Ønske om høgare avgifter er noko ein vanlegvis forbind med den politiske venstresida. Men kva med ei karbonavgift som blir delt ut att til folket? Det er ikkje så opplagt kor den ideen høyrer heime. I Noreg er det så langt berre Miljøpartiet Dei Grøne (MDG) som har gått inn for karbonavgift til fordeling (KAF). MDG har ei slik karbonavgift i det alternative statsbudsjettet sitt, og i 2016 foreslo partiet i Stortinget å be regjeringa om å greie ut ein modell for å introdusere KAF i Noreg. Forslaget vart møtt med ei viss interesse i Energi- og miljøkomiteen, men ingen andre parti slutta seg til.

– Oppløftande

– Karbonavgifta i Canada er svært oppløftande. Det er strålande at statsministeren i eit så stort land prøver å bli populær på ei klimaavgift. Vi meiner den kanadiske modellen er svært relevant for Noreg, seier talsperson Arild Hermstad i MDG.

– Om vi øyremerker karbonavgiftene til miljøtiltak, eller deler dei ut til folket, kan det gje meir folkeleg oppslutnad for klimatiltak. Og om det er noko vi treng, er det slik oppslutnad. Dette er noko vi bør prøve, for det går forferdeleg sakte med utsleppskutt i Noreg.

Også i SV er det ei positiv haldning til KAF. Partiet har ikkje programfesta eit slikt tiltak, men vil «gradvis øke CO2-avgiften og vurdere å erstatte denne med en karbonavgift til fordeling». For venstresida har omfordelingseffekten av KAF naturleg nok appell: Dei som har høg inntekt, skaper større klimagassutslepp enn dei med låg inntekt, og må betale meir med ei slik avgift.

Enkelt og effektivt

Men også høgresida burde vere interessert, meiner ingeniør og siviløkonom Håvard Saksvikrønning, som har skrive ein rapport om karbonavgift for tankesmia Civita. «Ei klimaavgift vil vere eit ubyråkratisk og kostnadseffektivt verkemiddel for å få ned norske utslepp», skreiv han i rapporten. Han meiner KAF er eit langt betre klimatiltak enn kvotehandel.

– Den kanadiske løysinga med å dele ut pengane til folk flest, har heilt klart auka aksepten for karbonavgifta, seier Saksvikrønning.

– Dette er ikkje noko som skal gjere staten større, det skal få folk og bedrifter til å redusere utsleppa sine. Når politikarane skal regulere og subsidiere, går det sjeldan bra. Å bruke prismekanismen er mykje enklare.

Saksvikrønning undrar seg over mangelen på interesse for KAF i Høgre.

– Eg veit ikkje kvifor dei er så lite interesserte. Tradisjonelt er folk i Høgre opptekne av at ting skal vere effektive.

I regjeringspartiet Venstre er det derimot interesse for tankegangen bak KAF, sjølv om partiet ikkje går inn for ei slik avgift. Det «grøne skatteskiftet» som Venstre ønskjer seg, inneber høgare skattar og avgifter på miljøfiendtleg åtferd, og tilsvarande lågare skattar og avgifter på miljøvenleg åtferd. Sommaren 2016 fekk Trine Skei Grande med seg finansminister Siv Jensen på studietur til British Columbia for å sjå på avgiftsmodellen der. «Poenget er ikke å øke den totale skatten folk må betale. Det var det jeg ville vise Siv», forklarte Grande. Så langt er det ingen teikn til at Siv Jensen vart særleg inspirert av turen.