Sideblikk
Sivilt ombod med vit og forstand
Regjeringa vil vengeklyppa Sivilombodsmannen. Stortinget kan ha valt ein trojansk hest.
Tysdag 22. oktober valde Stortinget kommuneadvokat og tidlegare justisminister Hanne Harlem til ny sivilombodsmann.
Foto: Peter Mydske / Stortinget
«Den som vår Herre giv Embætte, giv han Vit med.» Slik lyder Ivar Aasens utgåve av det tyske ordtaket: «Wem Gott ein Amt gibt, dem gibt er auch Verstand.» Det kan høyrest protestantisk ut, men om fyrstefjeskaren Martin Luther hadde vore borte i det, hadde det vel handla om Kongen.
Spaltisten har likt å tru at uttrykket opphavleg var i ønskande konjunktiv, altså på dansk-norsk: «Hvem Gud giver et Embede, ham give Han også Forstand.» Slik er det ikkje, men kjeldene (nettsidene til Tidsskrift for Den norske legeforening og Evensberget & Gundersen: Bevingede ord, 2006) går god for at opphavet er satirisk over styresett av Guds nåde. Sjølvaste Hegel (1770–1831) kalla det ein gamal spøk.
BYRÅSJEFEN kjenner mange med embete som er utan forstand. Han ville heller det skulle vera slik at den Gud har gitt forstand, gir han også ein fortent plass i forvaltninga.
Byråsjefen blir mint om dette når Stortinget har valt Hanne Harlem til ombodsmann for den sivile forvaltninga. (Den formelle tittelen er «Stortingets ombudsmann for forvaltningen».) Sivilombodsmannen har til oppgåve å sikra at offentlege styresmakter (kommunar, fylkeskommunar og statlege etatar) ikkje gjer urett mot den enkelte borgar.
Byråsjefen meiner Hanne Harlem er rett kvinne på rett plass: Som justisminister, universitetsdirektør og kommuneadvokat i Oslo har ho meint at Sivilombodsmannen går altfor lang i å krevja at media og ålmenta skal ha innsyn i forvaltningas notat og saksdokument. I ei høyring i justiskomiteen på Stortinget tok ho av seg kommuneadvokathatten og uttalte seg frå si juridiske lever. I slike saker har ho vore på line med statsministerens kontor, som vil halda meir hemmeleg og i enkeltsaker har meint at ombodets ord «ikke kan tillegges nevneverdig vekt».
ALLE SER DET ikkje slik. Ein forsiktig kommentar er at å velja Hanne Harlem er som å utnemna direktør Ingrid Dahl Hovland frå Nye veier til øvste sjef i Statens vegvesen. Den grove kommentaren frå dei som kjærer om Sivilombodsmannens uavhengige og kritiske funksjon, er at det er som å gjera David Toska og ikkje førstestatsadvokat Jørn Maurud (av justisministeren kalla Maarud) til ny riksadvokat.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
