Læreplan

Eva Aalberg Undheim

eva@dagogtid.no

– Slik skissa ser ut no, likar eg den noverande læreplanen betre. Ja, nokre av måla i han kan kuttast ut, men i det store og heile er det lettare å forstå kva som krevst av elevane i denne.

Slik oppsummerte ungdomsskulelærar Tora Høgenes høyringsinnspelet sitt til skissa for ny læreplan for samfunnsfag som no er under utarbeiding.

Ho har aldri tidlegare skrive høyringsfråsegner, men etter å ha sett den førebelse læreplanskissa no såg ho det som ei plikt å protestere.

Innhaldet i dei nye kompetansemåla for elevane er altfor omfattande og vagt, meiner ho.

– Vert denne skissa ståande, har lærarar ein enorm jobb føre seg. Eg trur det vert ein stor jobb både for lærarar og skular å finne ut kva som eigentleg ligg i desse kompetansemåla.

Vanskelege mål

I læreplanskissa for ungdomsskulen står det mellom anna at elevane skal kunne «utvikle og vurdere berekraftige handlingsalternativ til samfunnsutfordringar lokalt, nasjonalt, i Sápmi/Sábme/Sáepmie og globalt», «utforske kontrafaktiske spørsmål» og «forstå seg sjølv og samfunnet i tid og rom og drøfte korleis livsvilkår og verdiar påverkar tankar og handlingar».

Mange av kompetansemåla krev svært høgt mogningsnivå hjå eleven, og fleire av måla er vanskelege både å nå og å måle oppnåing av, meiner Høgenes.

Nokre av måla er òg vanskeleg å skjøne.

– Eg skjønar ikkje sjølv kva det betyr «å forstå seg sjølv og samfunnet i tid og rom», til dømes. Korleis skal ein ungdomsskuleelev klare det? Vi skal sjølvsagt ha høge ambisjonar på elevane sine vegner, men det er òg viktig at kompetansemåla er moglege å nå, seier ho.

Problematiske verb

Dei som lagar læreplanane, bør ifølgje Høgenes òg tenkje nøyare gjennom verbbruken i kompetansemåla.

– Verba verkar generelt lite gjennomtenkte, og det er eigentleg det mest problematiske. Eitt døme er verbet «å utforske». Eg trur ulike lærarar legg ulikt innhald i det. Ser vi på ordboksdefinisjonen kan det tyde «lære å kjenne fullstendig». Legg ein denne tolkinga til grunn, er fleire av kompetansemåla nær umoglege å nå, seier ho.

Ho tilrår læreplanmakarane å byte ut verb som «utforske» med «redegjøre for, diskutere, analysere, undersøke, sammenligne». I høyringsinnspelet bed ho òg om at måla må utformast slik at dei sikrar ein viss felles kunnskapsbase hjå alle, både i historie, samfunnskunnskap og geografi, og at dei vert gjorde handgripelege.

– Læreplanen no kan sjå mindre omfattande ut, sidan kompetansemåla er færre, men i røynda er kvart mål så omfattande at læreplanen er større enn før. Det er eigentleg hovudbodskapen min, seier ho.

Lettare å navigere

Høgenes jobbar i dag i ein mottaksklasse på Haugerud skule, men har nokre år bak seg som ungdomsskulelærar i samfunnsfag. Ho ser behovet for å redusere talet på kompetansemål i læreplanen i dag, men meiner det ikkje er grunn til å endre læreplanen utover det.

– Eg meiner at mykje ved læreplanen vi underviser etter i samfunnsfag i dag, er svært godt. Han gjer det lett for lærarane å navigere i det store faget, samstundes som han er open nok til at vi har handlingsrom og metodefridom i undervisninga. Han sikrar òg at elevane lærer mykje av dei same tinga, og at faget har substans, seier ho.