JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Samfunn

Nominasjonen av den sinte kvite mannen

Da Matt Damon gjorde Brett Kavanaugh-imitasjonen sin på «Saturday Night Live», kunne du slå fast at han råka spikaren på hovudet.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Brett Kavanaugh høyrdest ikkje ut som ein høgsterettsdommar i høyringa; han makta ikkje eingong å sjå ut som ein, skriv Paul Krugman.

Brett Kavanaugh høyrdest ikkje ut som ein høgsterettsdommar i høyringa; han makta ikkje eingong å sjå ut som ein, skriv Paul Krugman.

Foto: Joshua Roberts/Reuters/NTB scanpix

Brett Kavanaugh høyrdest ikkje ut som ein høgsterettsdommar i høyringa; han makta ikkje eingong å sjå ut som ein, skriv Paul Krugman.

Brett Kavanaugh høyrdest ikkje ut som ein høgsterettsdommar i høyringa; han makta ikkje eingong å sjå ut som ein, skriv Paul Krugman.

Foto: Joshua Roberts/Reuters/NTB scanpix

5750
20181005

Paul Krugman og Niall Ferguson har annakvar veke kommentarar i Dag og Tid. Denne veka skreiv begge om same tema, men med ulikt utgangspunkt og tilnærming. Skilnaden i synpunkta er interessante. Vi trykkjer difor begge kommentarane.

Redaksjonen

5750
20181005

Paul Krugman og Niall Ferguson har annakvar veke kommentarar i Dag og Tid. Denne veka skreiv begge om same tema, men med ulikt utgangspunkt og tilnærming. Skilnaden i synpunkta er interessante. Vi trykkjer difor begge kommentarane.

Redaksjonen

Det handla om andletet – den snerrande, rasande skulinga. Kavanaugh høyrdest ikkje ut som ein dommar under senathøyringa for to veker sidan, langt mindre som ein høgsterettsdommar; han makta ikkje eingong å sjå ut som ein.

Men Lindsey Graham, som stort sett hadde det same uttrykket i andletet under høyringa, såg heller ikkje mykje ut som ein senator.

Det har vore mange studiar om kreftene som driv støtta til Trump, og særleg raseriet som pregar MAGA-rørsla (Make America Great Again). Det høyringa denne torsdagen 27. september synte klart, var at kvitt mannleg raseri ikkje er avgrensa til menn frå underklassen på barar. Det finst òg blant folk som har gjort det godt i livets lotteri, og som ein normalt ville sjå på som del av eliten.

Med andre ord, hat kan gå hand i hand med høg inntekt, og gjer det altfor ofte.

No finst det overveldande prov mot «økonomisk uro»-hypotesen – tanken om at folk røysta på Trump fordi dei var råka av globaliseringa. Faktum er at folk med god råd var like tilbøyelege til å støtte Trump som folk med dårleg råd.

Det som kjenneteikna Trump-veljarar, var i staden rasebasert harme. Denne harmen var og er ikkje driven av reelle økonomiske tap overfor minoritetsgrupper, men av frykt for å miste status i eit land i endring, eit land der privilegiet å vere kvit ikkje lenger er det det var.

Og her er poenget: Det er fullt mogleg for ein mann å leve eit komfortabelt, ja, eit misunningsverdig liv etter kva objektiv standard som helst, og likevel vere fylt av bitterheit på grunn av otte for statusen.

Du tenkjer kan hende at dette er umogleg, at det å ha ein god jobb og eit komfortabelt liv ville vaksinere mot misunning og hat. Det kan du tenkje om du ikkje veit noko om menneskenaturen og verda.

Eg har levd heile det vaksne livet mitt i akademiske sirklar der alle har god inntekt og framifrå arbeidstilhøve. Likevel kjenner eg mange i den verda som skummar av bitterheit over at dei ikkje er ved Harvard eller Yale, eller som faktisk er ved Harvard eller Yale, men skummar likevel fordi dei ikkje har fått ein nobelpris.

Og denne sorten eksklusivt nag, sinnet hos høgt privilegerte personar som likevel kjenner på at dei ikkje er privilegerte nok, eller at privilegia deira kan forvitre på grunn av sosiale endringar, gjennomsyrer den moderne konservative rørsla.

