JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Samfunn

Kritiserer kriseforståinga

– Dette er ingen epidemi som trugar det norske samfunnet, seier Eiliv Lund, som er professor emeritus i epidemiologi ved Universitetet i Tromsø.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
– Det er ingen vinst i å halde skular og barnehagar stengde lenger, seier Eiliv Lund, professor emeritus i epidemiologi.

– Det er ingen vinst i å halde skular og barnehagar stengde lenger, seier Eiliv Lund, professor emeritus i epidemiologi.

Foto: Stian Lysberg Solum / NTB scanpix

– Det er ingen vinst i å halde skular og barnehagar stengde lenger, seier Eiliv Lund, professor emeritus i epidemiologi.

– Det er ingen vinst i å halde skular og barnehagar stengde lenger, seier Eiliv Lund, professor emeritus i epidemiologi.

Foto: Stian Lysberg Solum / NTB scanpix

5028
20200401

Samtalen

Eiliv Lund

professor emeritus i epidemiologi

AKTUELL

Koronakrisa

5028
20200401

Samtalen

Eiliv Lund

professor emeritus i epidemiologi

AKTUELL

Koronakrisa

eva@dagogtid.no

Vi har stengt ned samfunnet og kompenserer med stadig nye milliardar for å berge folk og næringar gjennom koronaepidemien. Og trass i at Folkehelseinstituttet har tilrådd å opne barnehagar og skular att, er nedstenginga forlengd til over påske.

Eiliv Lund er professor emeritus i epidemiologi ved Institutt for samfunnsmedisin ved Universitetet i Tromsø. Han meiner Noreg kjem til å få eit mildare forløp av epidemien enn mange andre europeiske land og USA, som følgje av demografiske, helsemessige og sosiale forhold.

«Koronaepidemien synes ikke å true den norske befolkningens helse», konkluderer han og kollegaen Tonje Braaten i eit innlegg i Dagens Næringsliv.

– Dette må du utdjupe.

– Det norske samfunnet er annleis samfunna i Wuhan, Milano og New York. Noreg er spreiddbygd, og folketettleiken i Oslo er mindre enn i andre hovudstader. Tettleiken er ein viktig faktor for smittespreiinga.

– Er det hovudforklaringa på at du meiner Noreg får eit mildare forløp?

– Nei, det er éi av forklaringane. Den andre går på kor alvorleg sjukdomen er i befolkninga, og har med alderssamansetnaden i landet å gjere. Den yngste som er død i Noreg, er 65 år, men snittalderen for dei som har døydd, er 84 år. Det inneber at i ei befolkning med mange eldre vil viruset ta livet av mange, medan i befolkningar med få eldre, tek det livet av færre. Og Noreg har faktisk ei av dei yngste befolkningane i Europa. Vi har ikkje ei så stor risikobefolkning som Italia og Spania til dømes. Ei tredje forklaring er at den italienske, franske og spanske befolkninga har fleire antibiotikaresistente bakteriar enn den norske. Det gjer det vanskelegare å behandle bakterieinfeksjonar som kjem i tillegg til viruslungebetennelsen. Medan berre 1 prosent av prøvane på sjukehusa i Noreg inneheld resistente bakteriar, er same talet 34 prosent i Italia og 25 prosent i Spania.

Jamfører vi Noreg med dei nordiske landa, som er likare oss når det gjeld både helsemessige og sosiale forhold, er det her òg skilnad på kor mange som har døydd av viruset?

– Dei nordiske landa har lege ganske likt når det gjeld døde per 1000 smitta, men talet har auka noko i Danmark og Sverige. I begge desse landa bur folk tettare enn i Noreg. Sverige har jo avfolka glesbygdene og har ei konsentrert befolkning. Oslo har òg ei yngre befolkning enn andre nordiske byar. Ser vi til England, er det nasjonale helsesystemet bygd kraftig ned, og i New York fryktar ein at dødstala kan verte høge fordi mange ikkje har tilgang til helsevesenet. Vi har framleis eit oppegåande offentleg helsevesen som dekkjer heile befolkninga, sjølv om Solberg-regjeringa både har redusert sengekapasiteten og ikkje sett seg råd til å byggje opp lager av utstyr.

– Har tiltaka gått for langt?

– Ja, og dei må på eit tidspunkt løysast opp, slik dei no vert i Wuhan. Vi ser at det ikkje går å stengje samfunn heilt. Men vi må leggje ein strategi for korleis vi skal løyse det opp. No går smittetalet ned, men det betyr ikkje at vi er immune. Det skal ikkje meir til enn at det kjem inn nye folk, så kan smitten auke igjen.

