg eit direktorat med ansvar for norsk myndigheitsutøving i Antarktis. Driftsmidlane våre går altså ikkje berre til forsking.

–?Noreg er eit lite land med store ambisjonar for polarforskinga. Er det klokt å spreie ressursane på både Arktis og Antarktis?

– Noreg er verdas femte største polarforskingsnasjon. Vi er rangerte som nummer tre på Arktis-forsking og nummer 21 på Antarktis-forsking. Mange store spørsmål om klimautviklinga kan vi finne svar på i Antarktis. Da er det rett å gjere ein forskingsinnsats også i sør.

– Er det rett å satse mykje meir i Antarktis, om det går på kostnad om forskinga i nord?

– Ein del meir, vil eg seie. I dag brukar Noreg litt over halvannan milliard årleg på polarforsking. Av dette går kring sju prosent til forsking i Antarktis. Berre ein liten auke vil bidra til å lyfte oss frå 21. plassen i rangeringa.

– Sett opp mot halvannan milliard årleg til polarforsking er to–tre milliardar kroner til ny Troll-stasjon formidabelt.

– Ja. Men vi får ikkje til dette på ein billeg måte. Sidan 2005 har vi drive og klatta på dette klyngetunet. No må vi få ein forskingsstasjon som har framtida for seg.

– Er det ikkje fare for at dette blir nok ei statleg kjempeinvestering som blir brukt langt mindre enn planlagd?

– Om vi endar opp med konseptet til 2,3 milliardar, med plass til 65 personar og 20 forskarplassar, er vi rimeleg sikre på at det vil bli godt utnytta. Kanskje er det litt i knappaste laget, seier Ole Arve Misund.