Parasittnæringa
Cruisenæringa betaler ikkje skatt, legg knapt att pengar i Noreg og er verdsleiande i ureining. Likevel vil staten og kommunane at næringa berre skal veksa.
Kva skal vi leva av etter oljen? Sei det, men mange meiner at turismen som er sterkt veksande i Noreg, skal verta den nye oljen. Eller som ordføraren i Kåfjord, Svein O. Leiros, seier det til avisa Framtid: «Hvis regjeringa tror at reiseliv skal bli den nye oljen, så må de legge penger på bordet.» Leiros sa dette av di han meinte at det var sett av for lite pengar og merksemd til nasjonale turstiar i Reiselivmeldinga. Der har kanskje Leiros rett i. Derimot vert det skrive nokså mykje om cruisenæringa i meldinga. Ho vert nemnt 32 gonger. Så lat oss sjå nærare på cruisenæringa, den raskast veksande forma for turisme i Europa.
Nemnd i Reiselivmeldinga vert også Innovasjon Norge. For dei har nemleg laga ein rapport om cruisenæringa, fortel meldinga. Innovasjon Norge er glad i turisme og spesielt i cruisenæringa, som dei gjev ut ein årleg rapport om. Er satsinga på cruisenæringa lur? Ja, hevdar Innovasjon Norge: «Cruisenæringen er blitt en stor og viktig del av norsk reiseliv», står det å lesa i den siste rapporten, der dei hevdar at kvar person som går i land, nyttar 860 kroner på likt og ulikt når båten ligg ved kai. Sidan det i 2016 var 2,7 millionar dagsvitjingar av cruiseturistar i Noreg, vert det heile 2,3 milliardar i forbruk frå cruiseturistar. Ja, skal vi tru tala, la cruiseturistane att 267 millionar i vesle Geiranger åleine, om vi går ut frå at dei berre gjekk i land éin gong under opphaldet der. Det lyt ein seia er litt imponerande for ei bygd som berre har 238 fastbuande.
Trur ikkje på svaret
Ein som er djupt usamd i påstandane frå Innovasjon Norge, er professor Svein Larsen ved Universitet i Bergen. Han har publisert fleire internasjonale studiar av kor mykje cruiseturistar nyttar når dei går i land. Funna hans samsvarar med liknande forsking i utlandet. 10.000 turistar har vorte intervjua om forbruk, og Larsen og forskargruppa hans kjem til at gjennomsnittsturisten ikkje nyttar 860 kroner, men 300 kroner når dei går i land. Tala til Larsen syner at 80 prosent ikkje nyttar pengar på lokaltransport, 66 prosent var ikkje på kafé og 91 prosent hadde heller ikkje vore på pub eller bar. Meir enn halvparten av turistane nytta mindre enn 200 kroner i land, og berre 5 prosent nyttar meir enn 1000 kroner. Larsen har i fleire artiklar peikt på det han meiner er Innovasjon Norges «helt ubegripelige» tal: «En barnefamilie med to barn ville da bruke 3440 kroner på land ved hvert anløp – og det gjør i alle fall ikke de vi spurte.» Har Larsen rett, legg ikkje cruiseturistane att 2,3 milliardar, men 810 millionar kroner.
Likevel nyttar norske kommunar og staten store summar på å trekkja til seg cruiseturistar. Losteneste vert bygd ut, hamner utvida og guidar utdana. Slikt gjev resultat. I ein rapport frå 2015 fortel Transportøkonomisk institutt (TØI) at talet på cruiseturistar til Noreg har auka frå 200.000 i år 2000 til nær 700.000 i 2014. Den gjennomsnittlege årsveksten har vore på 9 prosent, og storleiken på skipa og dimed passasjermengda har vorte dobla. Den norske trenden er òg ein internasjonal trend. I 1980 var det 1,4 millionar cruisepassasjerar internasjonalt, I 2006 15 millionar og i fjor 24 millionar. Det som før var ein liten luksusmarknad, har i stadig aukande grad vorte masseturisme. Ein brite kan no få ein tidagars tur til Noreg for så lite som 2500 kroner. TØI har òg laga ein moderat prognose for den vidare veksten. Dei går ut frå at han veks med 3,5 prosent årleg fram til 2028 og 2 prosent mellom 2028 og 2060. Det gjev om 2 millionar cruiseturistar i 2060.
Ureinar mykje
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
