Det blæs rundt veggene på eit hus på Sunnmøre. I stova står eg, stiv som eit fugleskremsel, med hendene rakt ut i lufta.

– Så kan du snu deg, seier ei eldre kvinne og festar knappenål nummer hundre i stakkelivet på det som skal verte bunaden min.

Bestemor mi har brodert bunaden til meg, på same måte som ho har brodert bunaden til veslesyster mi og til syskenborna mine.

Eg snur meg, seint, så eg ikkje skal møte same nålete lagnad som stakkelivet. Svart ull duvar rundt oklene mine. Det er første bunadsprøve før konfirmasjonen.

Denne veka fortalde NRK om ei mor som valde å leige bunad i to timar til dottera, som var den einaste i konfirmantgruppa utan nasjonaldrakt. Jens Brun-Pedersen, som er pressesjef for Human-Etisk Forbund, stadfesta at bunaden kan verke belastande på familiar som har dårleg råd.

Når eg høyrer om bunadspresset, ler eg hjelpelaust. Har bunaden vorte den nye Canada Goose-jakka, tenkjer eg.

Sjølve tradisjons- og nasjonalsymbolet, drakta som skulle vise at ein var frå ulike, individuelle stader i landet, har vorte redusert til eit merkeplagg.

I 2016 sa forbrukarøkonom Silje Sandmæl til NRK at konfirmasjonen har vorte eit slags minibryllaup. Foreldre er nemleg redde for at borna skal føle seg utanfor, meinte ho. Denne veka minte forbrukarøkonomen på nytt foreldre om å ikkje late seg presse, og i same sak gjekk det fram at konfirmantane sjølve, særskilt jentene, òg følte at dei måtte ha bunad. Eg får ufrivillig opp eit bilete av meg sjølv på netthinna, som barn, eit par steg opp i trappa i barndomsheimen min, med knytte nevar og høg, fortvila røyst.

– Ja, men alle andre har! ropar eg.

For det kan vere flautt, vondt og vanskeleg å vere den einaste som ikkje har, eller har, råd. Men, tenkjer eg, kvifor er det så vanskeleg å snu dette perspektivet? Kvifor kan ein ikkje lære ungdommen at det er greitt, og fint, å skilje seg ut? Det ser òg ut til at gutane har sloppe unna problemstillinga. Ein hevar ikkje bryna dersom dei kjem i dress og ikkje i bunad, nett fordi ein tradisjonelt har venta til gutane har vore ferdige med å vekse. Så kvifor kan ikkje jentene ha kjole, eller dress, for den del?

Eg forstår likevel at eg står i rosemåla glashus. Bunaden min har eg nemleg fått, bit for bit, frå eg var fødd og fram til dagen eg stod konfirmant. Bunadssølvet har eg fått til utvalde markeringar, og eg kan framleis hugse då eg oppdaga at eg hadde fått ein veskelås til bursdagen. Men eg visste alltid at når eg hadde fått bunaden til konfirmasjonen, hadde eg ikkje fått han for å bere han i to timar slik at eg kunne likne på dei andre på konfirmasjonsfotoet.

Attende i det forblåste huset har kvinna flytta seg framom meg. Ho festar hempene på stakkevesten og legg forkleet over alle knappenålene i stakken. Og medan eg dreg inn magen for å få bunaden så trong som mogleg, tenkjer eg at om vi no skal insistere på å uniformere ungdommen på konfirmasjonsdagen, treng vi eit fullverdig alternativ til konfirmasjonsdressen, for jenter.

Mone Celin Skrede er frilansjournalist og fast skribent i Dag og Tid.