JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Samfunn

Smittefare frå svenske tilstandar

Fornyinga skal koma frå dei gamle når nordisk sosialdemokrati leitar etter ein ny dag.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Ap-leiar Jonas Gahr Støre undrar seg på om det er lettare eller vanskelegare for framandkulturelle å bli inkluderte og integrerte i Arbeidarpartiet nå enn då Martin Tranmæl var dørvaktar.

Ap-leiar Jonas Gahr Støre undrar seg på om det er lettare eller vanskelegare for framandkulturelle å bli inkluderte og integrerte i Arbeidarpartiet nå enn då Martin Tranmæl var dørvaktar.

Foto: Terje Pedersen / NTB scanpix

Ap-leiar Jonas Gahr Støre undrar seg på om det er lettare eller vanskelegare for framandkulturelle å bli inkluderte og integrerte i Arbeidarpartiet nå enn då Martin Tranmæl var dørvaktar.

Ap-leiar Jonas Gahr Støre undrar seg på om det er lettare eller vanskelegare for framandkulturelle å bli inkluderte og integrerte i Arbeidarpartiet nå enn då Martin Tranmæl var dørvaktar.

Foto: Terje Pedersen / NTB scanpix

5276
20180914
5276
20180914

hompland@online.no

Jonas Gahr Støre skal ha sete oppe heile natta og fått ny glød i augo då han las Helge Røeds biografi om Ole Colbjørnsens livsløp og tiltak. Han var ein fortapt son som vende heim med ein politisk gjøkalv til eit svolte parti. Eller rettare sagt: Han kom inn utanfrå, blei sett og høyrt og vann fram. Støre undrar seg på om det er lettare eller vanskelegare for framandkulturelle å bli inkluderte og integrerte i Arbeidarpartiet nå enn då Martin Tranmæl var dørvaktar. Full assimilering er for mykje å venta.

ETTER EIN OVERDOSE av Ola Tiltak kallar Støre seg styringsoptimist. Han seier ikkje lenger at aukande sosial ulikskap er ei nærast naturlovaktig følgje av globaliseringa. Men som Colbjørnsen meiner han det er lite å henta til dagsaktuell politikk hos tåkefyrstar som Marx, Engels og Lenin. Gerhardsen er kanskje eller ikkje rett medisin.

«Vi kan ikke lave Colbjørnsen om igjen i 2018», innser Støre. Men han har lært at Arbeidarpartiet må by på praktiske og truverdige reformer med trepartssamarbeid og forhandlingsøkonomi i sentrum. Blandingsadministrasjon nemner han ikkje.

STØRE HAR LAGT BAK SEG studieturane til Blair for å læra av «New Labour», men er ingen tilhengar av Jeremy Corbyns nygamle variant. Han er der han var som stabssjef for Jens Stoltenberg i den mislykka første regjeringa hans: Ikkje til høgre, ikkje til venstre, men stødig og rett fram. Problemet er at den som vil halda stø kurs, må kjenna undervasskjera, vita kvar ein kjem frå, kva ein vil og kvar ein skal.

Det er såpass forvirrande at den ideologske leiestjerna Erna har fått det for seg at Arbeidarpartiet på ny er blitt revolusjonært. Grunnen er at dei vil høyra på folkefleirtalet i Finnmark og ikkje bøyer seg for det knappe storingsfleirtalet som to gonger har sagt «økseskaft» til ei regional tvangsreform – uansett kva spørsmålet har vore. Tvers igjennom Monica Mæland til siger, liksom.

DEN SVENSKE tilstanden etter valet er at taparen Stefan Löfven vil gravleggja blokkene og samla alle gode og anstendige krefter i lugne og trygge forlik. Medan Socialdemokraterna var ute og bada, har andre parti forsynt seg glupsk av sosialdemokratisk historie og retorikk. Populistske konkurrentar til høgre og venstre meiner seg betre til å tolka folkets vilje. Det moderate høgrepartiet okkuperte kampen mot utanforskap. Sverigedemokraterna har flytta inn i folkhämmet og vil måla det kvitt med sossarnas gamle løfte: «Ordning och reda».

I Noreg har Høgre prøvd seg med liknande øvingar. Framstegspartiet stel klassiske arbeidarpartiveljarar og kallar seg det nye arbeidarpartiet. Ayn Rand er stadig obligatorisk pensum, men dei les også Tillitsmannen og hyllar Einar Gerhardsen, for på hans tid var det få innvandrarar og stor framgang for småkårsfolk.

