JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

UtanriksSamfunn

Spent på grensa

Nupi-forskar Julie Wilhelmsen seier USA og Nato kunne handla annleis for å hindre konflikteskaleringa mellom Russland og Ukraina.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
I september i år trena russiske væpna styrkar saman med kviterussiske væpna styrkar. No har Russland plassert ut militære styrkar på grensa til Ukraina.

I september i år trena russiske væpna styrkar saman med kviterussiske væpna styrkar. No har Russland plassert ut militære styrkar på grensa til Ukraina.

Foto: Vadim Savitskiy/Russian Defense Ministry Press Service via AP

I september i år trena russiske væpna styrkar saman med kviterussiske væpna styrkar. No har Russland plassert ut militære styrkar på grensa til Ukraina.

I september i år trena russiske væpna styrkar saman med kviterussiske væpna styrkar. No har Russland plassert ut militære styrkar på grensa til Ukraina.

Foto: Vadim Savitskiy/Russian Defense Ministry Press Service via AP

5159
20211203

Samtalen

Julie
Wilhelmsen

Nupi-forskar

Aktuell

Den spente situasjonen mellom Russland og Ukraina

5159
20211203

Samtalen

Julie
Wilhelmsen

Nupi-forskar

Aktuell

Den spente situasjonen mellom Russland og Ukraina

eva@dagogtid.no

Russland har plassert ut militære styrkar og flytta stridsvogner og pansra køyretøy mot grensa til Ukraina. USA, Nato og EU er uroa over situasjonen, og amerikanarane fryktar at Putin planlegg ein ny invasjon av Ukraina.

Dag og Tid har snakka med russlandsekspert Julie Wilhelmsen, som er seniorforskar ved Norsk utanrikspolitisk institutt (Nupi).

– Er det grunn til å frykte ein ny invasjon?

– Ja, det er det. Det har jo vore stor spenning rundt Ukraina sidan 2014, og konflikten frå den gong er framleis uløyst. No, sju år seinare, har vi tilleggsdimensjonen med den eskalerande konflikten mellom Russland og Nato og USA, der konflikten om Ukraina vert tolka som ein stråmannskonflikt, særleg frå russisk side.

– Kva er den konkrete grunnen til styrkeoppbygginga?

– Ein mogleg grunn er at Nato engasjerer seg i Ukraina gjennom å trene det ukrainske militæret og levere våpen og panservernmissil til Kiev. Frå russisk side er dette omtalt som å krysse den raude lina. Russarane ønskjer ikkje å ha Nato nærare grensene sine, og iallfall ikkje i postsovjetiske statar. Dette har dei òg åtvara mot fleire gonger, seier Kreml, utan at det er teke til følgje.

– Ein annan mogleg grunn er at Ukrainas president, Volodymyr Zelenskyj – som då han vart vald for to år sidan, sa han ville følgje opp Minsk-avtalen og forhandle om ei løysing for Aust-Ukraina – no har forlate den ideen og vendt seg til USA og Nato i staden. Zelenskyj har òg etter kvart ført ein tøff politikk mot prorussiske oligarkar og media internt i Ukraina. I tillegg har vi Biden-regjeringa som på den eine sida signaliserer ei meir føreseieleg og pragmatisk line overfor Russland, men samstundes gjev stadige signal om at USA vil støtte opp om Ukraina.

– Kva kan USA og Nato gjere om det skjer eit åtak på Ukraina?

– Dersom det verkeleg skulle verte situasjonen, er eg ikkje sikker på at verken Nato eller USA kjem til å vere viljuge til å gå i full krig med Russland for Ukrainas skuld. Den plikta Nato-landa har til å forsvare eit medlemsland som vert utsett for åtak, har ikkje nabolanda overfor Ukraina.

– Kor store russiske styrkar er det snakk om på grensa til Ukraina?

– Eg stolar ikkje på nokon av tala her, men det vert snakka om rundt 90.000 soldatar på grensa mot Ukraina.

– Det var uro over ei liknande styrkeoppbygging mot grensa til Ukraina i vår – utan at det eskalerte. Kva er annleis no?