Korleis bør det handterast?

– Eg meiner Noreg bør tenkje seg om fort, for det er ingen vinst i å halde skular og barnehagar stengde. For dei aller fleste gjev viruset berre mild sjukdom. Vi kunne i staden ha verna den sårbare delen av befolkninga meir. På sikt ville dei òg verte meir verna av at folk rundt dei har gjennomgått sjukdomen og vert immune. No er det eit alvorleg misforhold mellom tiltak sette inn mot dei under 50 år, og det at sjukdomen berre har teke liv over 60 år. Vi har laga ei kriseforståing som ikkje er reell.  

– Kva med argumentet om at vi må flate ut kurva, slik at helsevesenet kan handtere epidemien?

– Alle var samde om at vi måtte stengje alt ei kort stund, då vi ikkje hadde oversikt. Men no veit vi meir om viruset, og då bør det gjerast nye vedtak. Dette er ingen epidemi som trugar det norske samfunnet.

Kor mange skal vi godta døyr for å kunne opne for meir «business as usual»?

– Dødsraten av koronaviruset i Noreg er førebels låg og må setjast i perspektiv. Det døyr over 100 menneske i Noreg kvar dag. Til dømes døyr åtte personar av lungekreft kvar dag, og det er ein sjukdom som kan førebyggjast, utan at det vert gjort. Det vi òg må ta med, er at vi skyv på dødsraten til mange andre sjukdomar no. Mange meiner vi bør rekne på tapte leveår. Ein 84-åring i Noreg har ein forventa levealder på sju–åtte år til. Døyr eit barn i staden, vil det bety tap av 70 leveår. Tenkjer vi slik, vert epidemien mindre alvorleg. Han tek færre leveår, fordi alle som døyr, er gamle.

– Skal vi ofre nokre framfor andre?

– Ja. Det er eit kynisk argument, men slike prioriteringar gjer helsevesenet til vanleg òg. 

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

eva@dagogtid.no

Vi har stengt ned samfunnet og kompenserer med stadig nye milliardar for å berge folk og næringar gjennom koronaepidemien. Og trass i at Folkehelseinstituttet har tilrådd å opne barnehagar og skular att, er nedstenginga forlengd til over påske.

Eiliv Lund er professor emeritus i epidemiologi ved Institutt for samfunnsmedisin ved Universitetet i Tromsø. Han meiner Noreg kjem til å få eit mildare forløp av epidemien enn mange andre europeiske land og USA, som følgje av demografiske, helsemessige og sosiale forhold.

«Koronaepidemien synes ikke å true den norske befolkningens helse», konkluderer han og kollegaen Tonje Braaten i eit innlegg i Dagens Næringsliv.

– Dette må du utdjupe.

– Det norske samfunnet er annleis samfunna i Wuhan, Milano og New York. Noreg er spreiddbygd, og folketettleiken i Oslo er mindre enn i andre hovudstader. Tettleiken er ein viktig faktor for smittespreiinga.

– Er det hovudforklaringa på at du meiner Noreg får eit mildare forløp?

– Nei, det er éi av forklaringane. Den andre går på kor alvorleg sjukdomen er i befolkninga, og har med alderssamansetnaden i landet å gjere. Den yngste som er død i Noreg, er 65 år, men snittalderen for dei som har døydd, er 84 år. Det inneber at i ei befolkning med mange eldre vil viruset ta livet av mange, medan i befolkningar med få eldre, tek det livet av færre. Og Noreg har faktisk ei av dei yngste befolkningane i Europa. Vi har ikkje ei så stor risikobefolkning som Italia og Spania til dømes. Ei tredje forklaring er at den italienske, franske og spanske befolkninga har fleire antibiotikaresistente bakteriar enn den norske. Det gjer det vanskelegare å behandle bakterieinfeksjonar som kjem i tillegg til viruslungebetennelsen. Medan berre 1 prosent av prøvane på sjukehusa i Noreg inneheld resistente bakteriar, er same talet 34 prosent i Italia og 25 prosent i Spania.

Jamfører vi Noreg med dei nordiske landa, som er likare oss når det gjeld både helsemessige og sosiale forhold, er det her òg skilnad på kor mange som har døydd av viruset?

