ANDREAS HOMPLAND

hompland@online.no

Trussamfunn verda over lyder Staten meir enn Gud og avlyser flokkar der fleire enn to eller tre er samla. Dei vågar ikkje å lita på at det stabile geniet i Sambandsstatane er Grundtvigs redningsmann som er oppstanden og gir oss lyset og livet: «Påskemorgen slukker sorgen, slukker sorgen til evig tid.» Det gjer han ikkje sjølv heller lenger.

Det er teologisk og rituelt tøft for kristne kyrkjer å droppa kollektiv fotvask, korsvandringar, påskemesser og nattverd. Å drikka vin og eta kjeks på sosial distanse i isolerte heimar utan felles kommunion, har ikkje same mystiske nytte.

I mittt lille og sekulariserte land tar folk flest dei religiøse sidene av stoda med ro. Det er verre at folkesjelas viktigaste ritual er avlyste: fjell, ski, kvikk­lunsj og hytteliv. For me held oss til Luthers katekisme og ei omskriving av Pontoppidans tredje trusartikkel: Eg trur på Den Heilage Ande, ei heilag, ålmenn hytte, eit samfunn av dei næraste, forlating for syndene, oppstode for kjøtet og æveleg liv. Amen.

DET ER EIT TEIKN i tida at av alle politisk gjennomtenkte eller panikkarta tiltak er det hytteforbodet som har hissa sterkast opp både lek og lærd. Det undergraver familiekjærleiken i koronaens tid; det hindrar oss i å få stressa ned og klara oss sjølve; det er eit trugsmål mot helse og sjelefred.

Det står fram prinsipielle prokuratorar og finjuridiske professorar med heimel til å la vera å skilja mellom smått og stort, skit og kanel. Dei undergrev truverdet sitt når dei trugar smitteverna kommunar med den heilage eigedomsretten, Grunnlova og Strasbourg.

Utkropne hytte-eigarar leiter etter utvegar rundt sjablongforbodet som vrange kommunar har innført og fått signa av regjeringa. Vertinna såg eit lysglimt då fleire hyttefolk tinga nattrom på pensjonatet, men så oppdaga kommuneoverlækjaren det, og då måtte ho stenga heilt. Nå lurer ho på om dei har tenkt å kverrsetja pensjonatet til smitteisolat.

VERTINNA ER ILTER over urettvisa når det blir gjort skilnad på Loke og Tor og mellom by og land. Kva med byhyttene? Ho kjenner til mange godt vaksne folk som har kjøpt ein liten bustad i byen, med god hjelp av den lokale sparebanken og sikkerheit i den nedbetalte villaen. Der husar dei studentane sine til dei økslar seg og flyttar vidare. Då er byhytta ledig, nær barnebarn og spesialhelseteneste.

BYRÅSJEFEN er overarbeidd. I fleire veker har han streva med sjablongar og blitt fora med pizza på cellekontoret. Derfor er han glad for at Kristin Clemet har sagt frå: Når opposisjonen kritiserer regjeringa for å vera seinvoren med å få på plass detaljane, er det å syna mistillit til Forvaltninga.

Den lojale Byråsjefen held ut i byen og reknar med at verda står til over påske, men han er uroa for våronna på eigedommen i heimbygda. I alle år etter at han flytta derifrå, har han vore «heime» i langhelger og feriar. Han har stulla og stelt med løa og frukthagen og pussa så grundig på slektshuset at han fekk den kommunale byggeskikkprisen.

Nå fryktar han forfall i koronaens tid. Ikkje får han sett mandelpoteter heller. Derfor tok han ein diskré telefon til ordføraren, som han har gjort mang ei beine med gode kontaktar i Forvaltninga, og spurde om han som heimbygdturist kunne få ein aldri så liten dispensasjon. Svaret var isklart: Hald deg der du er! Om du kjem, blir det 14 dagar rett i karantene, og du får ikkje overnatta i fritidsbustaden din.

Byråsjefen veit at slik må det vera, for han har sjølv vore med og laga reglane, men han liker ikkje dei personlege konsekvensane.

DÅ ERNA SOLBERG i fjor kommenterte den aukande skilnaden mellom dei som har kapitalinntekter og folk flest med arbeidsinntekt, rådde ho dei låglønte til å investera meir i aksjefond. I koronaens tid kunne ho følgja opp med eit smotthòl i hytteforbodet: Fattigfolk som bur trongt i byen, har løyve til å dra på hyttene sine i påskefjellet.

Elles er påskerådet frå mindretalsstatsministeren til folket som må halda seg inne og heime: «Kjøp inn brettspill og lat som dere er på hytten!»

SIMULERT NORMALITET er ein god ting. Min spådom er at dersom det blir portforbod, slik at me ikkje kjem oss ut i sol og frisk luft i den stille veka, blir det ein alvorleg knekk for mental balanse og anna folkehelse.

Mitt leseråd er å halda distanse til det kriminelle og heller finna ei morosam og sjølvinnsiktsgivande bok om den norske folkesjela, med hytta som episenter: Are Kalvøs Hyttebok frå helvete, Marianne Lien og Simone Abrams Hytta – fire vegger rundt en drøm og Magnus Helgeruds Knytta til hytta.

Eller gå til sjølve urboka på feltet, som er frå 1984, men framleis held seg godt: Norsk utakt av den kjærleg refsande noregsvennen hans magnus enzensberger. Der skriv han om hyttas og friluftslivets plass i den murrande idyllen i dette extravaganza i periferien av Europa: «Lykken er ingen
abstrakt idé i Norge. Den er gjort av tre, gress, stein og vann og lar seg nøyaktig lokalisere.»

Bøker er alltid best på papir, men den norske utakten er også tatt hand om av Nasjonalbiblioteket, ligg gratis tilgjengeleg i bokhylla.no og er berre eit tastetrykk unna.

HALD UT. Og ha ei så god påske som du kan i desse unntakstider.

Andreas Hompland er sosiolog og skribent.