Per Anders Todal

peranders@dagogtid.no

– Havbotnminerallova vart vedteken i 2019. Så har vi hatt ei konsekvensutgreiing der vi fekk inn ulike synspunkt, og no har vi lagt fram ei opningsmelding. Dette er ordinær forvaltningspraksis for ny aktivitet på norsk sokkel, seier Aasland.

Meldinga er ikkje eit løyve til utvinning, understrekar han.

– Opningsprosessen er berre startpunktet. Vi treng meir kunnskap, og den får vi ved å starte leiteaktivitet. Selskapa som skal leite etter mineral, må dokumentere at dei tek omsyn til miljø og berekraft.

– Ei rekkje forskarar og andre fagfolk meiner prosessen har vore prega av hastverk?

– Vi synest ikkje det har vore unormal fart i denne prosessen. Høyringa gav oss ein god del innspel, og prosessen i regjeringa førte til endringar i opningsmeldinga, med større omsyn til føre var-prinsippet og berekraft.

– Konsekvensutgreiinga dykkar fekk uvanleg hard medfart i høyringsrunden, også frå sentrale faginstitusjonar?

– Vi treng sårt fleire mineral til det grøne skiftet. Vi har sett konsekvensane av at Europa var avhengig av russisk gass, og bør ikkje kome i same situasjon med det grøne skiftet slik at vi hamnar i lomma på Russland og Kina. Noreg har eit etisk og moralsk ansvar for å undersøkje om vi kan hente ut mineral frå havbotnen på berekraftig vis.

– No spør eg om høyringsrunden. Der kom mellom anna Miljødirektoratet og Havforskingsinstituttet med svært hard kritikk.

– Verken Miljødirektoratet eller Havforskingsinstituttet har nokon klar strategi for å få inn kunnskap om berekraftig utvinning av havbotnmineral. Da må vi basere oss på samspel mellom styresmakter og selskap.

– Men har OED teke inn over seg innhaldet i denne kritikken i arbeidet med stortingsmeldinga? Eller meiner de vurderingane til MD og HI er feil?

– Regjeringa meiner at prosessen gjev grunnlag for å ta avgjerd om opning og etablering av ein strategi for forvalting av havbotnmineralressursane. Vi skal vera verdsleiande på fakta- og kunnskapsbasert forvalting av ressursane. Det er nettopp eit betre kunnskapsgrunnlag vi legg til rette for no. seier Aasland.

– Konsekvensutgreiinga viser at leiteverksemd har liten påverknad på miljøet. Før utvinning eventuelt blir aktuelt må rettshavar godtgjere at utvinninga kan gå føre seg forsvarleg og berekraftig.

– Fagdirektør Peter M. Haugan ved HI meiner prosessen har vore uforsvarleg, og kallar opninga ein skandale.

– Det får stå for hans rekning. Eg er totalt usamd. Vi følgjer opp god forvaltingspraksis på norsk sokkel. Stortingsmeldinga set tydelege krav til miljø, berekraft og kunnskap. Til dei som er negative, vil eg seie: Korleis vil de bidra til at at vi skal få kunnskapen vi treng for å seie om dette er rett eller ikkje? Vi legg til rette for finne ut om dette er drivverdig, og om det finst teknologi som kan løyse oppgåvene.

– Kven er selskapa som skal leite og utvinne? Equinor er ikkje interessert. Gruveselskapet Loke Minerals har fem tilsette.

– Dei er jo ikkje i gang med aktivitet enno. Loke har solide miljø bak seg, mellom anna Wilhelmsen og Technip FMC. Og Noreg har store kompetansemiljø som ser høve her, og kan finne ut om dette er teknisk mogleg å gjere på ein god måte.

– I mange andre land er det stor skepsis til gruvedrift på havbotnen. EU-kommisjonen tilrår eit moratorium?

– Men kva kan EU-kommisjonen om havbotnmineral? Vi må sjå på kompetansen Noreg sit på. Norske fagfolk har gjort banebrytande utviklingsarbeid innanfor olje og gass.

– Noreg har profilert seg internasjonalt med berekraftig forvalting av havet, mellom anna gjennom Havpanelet. No blir det vanskeleg for UD å selje ideen om Noreg som ein ansvarleg havnasjon som set berekraft høgt?

– Nei, det blir ikkje det. Det er nøye vurdert korleis vi kan gå fram frå opning til ei eventuell utvinning av havbotnmineral. Om nokon kan gjere dette på ein god måte, er det Noreg, med den kompetansen vi har, seier Terje Aasland.