JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

VitskapSamfunn

– Ein stor geisp

Over halvparten av norske forskarar røystar på partia lengst til venstre. Professor Sven G. Holtsmark meiner det er heilt uinteressant.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Desse tre er godt likte blant norske akademikarar: leiar i Raud Bjørnar Moxnes, leiar i MGD Une Bastholm og leiar i SV Audun Lysbakken.

Desse tre er godt likte blant norske akademikarar: leiar i Raud Bjørnar Moxnes, leiar i MGD Une Bastholm og leiar i SV Audun Lysbakken.

Foto: Naina Helén Jåma / NTB

Desse tre er godt likte blant norske akademikarar: leiar i Raud Bjørnar Moxnes, leiar i MGD Une Bastholm og leiar i SV Audun Lysbakken.

Desse tre er godt likte blant norske akademikarar: leiar i Raud Bjørnar Moxnes, leiar i MGD Une Bastholm og leiar i SV Audun Lysbakken.

Foto: Naina Helén Jåma / NTB

4365
20220318

Samtalen

Sven G. Holtsmark

professor ved Institutt for Forsvarsstudier

Aktuelt

Meiningsmangfald i akademia

4365
20220318

Samtalen

Sven G. Holtsmark

professor ved Institutt for Forsvarsstudier

Aktuelt

Meiningsmangfald i akademia

jesper@dagogtid.no

Ei gruppe forskarar ved Institutt for samfunnsforskning (ISF) har denne veka lagt fram ein studie som syner at over halvparten av alle samfunnsforskarar røystar anten SV, MDG eller Raudt. Til samanlikning: I resten av folkesetnaden har dei tre partia opp mot 20 prosent oppslutning.

Undersøkinga inngår i eit prosjekt i samarbeid med stiftinga Fritt Ord, som skal kartleggje synet norske forskarar har på ytringsfridom og formidling av vitskap. Ein rapport dei offentleggjorde i fjor, syner at éin av tre forskarar vegrar seg for å verte oppfatta som politiske når dei ytrar seg om faget sitt. I tillegg er forskarane mindre viljuge til å formidle kontroversielle eller «krenkjande» funn.

Sven G. Holtsmark er professor ved Institutt for Forsvarsstudier (IFS).

– Er det eit problem at så mange forskarar tilhøyrer venstresida?

– Ærleg talt synest eg heile undersøkinga er ein stor geisp. Ein skulle vere blind for å ikkje ha fått det med seg før no. Heilt frå demokratiseringa av høgskulesektoren på 1960-talet har det truleg gått den vegen. Det gjer ikkje forskinga i seg sjølv verken dårlegare eller betre.

– Men du er ikkje redd for ei einsretting av forskinga?

– Då må dei som hevdar at forskinga er einsretta, først prove at ho er det. At forskarar har eit politisk standpunkt, er ikkje eit problem i seg sjølv. Andre samfunnssektorar har òg ei politisk slagside. Problemet oppstår først når sjølve forskinga vert venstrevridd. Eg kjenner ikkje til funn som tilseier at det er tilfellet.

– Er det ikkje alvorleg for meiningsmangfaldet i forskinga viss altfor mange har dei same politiske standpunkta?

– I den grad nokon seier det er eit problem, impliserer dei at det er noko ein burde ha gjort noko med. Difor meiner eg heile debatten er eit sidespor. Det hadde vore ganske alvorleg om vi skulle leggje politiske føringar på forskinga. Ein kan ikkje byrje å ta omsyn til politisk balanse i tilsetjingar. Då hadde ein gått på akkord med sentrale prinsipp i vitskapen. Medisinen er altså mykje verre enn sjukdommen. Ein kan ønskje seg ein situasjon der det ikkje var sånn, men då får ein heller prøve å motivere folk. Det er heller ikkje noko problem i Noreg at for få forskarar melder seg i ordskiftet.

– Kan det vere fare for at visse problemstillingar ikkje vert tekne opp om altfor mange forskarar deler dei same politiske standpunkta?

– Forskarar er ikkje upåverka av trendar i tida. Sjølvsagt speler politisk tilhøyrsle ei rolle i utvalet av tematikk, men det er noko heilt anna enn at ho gjennomsyrar kunnskapsproduksjonen. Ein forskar må uavhengig av standpunkt ta omsyn til vitskapelege prinsipp, som at ein skal vere open om kjeldebruk og kunne etterprøve funna. Andre skal kunne sjå kva ein byggjer kunnskapen på.