– Situasjonen er meir spent no. Nokon meiner Russland har ein plan om å annektere større delar av Ukraina uavhengig av kva Nato og USA gjer andsynes Ukraina. Men slik eg les situasjonen, er russisk militærbruk betinga av det vestlege militære nærværet i Ukraina og av lina Kiev legg seg på. Når Kiev bikkar mot det kompromisslause, ser russarane føre seg at dei kjem til å ta tilbake Aust-Ukraina med makt i trua på at dei har vestleg ryggdekking, og då demonstrerer dei med den styrkeoppbygginga vi har sett både i vår og no.

– Er det noko USA og Nato kunne gjort annleis for å hindre eskaleringa?

– Ja, dei kunne sett seg inn i Russlands forståingshorisont og skjøna at for Russland er det med Nato-utviding og aukande militært nærvær nærare deira grenser, og spesielt for Ukraina, blodig alvor. Styrkeoppbygginga er eit teikn på kor mykje Russland er viljug til å setje på spel for å hindre at Ukraina vert del av den «vestlege blokka». Så finst det jo ein Minsk-avtale, som kan gjennomførast ved at Aust-Ukraina får ein viss autonomi. Den går klart i Russlands favør og er ikkje akseptabel for Kiev, men det er like fullt ein signert avtale, og truleg einaste veg til ei forhandla løysing. Eit problem på vestleg side, der også Tyskland og Frankrike er sentrale, er at det er for lite press mot ukrainske styresmakter for å få dei til å velje forhandlingsbordet i staden for å byggje opp forsvaret mot Russland. Russland, på si side, har vorte fullstendig kompromisslaus.

– No skuldar også Russland Ukraina for å byggje opp styrkar mot Russland aust i Ukraina. Ser du noko som kan løyse opp i situasjonen no?

– Det viktigaste no er at partane vender tilbake til dei diplomatiske samtalane og sluttar å kommunisere gjennom styrkeoppbygging, for det er det farlegaste som skjer.

– Kven trur du kan ta eit slikt steg?

– For Biden-regjeringa er den nye satsinga og kampen mot Kina så sterk at det kan vere at dei kjem til at dei må samle kreftene sine om det, og ikkje eskalere konflikten med Russland om Ukraina. Slik sett er det større sannsyn for at Biden-regjeringa gjev noko, enn at Russland gjev noko. Samstundes er jo russarane eigentleg interesserte i å implementere Minsk-avtalen, så om dei får tryggingsgaranti for at Ukraina ikkje vert Nato-medlem, og at Minsk-avtalen kan gjennomførast, kan dei òg truleg trekkje seg tilbake. Men slik det ser ut no, er ikkje det noko Kiev vil gå med på.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

eva@dagogtid.no

Russland har plassert ut militære styrkar og flytta stridsvogner og pansra køyretøy mot grensa til Ukraina. USA, Nato og EU er uroa over situasjonen, og amerikanarane fryktar at Putin planlegg ein ny invasjon av Ukraina.

Dag og Tid har snakka med russlandsekspert Julie Wilhelmsen, som er seniorforskar ved Norsk utanrikspolitisk institutt (Nupi).

– Er det grunn til å frykte ein ny invasjon?

– Ja, det er det. Det har jo vore stor spenning rundt Ukraina sidan 2014, og konflikten frå den gong er framleis uløyst. No, sju år seinare, har vi tilleggsdimensjonen med den eskalerande konflikten mellom Russland og Nato og USA, der konflikten om Ukraina vert tolka som ein stråmannskonflikt, særleg frå russisk side.

– Kva er den konkrete grunnen til styrkeoppbygginga?

– Ein mogleg grunn er at Nato engasjerer seg i Ukraina gjennom å trene det ukrainske militæret og levere våpen og panservernmissil til Kiev. Frå russisk side er dette omtalt som å krysse den raude lina. Russarane ønskjer ikkje å ha Nato nærare grensene sine, og iallfall ikkje i postsovjetiske statar. Dette har dei òg åtvara mot fleire gonger, seier Kreml, utan at det er teke til følgje.

– Ein annan mogleg grunn er at Ukrainas president, Volodymyr Zelenskyj – som då han vart vald for to år sidan, sa han ville følgje opp Minsk-avtalen og forhandle om ei løysing for Aust-Ukraina – no har forlate den ideen og vendt seg til USA og Nato i staden. Zelenskyj har òg etter kvart ført ein tøff politikk mot prorussiske oligarkar og media internt i Ukraina. I tillegg har vi Biden-regjeringa som på den eine sida signaliserer ei meir føreseieleg og pragmatisk line overfor Russland, men samstundes gjev stadige signal om at USA vil støtte opp om Ukraina.

– Kva kan USA og Nato gjere om det skjer eit åtak på Ukraina?

– Dersom det verkeleg skulle verte situasjonen, er eg ikkje sikker på at verken Nato eller USA kjem til å vere viljuge til å gå i full krig med Russland for Ukrainas skuld. Den plikta Nato-landa har til å forsvare eit medlemsland som vert utsett for åtak, har ikkje nabolanda overfor Ukraina.

– Kor store russiske styrkar er det snakk om på grensa til Ukraina?

– Eg stolar ikkje på nokon av tala her, men det vert snakka om rundt 90.000 soldatar på grensa mot Ukraina.

– Det var uro over ei liknande styrkeoppbygging mot grensa til Ukraina i vår – utan at det eskalerte. Kva er annleis no?

– Situasjonen er meir spent no. Nokon meiner Russland har ein plan om å annektere større delar av Ukraina uavhengig av kva Nato og USA gjer andsynes Ukraina. Men slik eg les situasjonen, er russisk militærbruk betinga av det vestlege militære nærværet i Ukraina og av lina Kiev legg seg på. Når Kiev bikkar mot det kompromisslause, ser russarane føre seg at dei kjem til å ta tilbake Aust-Ukraina med makt i trua på at dei har vestleg ryggdekking, og då demonstrerer dei med den styrkeoppbygginga vi har sett både i vår og no.

– Er det noko USA og Nato kunne gjort annleis for å hindre eskaleringa?

– Ja, dei kunne sett seg inn i Russlands forståingshorisont og skjøna at for Russland er det med Nato-utviding og aukande militært nærvær nærare deira grenser, og spesielt for Ukraina, blodig alvor. Styrkeoppbygginga er eit teikn på kor mykje Russland er viljug til å setje på spel for å hindre at Ukraina vert del av den «vestlege blokka». Så finst det jo ein Minsk-avtale, som kan gjennomførast ved at Aust-Ukraina får ein viss autonomi. Den går klart i Russlands favør og er ikkje akseptabel for Kiev, men det er like fullt ein signert avtale, og truleg einaste veg til ei forhandla løysing. Eit problem på vestleg side, der også Tyskland og Frankrike er sentrale, er at det er for lite press mot ukrainske styresmakter for å få dei til å velje forhandlingsbordet i staden for å byggje opp forsvaret mot Russland. Russland, på si side, har vorte fullstendig kompromisslaus.

– No skuldar også Russland Ukraina for å byggje opp styrkar mot Russland aust i Ukraina. Ser du noko som kan løyse opp i situasjonen no?

– Det viktigaste no er at partane vender tilbake til dei diplomatiske samtalane og sluttar å kommunisere gjennom styrkeoppbygging, for det er det farlegaste som skjer.

– Kven trur du kan ta eit slikt steg?

– For Biden-regjeringa er den nye satsinga og kampen mot Kina så sterk at det kan vere at dei kjem til at dei må samle kreftene sine om det, og ikkje eskalere konflikten med Russland om Ukraina. Slik sett er det større sannsyn for at Biden-regjeringa gjev noko, enn at Russland gjev noko. Samstundes er jo russarane eigentleg interesserte i å implementere Minsk-avtalen, så om dei får tryggingsgaranti for at Ukraina ikkje vert Nato-medlem, og at Minsk-avtalen kan gjennomførast, kan dei òg truleg trekkje seg tilbake. Men slik det ser ut no, er ikkje det noko Kiev vil gå med på.

– Russisk militærbruk er betinga av det vestlege militære nærværet i Ukraina og av lina Kiev legg seg på.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Teikning: May Linn Clement

KommentarSamfunn
Halvor Tjønn

Tid for realitetsorientering

Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt
Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis