Så blei det likevel jul i koronaåret
Den som passar seg for smittefella, skal få feira ei normal og nasjonalkonservativ jul.
Julefeiringa er i gang.
Foto: Gorm Kallestad / NTB
hompland@online.no
«Hva er best av pinnekjøtt og ribbe? Kjør debatt!»
Denne fundamentale og pandemiske problemstillinga la statsministeren frå Bergen ut på Facebook-sida si før jul. Som vanleg blei sørlendingar og andre torsketarar haldne utanfor i dette nasjonalkonservative verdispørsmålet.
Svaret fekk me i statskanalen kvelden før kvelden. Då me venta på at grevinna og hovmeisteren skulle gjera sitt til at unntaksåret liknar på same procedure as every year, dukka dei fire store partileiarane opp i maskeradegenserar, som julbokk åt en stakkar lell!
EU HAR VEDTATT at julenissen fyller ein samfunnskritisk funksjon og kan kryssa landegrenser utan karantenehotell. Etter EØS-reglane gjeld vel det same for Noreg.
WHO har gått endå lenger og erklært at julenissen er korona-immun. Likevel får han ikkje kyssa Bent Høies mamma. I «julenissens heimland», som Finland har stole frå Nordpolen og Drøbak, må han setta att julegåvesekken utanfor døra og vinka gjennom glaset som me må bortåt for å sjå han. I det koronatunge Belgia har han lov til å koma inn i huset, men berre for å gå på do.
HER I LANDET strevar folkekyrkjene med låge dører og fastmonterte benkar. Og det skjer i dei dagar av året dei er etterspurde. I Oslo vest og ytre Viken har dei eit tilleggsproblem: Der er det prestestreik.
Den fossile og folkelege liberalisten Bård Hoksrud har kjøpt elbil i julegåve til seg sjølv. For å hindra at det kan bli oppfatta som illojalt og skada partiets miljø og omdømme, forsikrar han at det er for å spara avgifter og bompengar og ikkje fordi han er klimakonvertitt.
Norske skiløparar angrar på nei til Tour de ski, for dei svenske damene stiller og kjem til å dra frå i verdskuppen. Svenskane er ikkje blitt flokkimmune og slår oss skamlaust i koronasmitte og død. Deira juleønske er å få låna norske helsearbeidarar.
HELSESTYREMAKTENE har i all hovudsak hatt ei heldig hand med smitten, og nå kjem Pfizer heim til jul. Folket har vore attåt med distansering, maske og friluftsliv,. Det er som i Gro-klassikaren: «Det er typisk norsk å være god.»
Men nå lengtar me etter ein sluttstrek for sosial isolering og avmakt, til ein ende på kjensla av å ikkje ha kontroll over eige liv. Det er slitsamt at det drar ut, og at det kan koma nye bølger. Julerestriksjonane kan vara heilt til påske. For Erna Solberg er vona ein vaksinert og koronafri sommar – i god tid før valet til hausten.
For henne kjem alle juleløye lagleg, som dei skulle vera himmelsende. Ho mobiliserte til ny dugnad i oktober med løfte om ei normal jul, for regjeringa skulle levera løysingar: Ei av dei var å vera avskrivingsbyrå for å sikra importsmitte til norsk industri.
Ei dronning som tar æra for solskin, må også ta ansvar for regnet.
DET BLIR JUL AlLIKEVEL. Verken kinapesten eller snikislamistar skal få tatt den nasjonalkonservative og tradisjonelle kosen frå oss. Me veit kva me har å gjera:
Nå har vi vaske golvet og vi har børi ved. På bod frå stats- og detaljministeren «får vi måle opp om vi har god nok plass til tre kohorter rundt bordet, ellers må vi forlenge kjøkkenbordet». Om det blir for trongt i boblene til norske menn i hus og hytte, og me ikkje kan rekna om lågt regionalt smittenivå til gjeste-ekvivalentar, må me annullera invitasjonar, sjølv om det går ut over saligheta i eit bessmorfang.
I romjul’n skal me halda oss i kohortane våre og lata som om væla var et hus med fire vegger. Der sett vi øss og kvile og puste på ei stund. På ein meters avstand skal me vaska hendene i sprit og venta på vår og vaksinering.
Mens vi venter, kan me samlast om moralen i musemors gode, gamle julekveldsvise: Hvis ingen går i fella, men passer seg for den, skal alle sammen snart få feire jul igjen!
Heisan og hopsan og fallerallera!