Arbeidarpartiet strevar med å tenna gløden i eigne rekker, men Støre har fått ein forvitneleg heiagjeng av privatpraktiserande rådgjevarar med klare tankar om kva Partiet må satsa på for å finna att seg sjølv og veljarane. Dei kjem med gode råd til eit parti dei ikkje røystar på – omtrent som professor emeritus Bernt Hagtvets omsorg for eit anstendig og verdikonservativt Høgre.

I KLASSEKAMPEN blir Støre intervjua så velvillig som det knapt er gjort med partikoryfear sidan partipressas dagar, då Arbeiderbladet var eit propagandaorgan og Egil Sundar skamrosa Kåre Willoch i Aftenposten kvar dag.

Redaktør emeritus Bjørgulv Braanen manar til brei front og samling om Arbeidarpartiet som berande kraft mot trugsmålet frå høgre. Om SV og Rødt veks for mykje, er det slutt for alle harde voner om samarbeid med Kristeleg Fokeparti, og dei lunde teigane i Senterpartiet kan bli borte i eit nasjonalkonservativt grunneigarparti.

Våpendragaren Mímir Kristjánsson, tidlegare leiar av Raud Ungdom, har skrive bok der han tolkar kva Gerhardsens ville ha gjort i dag. Nå samlar han folk rundt seg på vandringar i Oslos gater i dei sosiale og politiske fotefara til landsfaderen. Det er frå dei gamle fornyinga skal koma, men til protest frå dei siste dagars heilage museumsvaktarar i den raude rørsla; dei står fjernt når Klassekampen rosar Støre og klassesviket.

PRESISERING (jf. Sideblikk 31. august). Av moglege scenario for norske kommunar skal det ikkje herska tvil om kva Byråsjefen ønskjer – til beste for land og folk: Han er mest husvarm i StatKom, der sentralforvaltninga styrer stramt og reviderer strengt for å sikra rettferdig likskap i og mellom kommunar. Men han er fatalistisk realist, så han reknar det som mest sannsynleg at det endar med eit differensiert modulsystem der store og små fylke og kommunar har ansvar og oppgåver i høve til kor reduserte eller robuste dei er. For at ein slik modell skal vera berekraftig, må det vera store rom for byråkratisk skjønn og nøytral, målbar og fagleg fornuft.

Men Byråsjefen vil ikkje ha på seg at han er sentralist. Han har til dømes ingen problem med å gå med på å desentralisera tippemidlane dersom regionane rapporterer fordeling, forbruk, føremål og resultat kvar veke.

Andreas Hompland er
sosiolog og skribent.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

hompland@online.no

Jonas Gahr Støre skal ha sete oppe heile natta og fått ny glød i augo då han las Helge Røeds biografi om Ole Colbjørnsens livsløp og tiltak. Han var ein fortapt son som vende heim med ein politisk gjøkalv til eit svolte parti. Eller rettare sagt: Han kom inn utanfrå, blei sett og høyrt og vann fram. Støre undrar seg på om det er lettare eller vanskelegare for framandkulturelle å bli inkluderte og integrerte i Arbeidarpartiet nå enn då Martin Tranmæl var dørvaktar. Full assimilering er for mykje å venta.

ETTER EIN OVERDOSE av Ola Tiltak kallar Støre seg styringsoptimist. Han seier ikkje lenger at aukande sosial ulikskap er ei nærast naturlovaktig følgje av globaliseringa. Men som Colbjørnsen meiner han det er lite å henta til dagsaktuell politikk hos tåkefyrstar som Marx, Engels og Lenin. Gerhardsen er kanskje eller ikkje rett medisin.

«Vi kan ikke lave Colbjørnsen om igjen i 2018», innser Støre. Men han har lært at Arbeidarpartiet må by på praktiske og truverdige reformer med trepartssamarbeid og forhandlingsøkonomi i sentrum. Blandingsadministrasjon nemner han ikkje.

STØRE HAR LAGT BAK SEG studieturane til Blair for å læra av «New Labour», men er ingen tilhengar av Jeremy Corbyns nygamle variant. Han er der han var som stabssjef for Jens Stoltenberg i den mislykka første regjeringa hans: Ikkje til høgre, ikkje til venstre, men stødig og rett fram. Problemet er at den som vil halda stø kurs, må kjenna undervasskjera, vita kvar ein kjem frå, kva ein vil og kvar ein skal.

