Mektige krefter
Det vore mange smeltevassflaumar frå norske brear gjennom åra, men ingen verkeleg store katastrofar. Ein av dei verste flaumane kom frå Demmevatna ved Hardangerjøkulen i 1937, da tok vatnet 20 hus i Simadalen. Løysinga vart å drenere desse vatna med ein tunnel.
I andre delar av verda har smeltevassflaumar frå isbreane vore årsak til ei rekkje store katastrofar. I Peru har flaumar og skred frå smeltande isbrear i Andesfjella teke over 25.000 menneskeliv sidan 1941, ifølgje den amerikanske breforskaren Mark Carey. Breane i Himalaya har truleg eit enda større skadepotensial enn dei i Andes, fordi det bur så umåteleg mange menneske nedstraums. I landa kring Himalaya tek smeltevassflaumar stadig liv og heimar, og trugsmålet veks med den aukande oppvarminga og bresmeltinga: Talet på oppdemde bresjøar i fjellkjeda stig for kvart år.
I eldre tider har breflaumar vore med på gjere verkeleg store endringar i landskap rundt i verda. Den engelske kanalen er truleg graven ut av flaumar etter at isdemningar eller moreneryggar brast, slik at kolossale mengder smeltevatn frå nordsjøkontinentet rann mot sørvest, meiner geologane.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Det vore mange smeltevassflaumar frå norske brear gjennom åra, men ingen verkeleg store katastrofar. Ein av dei verste flaumane kom frå Demmevatna ved Hardangerjøkulen i 1937, da tok vatnet 20 hus i Simadalen. Løysinga vart å drenere desse vatna med ein tunnel.
I andre delar av verda har smeltevassflaumar frå isbreane vore årsak til ei rekkje store katastrofar. I Peru har flaumar og skred frå smeltande isbrear i Andesfjella teke over 25.000 menneskeliv sidan 1941, ifølgje den amerikanske breforskaren Mark Carey. Breane i Himalaya har truleg eit enda større skadepotensial enn dei i Andes, fordi det bur så umåteleg mange menneske nedstraums. I landa kring Himalaya tek smeltevassflaumar stadig liv og heimar, og trugsmålet veks med den aukande oppvarminga og bresmeltinga: Talet på oppdemde bresjøar i fjellkjeda stig for kvart år.
I eldre tider har breflaumar vore med på gjere verkeleg store endringar i landskap rundt i verda. Den engelske kanalen er truleg graven ut av flaumar etter at isdemningar eller moreneryggar brast, slik at kolossale mengder smeltevatn frå nordsjøkontinentet rann mot sørvest, meiner geologane.
Fleire artiklar
Johanna Reine-Nilsen er songar, musikar og låtskrivar.
Foto:
Blå sirkel
Johanna Reine-Nilsen platedebuterer med eit sterkt album.
Etter nokre år er det ikkje like heitt mellom Maria (Helga Guren) og Sigmund (Oddgeir Thune).
Foto: Filmweb.no
Sinnemeisterleg
Regissør og manusforfattar Lilja Ingolfsdottir står for den mest klaustrofobiske filmen på lange tider – og ein av dei beste.
Erlend Viken har med seg Marius Graff (t.v.) og Sondre Meisfjord i trioen.
Pressefoto
Urban Viken
Erlend Viken Trio med gjester byr på kreativitet.
Carl Reinecke (1824–1910) var Edvard Griegs lærar i Leipzig.
Nordisk tone
Carl Reineckes symfoni Håkon Jarl har kraftfull patos.
Skodespelar Svein Tindberg flettar saman eigne barndomserfaringar med 4000 år gamle forteljingar frå Bibelen.
Foto: Marcel Leliënhof
Høgaktuelle forteljingar frå Midtausten
Trur vi Bibelen er ei utdatert bok, tek vi feil. Svein Tindberg syner korleis gamle jødisk-kristne soger talar til vår eksistens no når bombene fell mellom folkeslag.