Om julekvelden da skal alle
sammen være gla’!
JULEKORTET frå Spaltistens heimekontor går til bladstova i Dag og Tid. Der andre overlèt slikt til roboten Tanza og diverse digitale og automatiske retteprogram, er dette bladet så annleis og danna at det held seg med analog og human korrektur. I Dag og Tid har korrekturlesarane rettmessig plass i kolofonen saman med bladstyrar, redaksjon, faste skribentar, desk, teiknar, kontorsjef og tingarkontakt. Dei har, med multistatsråd Asheims ord, «problemidentifiseringskompetanse». Det sparer dei gode lesarane for mykje rart av ord-elingar, snodige komma, malplasserte preposisjonar og halte metaforar.
Spaltisten må av og til gå ekstrarundar om språklege vriar, løynde sitat og kreative ordspøkar, slikt som ein ikkje kan disputera med maskinar. Han kjem også ut meir samsvarsbøygd og normert enn han elles er, og det er som det skal vera i eit nynorsk riksorgan.
MINE TANKAR går også til salig redaktør Hans Arnesen i Sogningen / Sogns Avis. Han var austlending på saftig nynorsk og hadde som kvalitetsmål å skriva magesår på fylkesbyråkratar. Han var bøllete, ufin, hardtslåande og småleg, men svært god på sitt verste. På spørsmål frå ein ung journalist om korfor han stod i timesvis på prenteverket og las korrektur, svarte han: «Det er helt nødvendig for at en redaktør skal vite hva som står i sin avis.» Så retta han det personleg til «hans».
HALD UT, host forsiktig og hugs metermålet til me kan minnast at slik var jula under koronakrigen.
Andreas Hompland er sosiolog og skribent.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
hompland@online.no
«Hva er best av pinnekjøtt og ribbe? Kjør debatt!»
Denne fundamentale og pandemiske problemstillinga la statsministeren frå Bergen ut på Facebook-sida si før jul. Som vanleg blei sørlendingar og andre torsketarar haldne utanfor i dette nasjonalkonservative verdispørsmålet.
Svaret fekk me i statskanalen kvelden før kvelden. Då me venta på at grevinna og hovmeisteren skulle gjera sitt til at unntaksåret liknar på same procedure as every year, dukka dei fire store partileiarane opp i maskeradegenserar, som julbokk åt en stakkar lell!
EU HAR VEDTATT at julenissen fyller ein samfunnskritisk funksjon og kan kryssa landegrenser utan karantenehotell. Etter EØS-reglane gjeld vel det same for Noreg.
WHO har gått endå lenger og erklært at julenissen er korona-immun. Likevel får han ikkje kyssa Bent Høies mamma. I «julenissens heimland», som Finland har stole frå Nordpolen og Drøbak, må han setta att julegåvesekken utanfor døra og vinka gjennom glaset som me må bortåt for å sjå han. I det koronatunge Belgia har han lov til å koma inn i huset, men berre for å gå på do.
HER I LANDET strevar folkekyrkjene med låge dører og fastmonterte benkar. Og det skjer i dei dagar av året dei er etterspurde. I Oslo vest og ytre Viken har dei eit tilleggsproblem: Der er det prestestreik.
Den fossile og folkelege liberalisten Bård Hoksrud har kjøpt elbil i julegåve til seg sjølv. For å hindra at det kan bli oppfatta som illojalt og skada partiets miljø og omdømme, forsikrar han at det er for å spara avgifter og bompengar og ikkje fordi han er klimakonvertitt.
Norske skiløparar angrar på nei til Tour de ski, for dei svenske damene stiller og kjem til å dra frå i verdskuppen. Svenskane er ikkje blitt flokkimmune og slår oss skamlaust i koronasmitte og død. Deira juleønske er å få låna norske helsearbeidarar.
HELSESTYREMAKTENE har i all hovudsak hatt ei heldig hand med smitten, og nå kjem Pfizer heim til jul. Folket har vore attåt med distansering, maske og friluftsliv,. Det er som i Gro-klassikaren: «Det er typisk norsk å være god.»
Men nå lengtar me etter ein sluttstrek for sosial isolering og avmakt, til ein ende på kjensla av å ikkje ha kontroll over eige liv. Det er slitsamt at det drar ut, og at det kan koma nye bølger. Julerestriksjonane kan vara heilt til påske. For Erna Solberg er vona ein vaksinert og koronafri sommar – i god tid før valet til hausten.
For henne kjem alle juleløye lagleg, som dei skulle vera himmelsende. Ho mobiliserte til ny dugnad i oktober med løfte om ei normal jul, for regjeringa skulle levera løysingar: Ei av dei var å vera avskrivingsbyrå for å sikra importsmitte til norsk industri.
Ei dronning som tar æra for solskin, må også ta ansvar for regnet.
DET BLIR JUL AlLIKEVEL. Verken kinapesten eller snikislamistar skal få tatt den nasjonalkonservative og tradisjonelle kosen frå oss. Me veit kva me har å gjera:
Nå har vi vaske golvet og vi har børi ved. På bod frå stats- og detaljministeren «får vi måle opp om vi har god nok plass til tre kohorter rundt bordet, ellers må vi forlenge kjøkkenbordet». Om det blir for trongt i boblene til norske menn i hus og hytte, og me ikkje kan rekna om lågt regionalt smittenivå til gjeste-ekvivalentar, må me annullera invitasjonar, sjølv om det går ut over saligheta i eit bessmorfang.
I romjul’n skal me halda oss i kohortane våre og lata som om væla var et hus med fire vegger. Der sett vi øss og kvile og puste på ei stund. På ein meters avstand skal me vaska hendene i sprit og venta på vår og vaksinering.
Mens vi venter, kan me samlast om moralen i musemors gode, gamle julekveldsvise: Hvis ingen går i fella, men passer seg for den, skal alle sammen snart få feire jul igjen!
Heisan og hopsan og fallerallera!
Om julekvelden da skal alle
sammen være gla’!
JULEKORTET frå Spaltistens heimekontor går til bladstova i Dag og Tid. Der andre overlèt slikt til roboten Tanza og diverse digitale og automatiske retteprogram, er dette bladet så annleis og danna at det held seg med analog og human korrektur. I Dag og Tid har korrekturlesarane rettmessig plass i kolofonen saman med bladstyrar, redaksjon, faste skribentar, desk, teiknar, kontorsjef og tingarkontakt. Dei har, med multistatsråd Asheims ord, «problemidentifiseringskompetanse». Det sparer dei gode lesarane for mykje rart av ord-elingar, snodige komma, malplasserte preposisjonar og halte metaforar.
Spaltisten må av og til gå ekstrarundar om språklege vriar, løynde sitat og kreative ordspøkar, slikt som ein ikkje kan disputera med maskinar. Han kjem også ut meir samsvarsbøygd og normert enn han elles er, og det er som det skal vera i eit nynorsk riksorgan.
MINE TANKAR går også til salig redaktør Hans Arnesen i Sogningen / Sogns Avis. Han var austlending på saftig nynorsk og hadde som kvalitetsmål å skriva magesår på fylkesbyråkratar. Han var bøllete, ufin, hardtslåande og småleg, men svært god på sitt verste. På spørsmål frå ein ung journalist om korfor han stod i timesvis på prenteverket og las korrektur, svarte han: «Det er helt nødvendig for at en redaktør skal vite hva som står i sin avis.» Så retta han det personleg til «hans».
HALD UT, host forsiktig og hugs metermålet til me kan minnast at slik var jula under koronakrigen.
Andreas Hompland er sosiolog og skribent.
Ei dronning som vil ha æra for solskin, må også ta ansvar for regnet.
Fleire artiklar
Una og Diddi er to storforelska studentar som må halde forholdet skjult, fordi Diddi alt har ein kjærast.
Foto: Arthaus
Gjennombrotet
Elín Hall herjar i dette vakre, velskrivne dramaet av Rúnar Rúnarsson.
Greil Marcus er musikkskribent og kulturanalytikar.
Foto: Thierry Arditti / Courtesy of Yale University Press
Kvifor Marcus skriv
Den nye boka til Greil Marcus er ein kamuflert sjølvbiografi.
Foto: Gorm Kallestad / NTB
Erling Kittelsen er blant dei mest mangsidige av norske poetar, skriv Jan Erik Vold.
Rondanecupen på Otta er ei bridgetevling stinn av tradisjon.
Foto: Otta bridgeklubb
«Det finst bridgespelarar i kvar ein avkrok.»
Jill Stein på eit valkampmøte i Dearborn i Michigan 6. oktober. I vippestaten Michigan fryktar demokratane at Stein skal ta mange røyster frå Harris.
Foto: Rebecca Cook / Reuters / NTB
Stein kan velte lasset
Jill Stein, kandidaten til Dei grøne, er valjokeren demokratane gjerne skulle vore forutan.