Det er såpass forvirrande at den ideologske leiestjerna Erna har fått det for seg at Arbeidarpartiet på ny er blitt revolusjonært. Grunnen er at dei vil høyra på folkefleirtalet i Finnmark og ikkje bøyer seg for det knappe storingsfleirtalet som to gonger har sagt «økseskaft» til ei regional tvangsreform – uansett kva spørsmålet har vore. Tvers igjennom Monica Mæland til siger, liksom.

DEN SVENSKE tilstanden etter valet er at taparen Stefan Löfven vil gravleggja blokkene og samla alle gode og anstendige krefter i lugne og trygge forlik. Medan Socialdemokraterna var ute og bada, har andre parti forsynt seg glupsk av sosialdemokratisk historie og retorikk. Populistske konkurrentar til høgre og venstre meiner seg betre til å tolka folkets vilje. Det moderate høgrepartiet okkuperte kampen mot utanforskap. Sverigedemokraterna har flytta inn i folkhämmet og vil måla det kvitt med sossarnas gamle løfte: «Ordning och reda».

I Noreg har Høgre prøvd seg med liknande øvingar. Framstegspartiet stel klassiske arbeidarpartiveljarar og kallar seg det nye arbeidarpartiet. Ayn Rand er stadig obligatorisk pensum, men dei les også Tillitsmannen og hyllar Einar Gerhardsen, for på hans tid var det få innvandrarar og stor framgang for småkårsfolk.

Arbeidarpartiet strevar med å tenna gløden i eigne rekker, men Støre har fått ein forvitneleg heiagjeng av privatpraktiserande rådgjevarar med klare tankar om kva Partiet må satsa på for å finna att seg sjølv og veljarane. Dei kjem med gode råd til eit parti dei ikkje røystar på – omtrent som professor emeritus Bernt Hagtvets omsorg for eit anstendig og verdikonservativt Høgre.

I KLASSEKAMPEN blir Støre intervjua så velvillig som det knapt er gjort med partikoryfear sidan partipressas dagar, då Arbeiderbladet var eit propagandaorgan og Egil Sundar skamrosa Kåre Willoch i Aftenposten kvar dag.

Redaktør emeritus Bjørgulv Braanen manar til brei front og samling om Arbeidarpartiet som berande kraft mot trugsmålet frå høgre. Om SV og Rødt veks for mykje, er det slutt for alle harde voner om samarbeid med Kristeleg Fokeparti, og dei lunde teigane i Senterpartiet kan bli borte i eit nasjonalkonservativt grunneigarparti.

Våpendragaren Mímir Kristjánsson, tidlegare leiar av Raud Ungdom, har skrive bok der han tolkar kva Gerhardsens ville ha gjort i dag. Nå samlar han folk rundt seg på vandringar i Oslos gater i dei sosiale og politiske fotefara til landsfaderen. Det er frå dei gamle fornyinga skal koma, men til protest frå dei siste dagars heilage museumsvaktarar i den raude rørsla; dei står fjernt når Klassekampen rosar Støre og klassesviket.

PRESISERING (jf. Sideblikk 31. august). Av moglege scenario for norske kommunar skal det ikkje herska tvil om kva Byråsjefen ønskjer – til beste for land og folk: Han er mest husvarm i StatKom, der sentralforvaltninga styrer stramt og reviderer strengt for å sikra rettferdig likskap i og mellom kommunar. Men han er fatalistisk realist, så han reknar det som mest sannsynleg at det endar med eit differensiert modulsystem der store og små fylke og kommunar har ansvar og oppgåver i høve til kor reduserte eller robuste dei er. For at ein slik modell skal vera berekraftig, må det vera store rom for byråkratisk skjønn og nøytral, målbar og fagleg fornuft.

Men Byråsjefen vil ikkje ha på seg at han er sentralist. Han har til dømes ingen problem med å gå med på å desentralisera tippemidlane dersom regionane rapporterer fordeling, forbruk, føremål og resultat kvar veke.

Andreas Hompland er
sosiolog og skribent.

Den som vil halda stø kurs, må kjenna undervasskjera, vita kvar
ein kjem frå og kvar ein skal.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Teikning: May Linn Clement

KommentarSamfunn
Halvor Tjønn

Tid for realitetsorientering

Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt
Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Stemninga på valmøtet i Salem var ikkje sint, men fandenivaldsk og sjølvsikker.

Foto: Ida Lødemel Tvedt

Samfunn

Hjarte for huset

NEW YORK: Valnatta i New York kjendest som eit antiklimaks etter ei veke på reise i det som alt høyrdest ut som Trumps Amerika.

Ida Lødemel Tvedt

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis