Terje Tvedt: Noreg i verda
Noreg støtta begge sider i borgarkrigen i Sudan og skapte ein ny stat som er herja av ein ny borgarkrig.
Ein demonstrant i Juba ber ein plakat med eit manipulert bilete av Hilde Frafjord Johnson, som støtta oppreist mot regimet til Salva Kiir i mars 2014.
Foto: Mackenzie Knowles-Coursin/AP/NTB scanpix
Då den nye staten Sør-Sudan feira sjølvstendet sitt 9. juli 2011, var stemninga euforisk, ja «ekstatisk», ifylgje NRKs reporter. På ærestribunen denne julidagen, varm og fuktig som alle julidagar er i denne hovudstaden ved Nilen, sat statsminister Jens Stoltenberg, kronprins Haakon, utviklingsminister Erik Solheim og om ikkje i sentrum av hendingane, så nær dei, tidlegare bistandsminister frå Kristeleg Folkeparti, Hilde Frafjord Johnson.
Frajord Johnson var dagen før utnemnd som ansvarleg for alle FN-operasjonane i det nye landet, og skulle, ifylgje seg sjølv, vera den «fremste støtte utenfra for en regjering som skal lede en helt ny nasjon». Nokre dagar seinare vart ho òg utnemnd til leiar av den fredstryggjande styrken som Tryggingsrådet i FN nyleg hadde oppretta.
Ikkje noko anna vestleg land stilte med tilsvarande offisiøs og talrik delegasjon – 18 personar. Det var ikkje unaturleg: Ikkje noko anna land i Europa hadde investert så mykje tid og pengar og personell for å bidra til fred, utvikling og ein betre kvardag for folk i Sør-Sudan.
Sør-Sudan hadde i 40 år vore eitt av dei aller viktigaste prosjekta til det humanitær-politiske miljøet i Noreg.
Berre frå 2005 og til 2016 hadde Noreg åleine gjeve meir enn 6 milliardar kroner. Til saman hadde Noreg investert om lag 15 milliardar, ein særs stor sum i eit av dei minst utvikla landa i verda, og hundrevis av nordmenn hadde hatt sine mest spanande og gjevande år der. Ikkje rart at dei norske utsendingane denne julidagen i 2011 klappa for staten dei hadde vore med på å etablera, for då klappa dei òg for seg sjølve.
Berre nokre få år seinare synest derimot den sjølvgratulerande feiringa som eit høgdepunkt for nasjonalt sjølvbedrag. Sør-Sudan er i dag eitt av dei tydelegaste døma på ein «failed state» samfunnsvitskapen kjenner til.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
