Forsvaret

Christiane Jordheim Larsen

christiane@dagogtid.no

Regjeringa har varsla auka aktivitet i Forsvaret som følgje av krigen i Ukraina. Fartøya i Marinen og Kystvakta skal segle meir, og soldatane i landforsvaret skal øve meir.

Per Ivar Haugen, som er hovudtillitsvald for Sjøforsvaret i Befalets Fellesorganisasjon (BFO), meiner bemanningssituasjonen er kritisk.

– Er det rom for å segle meir, slik du ser det?

– I Kystvakta har dei to besetningar til alle fartøya, så der er det lettare auke talet på segldøgn. I Marinen er det større utfordringar, fordi det ikkje er to besetningar. Alt personellet er allereie mykje på jobb.

To besetningar på skipa i Marinen vil kunne løyse mykje, meiner Haugen.

– Det gjer det mykje lettare å auke aktiviteten. Og om ein får det, ser eg ikkje bort frå at fleire av dei som jobbar i Marinen i dag, og som ser etter ein meir føreseieleg jobb utanfor Forsvaret, vil verte verande.

Haugen frårår forsvarsleiinga å tøye strikken for langt.

– Om ein skal segle ein fregatt i ni månader eit år, kan konsekvensen vere at ein ikkje er der neste år. Då har vi mista ein som skulle lært opp ein ny, og kompetansen går ned.

Rigid styring

Den største utfordringa, slik Haugen ser det, er at Sjøforsvaret vert styrt rigid etter årsverkstal.

– Når det er bestemt kor mange tilsette ein skal ha, får ein aldri gjennom året aksept for fleire tilsette, seier han.

Den rigide styringa fører til fleire problem, ifølgje Haugen. Store delar av året vil arbeidsplassar stå tomme, fordi det er sett av plass til folk med høgare utdanning som kjem i august. Talet på årsverk er ikkje tilpassa ei tid då fedrar og mødrer tek permisjon eller vert sjuke. Heller ikkje at mykje utdanning vert teken parallelt med segling. Når eit nytt fartøy avløyser eit gammalt, følgjer det same talet på årsverk med, sjølv om det nye fartøyet kan medføre fleire oppgåver enn det gamle.

Uroa

I Hæren er mangel på rett kompetanse den største utfordringa, ifølgje Rune Isvik, som er hovudtillitsvald for Hæren i BFO.

– Vi har problem med å halde på folk, av samansette årsaker. Når kompetansen forsvinn, fyller vi på med yngre folk og annan kompetanse enn vi burde hatt. Det vert ei byrde, som også kan vere ein pådrivar til at folk sluttar.

Isvik seier bemanning og kompetanse har vore kampsaker for BFO lenge.

– Kompetanse og personell er den største utfordringa Forsvaret har. Vi klarer ikkje å utdanne nok folk, og vi klarer ikkje å halde på nok folk. Vi er uroa.

Opptrapping

I langtidsplanen for Forsvaret er det lagt opp til at det totale personellet i Forsvaret skal aukast med totalt 5200, fordelt på 2200 tilsette og 3000 vernepliktige. Talet på vernepliktige utgjorde i 2020 9888 personar, og dei tilsette i Forsvaret utgjorde til saman 17.185 årsverk.