Men er ikkje sjølve framstillinga av forskingsfunn politisk?

– Ein av dei største historikarane i det førre hundreåret, Eric Hobsbawm, var kommunist. Men verka hans bar ikkje preg av det. I Danmark har ein til dømes ein kamp mellom ulike politiske fløyer i historiefaget når det gjeld den kalde krigen. Så lenge ein kan etterprøve det, er det greitt.

– Tiltrekkjer samfunnsforskinga i større grad enn andre fag venstrevridde?

– At samfunnsvitskapen har ei grunnleggjande kritisk og spørjande haldning, er det ingen tvil om. Det er kanskje ikkje så overraskande at det ikkje nødvendigvis leier til konservatisme.

– I ein rapport frå i fjor peikar forskarane på at éin av tre forskarar er redde for å verte oppfatta som politiske aktørar. Kva seier det om det akademiske ytringsrommet?

– Viss ein som samfunnsforskar er engsteleg for å publisere eigne funn, må ein kanskje sjå seg om etter ein annan jobb. Eg har full forståing for at det er hardt å stå i eit mediekøyr med politikarar som har vore medievande sidan ungdommen av. Men sånn er det berre. Det er ikkje noko gale i at det er skummelt. Vi kan ikkje ha ein samfunnsdebatt med mjuke kantar.

– Kva røystar du?

– Ingen av dei tre nemnde partia.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

jesper@dagogtid.no

Ei gruppe forskarar ved Institutt for samfunnsforskning (ISF) har denne veka lagt fram ein studie som syner at over halvparten av alle samfunnsforskarar røystar anten SV, MDG eller Raudt. Til samanlikning: I resten av folkesetnaden har dei tre partia opp mot 20 prosent oppslutning.

Undersøkinga inngår i eit prosjekt i samarbeid med stiftinga Fritt Ord, som skal kartleggje synet norske forskarar har på ytringsfridom og formidling av vitskap. Ein rapport dei offentleggjorde i fjor, syner at éin av tre forskarar vegrar seg for å verte oppfatta som politiske når dei ytrar seg om faget sitt. I tillegg er forskarane mindre viljuge til å formidle kontroversielle eller «krenkjande» funn.

Sven G. Holtsmark er professor ved Institutt for Forsvarsstudier (IFS).

– Er det eit problem at så mange forskarar tilhøyrer venstresida?

– Ærleg talt synest eg heile undersøkinga er ein stor geisp. Ein skulle vere blind for å ikkje ha fått det med seg før no. Heilt frå demokratiseringa av høgskulesektoren på 1960-talet har det truleg gått den vegen. Det gjer ikkje forskinga i seg sjølv verken dårlegare eller betre.

– Men du er ikkje redd for ei einsretting av forskinga?

– Då må dei som hevdar at forskinga er einsretta, først prove at ho er det. At forskarar har eit politisk standpunkt, er ikkje eit problem i seg sjølv. Andre samfunnssektorar har òg ei politisk slagside. Problemet oppstår først når sjølve forskinga vert venstrevridd. Eg kjenner ikkje til funn som tilseier at det er tilfellet.

– Er det ikkje alvorleg for meiningsmangfaldet i forskinga viss altfor mange har dei same politiske standpunkta?

– I den grad nokon seier det er eit problem, impliserer dei at det er noko ein burde ha gjort noko med. Difor meiner eg heile debatten er eit sidespor. Det hadde vore ganske alvorleg om vi skulle leggje politiske føringar på forskinga. Ein kan ikkje byrje å ta omsyn til politisk balanse i tilsetjingar. Då hadde ein gått på akkord med sentrale prinsipp i vitskapen. Medisinen er altså mykje verre enn sjukdommen. Ein kan ønskje seg ein situasjon der det ikkje var sånn, men då får ein heller prøve å motivere folk. Det er heller ikkje noko problem i Noreg at for få forskarar melder seg i ordskiftet.

– Kan det vere fare for at visse problemstillingar ikkje vert tekne opp om altfor mange forskarar deler dei same politiske standpunkta?

– Forskarar er ikkje upåverka av trendar i tida. Sjølvsagt speler politisk tilhøyrsle ei rolle i utvalet av tematikk, men det er noko heilt anna enn at ho gjennomsyrar kunnskapsproduksjonen. Ein forskar må uavhengig av standpunkt ta omsyn til vitskapelege prinsipp, som at ein skal vere open om kjeldebruk og kunne etterprøve funna. Andre skal kunne sjå kva ein byggjer kunnskapen på.

Men er ikkje sjølve framstillinga av forskingsfunn politisk?

– Ein av dei største historikarane i det førre hundreåret, Eric Hobsbawm, var kommunist. Men verka hans bar ikkje preg av det. I Danmark har ein til dømes ein kamp mellom ulike politiske fløyer i historiefaget når det gjeld den kalde krigen. Så lenge ein kan etterprøve det, er det greitt.

– Tiltrekkjer samfunnsforskinga i større grad enn andre fag venstrevridde?

– At samfunnsvitskapen har ei grunnleggjande kritisk og spørjande haldning, er det ingen tvil om. Det er kanskje ikkje så overraskande at det ikkje nødvendigvis leier til konservatisme.

– I ein rapport frå i fjor peikar forskarane på at éin av tre forskarar er redde for å verte oppfatta som politiske aktørar. Kva seier det om det akademiske ytringsrommet?

– Viss ein som samfunnsforskar er engsteleg for å publisere eigne funn, må ein kanskje sjå seg om etter ein annan jobb. Eg har full forståing for at det er hardt å stå i eit mediekøyr med politikarar som har vore medievande sidan ungdommen av. Men sånn er det berre. Det er ikkje noko gale i at det er skummelt. Vi kan ikkje ha ein samfunnsdebatt med mjuke kantar.

– Kva røystar du?

– Ingen av dei tre nemnde partia.

– Viss ein som samfunnsforskar er engsteleg for å publisere eigne funn, må ein kanskje sjå seg om etter ein annan jobb.

Fleire artiklar

Ingeborg Arvola har fått fleire prisar for forfattarskapen sin.

Ingeborg Arvola har fått fleire prisar for forfattarskapen sin.

Foto: Fartein Rudjord / Norla

BokMeldingar

Heitt begjær ved islagt hav

Ingeborg Arvola held fram med soga om kvensk liv på 1800-talet.

Hilde Vesaas
Ingeborg Arvola har fått fleire prisar for forfattarskapen sin.

Ingeborg Arvola har fått fleire prisar for forfattarskapen sin.

Foto: Fartein Rudjord / Norla

BokMeldingar

Heitt begjær ved islagt hav

Ingeborg Arvola held fram med soga om kvensk liv på 1800-talet.

Hilde Vesaas
Skodespelar Svein Tindberg flettar saman eigne barndomserfaringar med 4000 år gamle forteljingar frå Bibelen.

Skodespelar Svein Tindberg flettar saman eigne barndomserfaringar med 4000 år gamle forteljingar frå Bibelen.

Foto: Marcel Leliënhof

TeaterMeldingar
KristinAalen

Høgaktuelle forteljingar frå Midtausten

Trur vi Bibelen er ei utdatert bok, tek vi feil. Svein Tindberg syner korleis gamle jødisk-kristne soger talar til vår eksistens no når bombene fell mellom folkeslag.

Foto: Dag Aanderaa

Ordskifte
DagAanderaa

Pyntesjuke og luksuslov

Christian Kvart ville styre pynten, krydderet og konfekten.

Miridae, ei bladtege med oval form.

Miridae, ei bladtege med oval form.

Foto: via Wikimedia Commons

BokMeldingar
Per Roger Sandvik

Levande innsikt om døyande insekt

Ein optimistisk tone råder i ei tettpakka faktabok om dystre utsikter for insekta.

Aasen-tunet opna i 2000.

Aasen-tunet opna i 2000.

Foto: Sverre Fehn / Aasen-tunet

Ordskifte

Spor av tid i arkitekturen

«Arkitekturopprøret vil gjerne støype fast i ubehandla betong forståinga av kva god arkitektur er.»

Ottar Grepstad
Aasen-tunet opna i 2000.

Aasen-tunet opna i 2000.

Foto: Sverre Fehn / Aasen-tunet

Ordskifte

Spor av tid i arkitekturen

«Arkitekturopprøret vil gjerne støype fast i ubehandla betong forståinga av kva god arkitektur er.»

Ottar Grepstad

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis