Det er dagen før 17. mai. Eg er åtte år, har fått ny festdrakt og skal få låne bunadsskoa som mor mi hadde då ho var lita. Flagget og skoa ligg klare i gangen, og eg kan ikkje vente. Eg skal springe eggelaup på fotballbana i bygda, der nasjonaldags­aktivitetane skal gå føre seg, med grønske på knea og is rundt munnen. Eg er nesten utsliten av dagen før han har starta.

16 år seinare er det ei vinflaske som står klar saman med bunadsskoa. Eg er invitert i champagnefrukost. Vi skal ete, drikke og ta den obligatoriske 17. mai-sjølvis­en før vi trekkjer nedover mot toget. Så skal vi vidare på den lokale puben for å drikke meir.

Denne veka oppmoda barne- og ungdomspsykiater Paul Joachim Thorsen foreldre om å avlyse champagnefrukosten på nasjonaldagen. Han er seksjonsoverlækjar ved barneposten på Haukeland sjukehus og har sett ein auke i innleggingar på barne- og ungdomspsykiatrisk avdeling i dagane etter nasjonaldagen. Han er skremd over kor mange foreldre som ikkje ser konsekvensen av alkoholinntaket sitt, melder TV 2.

Foreldre som drikk på 17. mai? Har ein verkeleg tid til champagnefrukost når ein har eit barn som ikkje berre skal stå opp, men ha mat, få på seg festklede og utstyrast med eige flagg, som ein så må passe på ikkje vert nytta til å stikke ut auga på nokon? Eg kjenner urorynka i panna verte litt djupare. Kva tid gjekk vi frå barnetog og «Vi ere en nation vi med» til å gå på bar, på lyse dagen, i bunad?

Men med vinflaska i ei hand og flagget i den andre traskar vi likevel nedover mot huset der frukosten skal haldast. Eg har jo ikkje born.

Året etter er eg i Oslo på 17. mai. I Bergen vert det servert alkohol på restaurantane frå 07.00 på nasjonaldagen, melde NRK i 2017. Medan eg går forbi ein beltestakk med ei Cava-flaske som tilbehøyr, merkar eg at sjølv om restaurantane ikkje har starta like tidleg i Oslo, ser det ut til at mange har vore på polet dagen før.

Ei undersøking gjord av organisasjonen Av-og-til viser òg at ein av fire nordmenn tykkjer ein drikk for mykje alkohol på nasjonaldagen. Og sjølv om eg har vore med på nasjonalfylla, eg òg, får ikkje åtte år gamle eg i bunadsskoa til mor mi dette til å gå opp. For 17. mai har så lenge eg kan hugse, alltid vore bornas dag. Då Bjørnstjerne Bjørnson organiserte det første barnetoget i 1870, braut det med ein tradisjon. Tidlegare var det nemleg politisk motiverte menn med flosshatt som gjekk i tog. I dag tek heile grunnlovsdagen utgangspunkt i skulen og borna.

Med ein strømpekledd fot halvvegs ned i bunadsskoen tenkjer eg at eitt glas til frukosten er noko anna enn ei flaske. Men dersom foreldra mine hadde spretta champagnen medan vi åt frukost i lag, hadde kanskje nasjonaldagen hatt ei anna meining for meg enn han har. Dersom borna er eit av dei viktigaste symbola på nasjonaldagen, lurer eg på kor mykje av dagen unge vaksne på dagsfylla symboliserer. Og om ikkje det er på tide å bryte ein tradisjon til.

Mone Celin Skrede er frilansjournalist og fast skribent i Dag og Tid.