– Dei nordiske landa har lege ganske likt når det gjeld døde per 1000 smitta, men talet har auka noko i Danmark og Sverige. I begge desse landa bur folk tettare enn i Noreg. Sverige har jo avfolka glesbygdene og har ei konsentrert befolkning. Oslo har òg ei yngre befolkning enn andre nordiske byar. Ser vi til England, er det nasjonale helsesystemet bygd kraftig ned, og i New York fryktar ein at dødstala kan verte høge fordi mange ikkje har tilgang til helsevesenet. Vi har framleis eit oppegåande offentleg helsevesen som dekkjer heile befolkninga, sjølv om Solberg-regjeringa både har redusert sengekapasiteten og ikkje sett seg råd til å byggje opp lager av utstyr.

– Har tiltaka gått for langt?

– Ja, og dei må på eit tidspunkt løysast opp, slik dei no vert i Wuhan. Vi ser at det ikkje går å stengje samfunn heilt. Men vi må leggje ein strategi for korleis vi skal løyse det opp. No går smittetalet ned, men det betyr ikkje at vi er immune. Det skal ikkje meir til enn at det kjem inn nye folk, så kan smitten auke igjen.

Korleis bør det handterast?

– Eg meiner Noreg bør tenkje seg om fort, for det er ingen vinst i å halde skular og barnehagar stengde. For dei aller fleste gjev viruset berre mild sjukdom. Vi kunne i staden ha verna den sårbare delen av befolkninga meir. På sikt ville dei òg verte meir verna av at folk rundt dei har gjennomgått sjukdomen og vert immune. No er det eit alvorleg misforhold mellom tiltak sette inn mot dei under 50 år, og det at sjukdomen berre har teke liv over 60 år. Vi har laga ei kriseforståing som ikkje er reell.  

– Kva med argumentet om at vi må flate ut kurva, slik at helsevesenet kan handtere epidemien?

– Alle var samde om at vi måtte stengje alt ei kort stund, då vi ikkje hadde oversikt. Men no veit vi meir om viruset, og då bør det gjerast nye vedtak. Dette er ingen epidemi som trugar det norske samfunnet.

Kor mange skal vi godta døyr for å kunne opne for meir «business as usual»?

– Dødsraten av koronaviruset i Noreg er førebels låg og må setjast i perspektiv. Det døyr over 100 menneske i Noreg kvar dag. Til dømes døyr åtte personar av lungekreft kvar dag, og det er ein sjukdom som kan førebyggjast, utan at det vert gjort. Det vi òg må ta med, er at vi skyv på dødsraten til mange andre sjukdomar no. Mange meiner vi bør rekne på tapte leveår. Ein 84-åring i Noreg har ein forventa levealder på sju–åtte år til. Døyr eit barn i staden, vil det bety tap av 70 leveår. Tenkjer vi slik, vert epidemien mindre alvorleg. Han tek færre leveår, fordi alle som døyr, er gamle.

– Skal vi ofre nokre framfor andre?

– Ja. Det er eit kynisk argument, men slike prioriteringar gjer helsevesenet til vanleg òg. 

– Vi har laga ei kriseforståing som ikkje er reell.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Foto: NTB

Ordskifte

«I dag får ikkje ME-pasientane rett behandling.»

Bjørn K. Getz Wold
Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Helsedirektoratet i Noreg tilrår same behandling for ME og kronisk utmatting.

Foto: NTB

Ordskifte

«I dag får ikkje ME-pasientane rett behandling.»

Bjørn K. Getz Wold
Kathrine Nedrejord er forfattar, dramatikar og scenekunstnar. Ho er samisk med røter i Kjøllefjord i Finnmark, men har budd i Paris sidan 2011.

Kathrine Nedrejord er forfattar, dramatikar og scenekunstnar. Ho er samisk med røter i Kjøllefjord i Finnmark, men har budd i Paris sidan 2011.

Foto: Fartein Rudjord

BokMeldingar

Eg ropar om det heile tida

Boka til Kathrine Nedrejord er både pamflett og roman.

Hilde Vesaas
Kathrine Nedrejord er forfattar, dramatikar og scenekunstnar. Ho er samisk med røter i Kjøllefjord i Finnmark, men har budd i Paris sidan 2011.

Kathrine Nedrejord er forfattar, dramatikar og scenekunstnar. Ho er samisk med røter i Kjøllefjord i Finnmark, men har budd i Paris sidan 2011.

Foto: Fartein Rudjord

BokMeldingar

Eg ropar om det heile tida

Boka til Kathrine Nedrejord er både pamflett og roman.

Hilde Vesaas

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis