Slutt å kalle Trump populist
Bodskap til dykk i nyheitsmedia som held fram med å kalle Donald Trump «populist»: Eg trur ikkje det ordet tyder det de trur det tyder.
President Donald Trump på Tampa Bay Technical High School i Florida 31. juli. Trump er ingen ven av arbeidsfolk i USA, slik plakaten bak han tyder på, meiner Paul Krugman.
Foto: Carlos Barria / Reuters / NTB scanpix
Det er sant at Trump framleis ved somme høve opptrer som ein som forsvarar interessene til vanlege amerikanske arbeidsfolk mot eliten. Og eg vil tru at omfamninga hans av kvit nasjonalisme på eit vis gjev ei røyst til vanlege amerikanarar som deler rasismen hans, men har kjent seg ute av stand til å målbere fordommane sine offentleg.
Men han har vore president i eitt og eit halvt år. Det er tid nok til å bli vurdert etter kva han gjer, ikkje etter kva han seier. Og regjeringa hans har vore nådelaust mot arbeidsfolk på alle frontar. Trump er om lag like populistisk som han er gudeleg – det vil seie: ikkje i det heile.
Lat oss starte med skattepolitikken. Der har Trumps største lovgjevingsbragd vore eit skattekutt som i hovudsak kjem selskapa til gode – skattenivået deira har falle dramatisk – og ikkje gjort noko som helst for å auke lønene. Skattekuttet gjer så lite for vanlege amerikanarar at republikanarane har slutta å bruke det i valkampar. Likevel har regjeringa lufta tanken om å nytte eit presidentdekret (noko som truleg ville vere ulovleg) til å redusere skattane for dei rike med 100 milliardar dollar ekstra.
Og så er det helsepolitikken, der Trump har mislukkast i å avskaffe Obamacare, noko som ville vore eit hardt slag mot arbeidarfamiliar. I staden har han engasjert seg i ein sabotasjekampanje som kan ha auka forsikringspremiane med bortimot 20 prosent i høve til det dei elles ville ha vore. Det er ikkje til å unngå at denne premieauken råkar hardast dei familiane som tener akkurat litt for mykje til å kunne subsidierast, det vil seie det øvre sjiktet av arbeidarklassa. I arbeidspolitikken har Trump-regjeringa gjort framstøytar på fleire frontar for å fjerne forskrifter som har verna arbeidarar mot utbytting, skadar og meir.
Men direkte politikk fortel ikkje heile historia. Ein bør sjå på utnemningane Trump har gjort òg. Når det gjeld politikk som får følgjer for arbeidarar, har Trump skapt eit team av kompisar. Så å seie kvar viktig stilling har gått til ein lobbyist eller nokon med sterke finansielle bindingar til næringslivet. Arbeidarinteresser har ingen representasjon i det heile.
Nominasjonen av Brett Kavanaugh til høgsterett fortener særleg merksemd. Det er mykje vi ikkje veit om Kavanaugh, til dels fordi republikanarar i Senatet blokkerer krava frå demokratar om meir informasjon. Men det vi veit, er at han er ekstremt arbeidarfiendtleg – langt til høgre for mainstream og monaleg til høgre for dei fleste republikanarane.
Det mest kjende dømet på det radikale arbeidarfiendtlege synet hans er då han argumenterte for at SeaWorld ikkje skulle ha noko erstatningsansvar etter at ein tamd spekkhoggar drap ein av dei tilsette, fordi offeret burde ha vore klar over risikoen då ho tok jobben. Men Kavanaugh har mykje meir arbeidarfiendtleg ekstremisme på rullebladet.
Når vi veit at Kavanaugh, om utnemninga blir stadfesta, kjem til å vere med lenge, er denne ekstremismen nok til å gjere det rimeleg å avvise nominasjonen – særleg når ekstremismen kjem i tillegg til Kavanaughs støtte til uavgrensa presidentmakt og kva det no elles er i historia hans republikanarar freistar skjule.
Men kvifor skulle Trump, den sjølvproklamerte velgjeraren for amerikanske arbeidarar, velje ein slik ein? Kvifor gjer han alt det han gjer for å skade det same folket som fekk han inn i Det kvite huset?
Eg kjenner ikkje svaret, men eg trur at den vanlege forklaringa – at Trump, som er både lat og eineståande uvitande om politiske detaljar, vart uforvarande overtydd av republikansk ortodoksi – både undervurderer presidenten og får han til å verke snillare enn han er.
Når ein ser Trump i aksjon, er det vanskeleg å unngå inntrykket av at han er fullt på det reine med at han straffar sitt eige veljargrunnlag. Men han er ein mann som likar å audmjuke andre, i stort og i smått. Eg trur at han beint fram nyt å sjå tilhengjarane følgje han til og med når han svik dei.
Faktisk kjem vanvørdnaden hans for arbeidarklasseveljarar ope fram i lyset. Kjem du i hug «eg elskar dei med lite utdanning»? Hugsar du skrytet om at han kunne skyte nokon på Fifth Avenue utan å miste veljarar?
Kva motivasjonen hans enn måtte vere, er Trump i aksjon det motsette av ein populist. Og nei, handelskrigen hans endrar ikkje det. William McKinley, som var president i nokre av USAs mest gylne år mellom borgarkrigen og første verdskrigen etter å ha vunne over ein populistisk motkandidat, var òg proteksjonist. Dessutan vert Trumps handelskrig ført på ein måte som er til maksimal skade for amerikanske arbeidarar, i byte mot minimal vinst.
Trump er ikkje populist, men ein patologisk løgnhals, den mest uærlege mannen som nokon gong har hatt ei høgare stilling i USA. Og påstanden om at han står på amerikanske arbeidarar si side i tjukt og tynt, er ei av dei største løgnene hans.
Det fører meg attende til bruken media gjer av nemninga «populist». Når du nyttar det ordet om Trump, er du i røynda medskuldig i løgna hans – særleg om du gjer det i samband med presumptivt objektiv journalistikk.
Og du treng ikkje gjere dette. Du kan skrive om det Trump gjer, utan å bruke ord som gjev han ære han ikkje fortener. Han lurar tilhengjarane sine; du treng ikkje hjelpe han med det.
Einerett: New York Times /
Dag og Tid
Omsett av Lasse H. Takle
Niall Ferguson og Paul Krugman skriv
denne spalta annakvar veke.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Det er sant at Trump framleis ved somme høve opptrer som ein som forsvarar interessene til vanlege amerikanske arbeidsfolk mot eliten. Og eg vil tru at omfamninga hans av kvit nasjonalisme på eit vis gjev ei røyst til vanlege amerikanarar som deler rasismen hans, men har kjent seg ute av stand til å målbere fordommane sine offentleg.
Men han har vore president i eitt og eit halvt år. Det er tid nok til å bli vurdert etter kva han gjer, ikkje etter kva han seier. Og regjeringa hans har vore nådelaust mot arbeidsfolk på alle frontar. Trump er om lag like populistisk som han er gudeleg – det vil seie: ikkje i det heile.
Lat oss starte med skattepolitikken. Der har Trumps største lovgjevingsbragd vore eit skattekutt som i hovudsak kjem selskapa til gode – skattenivået deira har falle dramatisk – og ikkje gjort noko som helst for å auke lønene. Skattekuttet gjer så lite for vanlege amerikanarar at republikanarane har slutta å bruke det i valkampar. Likevel har regjeringa lufta tanken om å nytte eit presidentdekret (noko som truleg ville vere ulovleg) til å redusere skattane for dei rike med 100 milliardar dollar ekstra.
Og så er det helsepolitikken, der Trump har mislukkast i å avskaffe Obamacare, noko som ville vore eit hardt slag mot arbeidarfamiliar. I staden har han engasjert seg i ein sabotasjekampanje som kan ha auka forsikringspremiane med bortimot 20 prosent i høve til det dei elles ville ha vore. Det er ikkje til å unngå at denne premieauken råkar hardast dei familiane som tener akkurat litt for mykje til å kunne subsidierast, det vil seie det øvre sjiktet av arbeidarklassa. I arbeidspolitikken har Trump-regjeringa gjort framstøytar på fleire frontar for å fjerne forskrifter som har verna arbeidarar mot utbytting, skadar og meir.
Men direkte politikk fortel ikkje heile historia. Ein bør sjå på utnemningane Trump har gjort òg. Når det gjeld politikk som får følgjer for arbeidarar, har Trump skapt eit team av kompisar. Så å seie kvar viktig stilling har gått til ein lobbyist eller nokon med sterke finansielle bindingar til næringslivet. Arbeidarinteresser har ingen representasjon i det heile.
Nominasjonen av Brett Kavanaugh til høgsterett fortener særleg merksemd. Det er mykje vi ikkje veit om Kavanaugh, til dels fordi republikanarar i Senatet blokkerer krava frå demokratar om meir informasjon. Men det vi veit, er at han er ekstremt arbeidarfiendtleg – langt til høgre for mainstream og monaleg til høgre for dei fleste republikanarane.
Det mest kjende dømet på det radikale arbeidarfiendtlege synet hans er då han argumenterte for at SeaWorld ikkje skulle ha noko erstatningsansvar etter at ein tamd spekkhoggar drap ein av dei tilsette, fordi offeret burde ha vore klar over risikoen då ho tok jobben. Men Kavanaugh har mykje meir arbeidarfiendtleg ekstremisme på rullebladet.
Når vi veit at Kavanaugh, om utnemninga blir stadfesta, kjem til å vere med lenge, er denne ekstremismen nok til å gjere det rimeleg å avvise nominasjonen – særleg når ekstremismen kjem i tillegg til Kavanaughs støtte til uavgrensa presidentmakt og kva det no elles er i historia hans republikanarar freistar skjule.
Men kvifor skulle Trump, den sjølvproklamerte velgjeraren for amerikanske arbeidarar, velje ein slik ein? Kvifor gjer han alt det han gjer for å skade det same folket som fekk han inn i Det kvite huset?
Eg kjenner ikkje svaret, men eg trur at den vanlege forklaringa – at Trump, som er både lat og eineståande uvitande om politiske detaljar, vart uforvarande overtydd av republikansk ortodoksi – både undervurderer presidenten og får han til å verke snillare enn han er.
Når ein ser Trump i aksjon, er det vanskeleg å unngå inntrykket av at han er fullt på det reine med at han straffar sitt eige veljargrunnlag. Men han er ein mann som likar å audmjuke andre, i stort og i smått. Eg trur at han beint fram nyt å sjå tilhengjarane følgje han til og med når han svik dei.
Faktisk kjem vanvørdnaden hans for arbeidarklasseveljarar ope fram i lyset. Kjem du i hug «eg elskar dei med lite utdanning»? Hugsar du skrytet om at han kunne skyte nokon på Fifth Avenue utan å miste veljarar?
Kva motivasjonen hans enn måtte vere, er Trump i aksjon det motsette av ein populist. Og nei, handelskrigen hans endrar ikkje det. William McKinley, som var president i nokre av USAs mest gylne år mellom borgarkrigen og første verdskrigen etter å ha vunne over ein populistisk motkandidat, var òg proteksjonist. Dessutan vert Trumps handelskrig ført på ein måte som er til maksimal skade for amerikanske arbeidarar, i byte mot minimal vinst.
Trump er ikkje populist, men ein patologisk løgnhals, den mest uærlege mannen som nokon gong har hatt ei høgare stilling i USA. Og påstanden om at han står på amerikanske arbeidarar si side i tjukt og tynt, er ei av dei største løgnene hans.
Det fører meg attende til bruken media gjer av nemninga «populist». Når du nyttar det ordet om Trump, er du i røynda medskuldig i løgna hans – særleg om du gjer det i samband med presumptivt objektiv journalistikk.
Og du treng ikkje gjere dette. Du kan skrive om det Trump gjer, utan å bruke ord som gjev han ære han ikkje fortener. Han lurar tilhengjarane sine; du treng ikkje hjelpe han med det.
Einerett: New York Times /
Dag og Tid
Omsett av Lasse H. Takle
Niall Ferguson og Paul Krugman skriv
denne spalta annakvar veke.
Trump er ikkje populist, men ein patologisk løgnhals.
Fleire artiklar
Erlend Viken har med seg Marius Graff (t.v.) og Sondre Meisfjord i trioen.
Pressefoto
Urban Viken
Erlend Viken Trio med gjester byr på kreativitet.
Carl Reinecke (1824–1910) var Edvard Griegs lærar i Leipzig.
Nordisk tone
Carl Reineckes symfoni Håkon Jarl har kraftfull patos.
Skodespelar Svein Tindberg flettar saman eigne barndomserfaringar med 4000 år gamle forteljingar frå Bibelen.
Foto: Marcel Leliënhof
Høgaktuelle forteljingar frå Midtausten
Trur vi Bibelen er ei utdatert bok, tek vi feil. Svein Tindberg syner korleis gamle jødisk-kristne soger talar til vår eksistens no når bombene fell mellom folkeslag.
Foto: Dag Aanderaa
Pyntesjuke og luksuslov
Christian Kvart ville styre pynten, krydderet og konfekten.
Miridae, ei bladtege med oval form.
Foto: via Wikimedia Commons
Levande innsikt om døyande insekt
Ein optimistisk tone råder i ei tettpakka faktabok om dystre utsikter for insekta.