Det startar naturlegvis på toppen, med den vandrande, snakkande, golfande bunten av bitterheit som er Donald Trump. Ein skulle kanskje tru at ein mann som bur i Det kvite huset, ikkje lenger trong å lyge om skulekarakterane sine, til dømes. Men Trump får framleis ikkje den respekten han openbert traktar etter.

Det verkar tydeleg at den jihaden han sette i gang mot Barack Obama, fekk næring frå misunning: Obama var ein svart mann som det i høg grad var klasse over, med all den elegansen og verdigheita som Trump vantar. Og Trump tolte det ikkje.

Kavanaugh er klart ein alen av same stykket, og ikkje berre fordi han konkurrerer med Trump med sin hang til å lyge om stort og smått.

Som mange meldingar syner, var det sinte andletet Kavanaugh viste verda under høyringa, ikkje noko nytt som kom av påstandar om tidlegare klanderverdig framferd. Studiekameratar frå Yale-tida omtalar han òg som ein aggressiv stordrikkar. Notatet hans til Ken Starr då han hjelpte til med å trakassere Bill Clinton – der han erklærte at «det er vår jobb å gjere det opprørande åtferdsmønsteret hans tydeleg» – syner raseri så vel som kynisme.

Og Kavanaugh, til liks med Trump, driv framleis med å pynte på dei akademiske fortenestene sine etter alle desse åra ved å hevde at han kom inn på Yale trass i at han ikkje hadde noko «kontaktnett». I røynda var han ein «legacy student» (ein som kjem inn på eit college eller universitet fordi andre i familien har vore studentar same staden). Bestefar hans hadde studert ved Yale.

Mi gjetting er at det nettopp er dei privilegerte røtene hans som gjer han så rasande.

Eg var mykje i lag med nerdane i mi eiga tid ved Yale, men eg møtte òg folk som Kavanaugh – hardtfestande søner av privilegerte, som satsa på at kontaktane deira berga dei frå konsekvensar av det dei gjorde, om det så var trakasserande framferd mot kvinner. Slike eliteprivilegium eksisterer framleis.

Men privilegia til eliten er kringsette. Eit samfunn med aukande mangfald godtek ikkje lenger at kvite menn frå dei rette familiane har ein gudegjeven rett til å styre, og eit samfunn med mange sterke kvinner tek endeleg eit oppgjer med den «fyrsteretten» som ein gong var skjenkt mektige menn.

Og ingen ting gjer ein mann som er van med privilegium, meir rasande enn utsiktene til å miste nokre av dei privilegia, særleg om det samstundes blir ymta om at folk som han er underkasta dei same reglane som resten av oss.

Så det vi fekk for eit par veker sidan, var eit glimt inn i sjela til trumpisme0n. Det handlar ikkje om «populisme» – det skal godt gjerast å finne ein dommar som er meir anti-arbeidarklasse enn Brett Kavanaugh. I staden handlar det om raseriet til kvite menn, frå så vel overklasse som underklasse, som merkar eit trugsmål mot den privilegerte posisjonen sin. Og det raseriet kan øydeleggje USA slik vi kjenner det.

Paul Krugman

Einerett:
New York Times / Dag og Tid

Omsett av Lasse H. Takle

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Det handla om andletet – den snerrande, rasande skulinga. Kavanaugh høyrdest ikkje ut som ein dommar under senathøyringa for to veker sidan, langt mindre som ein høgsterettsdommar; han makta ikkje eingong å sjå ut som ein.

Men Lindsey Graham, som stort sett hadde det same uttrykket i andletet under høyringa, såg heller ikkje mykje ut som ein senator.

Det har vore mange studiar om kreftene som driv støtta til Trump, og særleg raseriet som pregar MAGA-rørsla (Make America Great Again). Det høyringa denne torsdagen 27. september synte klart, var at kvitt mannleg raseri ikkje er avgrensa til menn frå underklassen på barar. Det finst òg blant folk som har gjort det godt i livets lotteri, og som ein normalt ville sjå på som del av eliten.

Med andre ord, hat kan gå hand i hand med høg inntekt, og gjer det altfor ofte.

No finst det overveldande prov mot «økonomisk uro»-hypotesen – tanken om at folk røysta på Trump fordi dei var råka av globaliseringa. Faktum er at folk med god råd var like tilbøyelege til å støtte Trump som folk med dårleg råd.

Det som kjenneteikna Trump-veljarar, var i staden rasebasert harme. Denne harmen var og er ikkje driven av reelle økonomiske tap overfor minoritetsgrupper, men av frykt for å miste status i eit land i endring, eit land der privilegiet å vere kvit ikkje lenger er det det var.

Og her er poenget: Det er fullt mogleg for ein mann å leve eit komfortabelt, ja, eit misunningsverdig liv etter kva objektiv standard som helst, og likevel vere fylt av bitterheit på grunn av otte for statusen.

Du tenkjer kan hende at dette er umogleg, at det å ha ein god jobb og eit komfortabelt liv ville vaksinere mot misunning og hat. Det kan du tenkje om du ikkje veit noko om menneskenaturen og verda.

Eg har levd heile det vaksne livet mitt i akademiske sirklar der alle har god inntekt og framifrå arbeidstilhøve. Likevel kjenner eg mange i den verda som skummar av bitterheit over at dei ikkje er ved Harvard eller Yale, eller som faktisk er ved Harvard eller Yale, men skummar likevel fordi dei ikkje har fått ein nobelpris.

Og denne sorten eksklusivt nag, sinnet hos høgt privilegerte personar som likevel kjenner på at dei ikkje er privilegerte nok, eller at privilegia deira kan forvitre på grunn av sosiale endringar, gjennomsyrer den moderne konservative rørsla.

Det startar naturlegvis på toppen, med den vandrande, snakkande, golfande bunten av bitterheit som er Donald Trump. Ein skulle kanskje tru at ein mann som bur i Det kvite huset, ikkje lenger trong å lyge om skulekarakterane sine, til dømes. Men Trump får framleis ikkje den respekten han openbert traktar etter.

Det verkar tydeleg at den jihaden han sette i gang mot Barack Obama, fekk næring frå misunning: Obama var ein svart mann som det i høg grad var klasse over, med all den elegansen og verdigheita som Trump vantar. Og Trump tolte det ikkje.

Kavanaugh er klart ein alen av same stykket, og ikkje berre fordi han konkurrerer med Trump med sin hang til å lyge om stort og smått.

Som mange meldingar syner, var det sinte andletet Kavanaugh viste verda under høyringa, ikkje noko nytt som kom av påstandar om tidlegare klanderverdig framferd. Studiekameratar frå Yale-tida omtalar han òg som ein aggressiv stordrikkar. Notatet hans til Ken Starr då han hjelpte til med å trakassere Bill Clinton – der han erklærte at «det er vår jobb å gjere det opprørande åtferdsmønsteret hans tydeleg» – syner raseri så vel som kynisme.

Og Kavanaugh, til liks med Trump, driv framleis med å pynte på dei akademiske fortenestene sine etter alle desse åra ved å hevde at han kom inn på Yale trass i at han ikkje hadde noko «kontaktnett». I røynda var han ein «legacy student» (ein som kjem inn på eit college eller universitet fordi andre i familien har vore studentar same staden). Bestefar hans hadde studert ved Yale.

Mi gjetting er at det nettopp er dei privilegerte røtene hans som gjer han så rasande.

Eg var mykje i lag med nerdane i mi eiga tid ved Yale, men eg møtte òg folk som Kavanaugh – hardtfestande søner av privilegerte, som satsa på at kontaktane deira berga dei frå konsekvensar av det dei gjorde, om det så var trakasserande framferd mot kvinner. Slike eliteprivilegium eksisterer framleis.

Men privilegia til eliten er kringsette. Eit samfunn med aukande mangfald godtek ikkje lenger at kvite menn frå dei rette familiane har ein gudegjeven rett til å styre, og eit samfunn med mange sterke kvinner tek endeleg eit oppgjer med den «fyrsteretten» som ein gong var skjenkt mektige menn.

Og ingen ting gjer ein mann som er van med privilegium, meir rasande enn utsiktene til å miste nokre av dei privilegia, særleg om det samstundes blir ymta om at folk som han er underkasta dei same reglane som resten av oss.

Så det vi fekk for eit par veker sidan, var eit glimt inn i sjela til trumpisme0n. Det handlar ikkje om «populisme» – det skal godt gjerast å finne ein dommar som er meir anti-arbeidarklasse enn Brett Kavanaugh. I staden handlar det om raseriet til kvite menn, frå så vel overklasse som underklasse, som merkar eit trugsmål mot den privilegerte posisjonen sin. Og det raseriet kan øydeleggje USA slik vi kjenner det.

Paul Krugman

Einerett:
New York Times / Dag og Tid

Omsett av Lasse H. Takle

Ingen ting gjer ein mann som er van med privilegium, meir rasande enn utsiktene til å miste nokre av dei privilegia.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Aasen-tunet opna i 2000.

Aasen-tunet opna i 2000.

Foto: Sverre Fehn / Aasen-tunet

Ordskifte

Spor av tid i arkitekturen

«Arkitekturopprøret vil gjerne støype fast i ubehandla betong forståinga av kva god arkitektur er.»

Ottar Grepstad
Aasen-tunet opna i 2000.

Aasen-tunet opna i 2000.

Foto: Sverre Fehn / Aasen-tunet

Ordskifte

Spor av tid i arkitekturen

«Arkitekturopprøret vil gjerne støype fast i ubehandla betong forståinga av kva god arkitektur er.»

Ottar Grepstad

Foto: Dag Aanderaa

Ordskifte
DagAanderaa

Pyntesjuke og luksuslov

Christian Kvart ville styre pynten, krydderet og konfekten.

Miridae, ei bladtege med oval form.

Miridae, ei bladtege med oval form.

Foto: via Wikimedia Commons

BokMeldingar
Per Roger Sandvik

Levande innsikt om døyande insekt

Ein optimistisk tone råder i ei tettpakka faktabok om dystre utsikter for insekta.

Moss–Horten-ferja er den mest trafikkerte i landet. Skjer det noko uføresett, som då dei tilsette blei tatt ut i LO-streik i fjor, veks køane på begge sider av fjorden.

Moss–Horten-ferja er den mest trafikkerte i landet. Skjer det noko uføresett, som då dei tilsette blei tatt ut i LO-streik i fjor, veks køane på begge sider av fjorden.

Foto: Terje Bendiksby / AP / NTB

ØkonomiSamfunn
Marita Liabø

Pengegaloppen i ferjetoppen

Det står ei Norled-ferje her og ei Torghatten-ferje der – innstilte. Ferja, ein livsnerve for mange, er eigd av folk vi ikkje aner kven er, utanfor vår kontroll.

Kunnskapsminister Kari Nessa Nordtun (Ap) la nyleg fram ei stortingsmelding for 5. til 10. trinn i grunnskulen. Der opnar ho for eit ordskifte om språkfaga i ungdomsskulen.

Kunnskapsminister Kari Nessa Nordtun (Ap) la nyleg fram ei stortingsmelding for 5. til 10. trinn i grunnskulen. Der opnar ho for eit ordskifte om språkfaga i ungdomsskulen.

Foto: Lise Åserud / NTB

Samfunn

Språkfag i spel

Kunnskapsministeren vil gje fleire elevar høve til å velje arbeidslivsfag. Lærarar åtvarar mot å la det gå på kostnad av språkopplæringa.

Christiane Jordheim Larsen
Kunnskapsminister Kari Nessa Nordtun (Ap) la nyleg fram ei stortingsmelding for 5. til 10. trinn i grunnskulen. Der opnar ho for eit ordskifte om språkfaga i ungdomsskulen.

Kunnskapsminister Kari Nessa Nordtun (Ap) la nyleg fram ei stortingsmelding for 5. til 10. trinn i grunnskulen. Der opnar ho for eit ordskifte om språkfaga i ungdomsskulen.

Foto: Lise Åserud / NTB

Samfunn

Språkfag i spel

Kunnskapsministeren vil gje fleire elevar høve til å velje arbeidslivsfag. Lærarar åtvarar mot å la det gå på kostnad av språkopplæringa.

Christiane Jordheim Larsen

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis