Mørk tale full av lygn
Knapt noko av det Vladimir Putin hevda i talen sin onsdag morgon, var i samsvar med sanninga. Spørsmålet er om Putin sjølv trur på det han sa.
Russisk politi slo ned på dei som demonstrerte etter å ha høyrt talen til president Vladimir Putin onsdag 21. september 2022.
Foto: Reuters / NTB
I 2014 kom eit nynazistisk regime til makta i Kyiv gjennom eit væpna kupp. Dette naziregimet har terrorisert folket i Donbas, ja, drive med folkemord. Nokre gonger har nazistane i Kyiv rett nok vore inne på å gjera kompromiss med Russland, men då har «det kollektive Vesten» tvinga dei til å halda fram på med den antirussiske politikken.
No trugar vestlege politikarar med å øydeleggja og stykka opp Russland. Til og med syslar dei med planar om å nytta atomvåpen. Alle som gjer det, skal vita at Russland har endå meir effektive våpen å svara med. Som Russlands ansvarlege president har han difor ikkje nokon annan utveg enn å kunngjera ei delvis mobilisering av den russiske krigsmakta.
Dryg kost
Dette var bodskapen til Vladimir Putin då han vendte seg til den russiske nasjonen for to dagar sidan. Det var dryg kost. Lettast hadde det vore å avfeia det heile som propaganda. Så enkelt er det ikkje. Me veit nemleg ikkje om Putin trur på det han sjølv sa, eller om han er klar over at det meste av det han sa, var fri fantasi, lygn og svart propaganda.
Per i dag er det vanskeleg å seia det eine eller det andre: Dersom Putin trur på det han sa, gav han prov på at han lever i ein såkalla alternativ røyndom. I denne røyndomen sit ein nazist i presidentstolen i Kyiv, heia fram av ei samansverjing av vondarta, vestlege leiarar som legg planar for å knusa Russland. Om Putin ikkje trur på det han sa, om han veit at den jødiske Volodymyr Zelenskyj ikkje er nokon nazist og at ingen i Vesten syslar med tanken på å gjera Russland om til ein radioaktiv ørken, då lyg han med fullt medvit.
Kva er verst: å ha mista kontakten med det verkelege livet eller å lyga mens ein veit at ein lyg? Det er vanskeleg å seia det eine eller det andre. Det einaste som er sikkert, er at Russland, Ukraina, Europa og heile verda har hamna i ein farleg situasjon: I Kreml sit det ein mann som anten har mista kontakten med det verkelege livet, alternativt er viljug til å servera dei aller grøvste lygnene for å halda seg ved makta. Og denne mannen kan når tid som helst gje melding om at det er på tide å opna atomkofferten.
Inn i eit hjørne
No kan me tru og håpa at det aldri vil skje. Problemet for Putin er at han er blitt trengd inn i eit hjørne og ikkje veit korleis han kjem seg ut. Den hæren han sette inn i Ukraina i februar, er i ferd med å bli riven i sund. Han må gjera noko, og det minst vonde han kunne koma på, var ei såkalla delvis mobilisering. Nokre fleire hundre menn skal bli sende til Ukraina. Alle som har litt kjennskap til det militære, veit at det tek minst tre månader, ofte eit halvt år å skapa ei slagkraftig, væpna eining. I mellomtida vil den ukrainske militærmaskinen halda fram med å pressa den russiske hæren attende på slagmarka.
Dette veit Putin, men han snakka sjølvsagt ikkje om det i talen sin onsdag. Han snakka heller ikkje om det som kanskje uroar han mest: Fram til no har krigen i Ukraina vore noko som for dei fleste russarar har gått føre seg på fjernsynsskjermen eller på ei slagmark langt unna. Gutar frå Burjatia og Basjkortostan er blitt drepne, noko dei fleste moskovittar gjev blaffen i. Plutseleg gjev Putin ordre om at fleire hundre tusen vernepliktige skal bli kalla inn. For fyrste gong kjem middelklassa i Moskva, St. Petersburg og andre store byar bokstaveleg talt i skotlina.
Demonstrasjonar
Korleis det vil utvikla seg, såg me alt same dagen som Putin heldt talen sin: I fleire byar demonstrerte mange tusen, og 600–700 menneske blei arresterte. Alle flybillettar til stader der russarar ikkje treng visum, vart selde ut. Samstundes kom det ei ny lov som slo fast at vernepliktige ikkje kunne forlata landet utan løyve. Dei som dreg seg unna, kan få ti år i fengsel.
Skal Putin hindra at situasjonen kjem ut av kontroll på heimebanen samstundes som han held krigen i gang i Ukraina, vil han bli tvinga til å auka kontrollen med samfunnet. Det vil seia å senda tryggingstenesta FSB og Nasjonalgarden ut på gater og torg, til kontor og fabrikkar. Russland vil bli meir og meir likt Sovjetunionen. Om det russiske folket finn seg i det, står igjen å sjå.
Halvor Tjønn er forfattar, journalist og fast skribent i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
I 2014 kom eit nynazistisk regime til makta i Kyiv gjennom eit væpna kupp. Dette naziregimet har terrorisert folket i Donbas, ja, drive med folkemord. Nokre gonger har nazistane i Kyiv rett nok vore inne på å gjera kompromiss med Russland, men då har «det kollektive Vesten» tvinga dei til å halda fram på med den antirussiske politikken.
No trugar vestlege politikarar med å øydeleggja og stykka opp Russland. Til og med syslar dei med planar om å nytta atomvåpen. Alle som gjer det, skal vita at Russland har endå meir effektive våpen å svara med. Som Russlands ansvarlege president har han difor ikkje nokon annan utveg enn å kunngjera ei delvis mobilisering av den russiske krigsmakta.
Dryg kost
Dette var bodskapen til Vladimir Putin då han vendte seg til den russiske nasjonen for to dagar sidan. Det var dryg kost. Lettast hadde det vore å avfeia det heile som propaganda. Så enkelt er det ikkje. Me veit nemleg ikkje om Putin trur på det han sjølv sa, eller om han er klar over at det meste av det han sa, var fri fantasi, lygn og svart propaganda.
Per i dag er det vanskeleg å seia det eine eller det andre: Dersom Putin trur på det han sa, gav han prov på at han lever i ein såkalla alternativ røyndom. I denne røyndomen sit ein nazist i presidentstolen i Kyiv, heia fram av ei samansverjing av vondarta, vestlege leiarar som legg planar for å knusa Russland. Om Putin ikkje trur på det han sa, om han veit at den jødiske Volodymyr Zelenskyj ikkje er nokon nazist og at ingen i Vesten syslar med tanken på å gjera Russland om til ein radioaktiv ørken, då lyg han med fullt medvit.
Kva er verst: å ha mista kontakten med det verkelege livet eller å lyga mens ein veit at ein lyg? Det er vanskeleg å seia det eine eller det andre. Det einaste som er sikkert, er at Russland, Ukraina, Europa og heile verda har hamna i ein farleg situasjon: I Kreml sit det ein mann som anten har mista kontakten med det verkelege livet, alternativt er viljug til å servera dei aller grøvste lygnene for å halda seg ved makta. Og denne mannen kan når tid som helst gje melding om at det er på tide å opna atomkofferten.
Inn i eit hjørne
No kan me tru og håpa at det aldri vil skje. Problemet for Putin er at han er blitt trengd inn i eit hjørne og ikkje veit korleis han kjem seg ut. Den hæren han sette inn i Ukraina i februar, er i ferd med å bli riven i sund. Han må gjera noko, og det minst vonde han kunne koma på, var ei såkalla delvis mobilisering. Nokre fleire hundre menn skal bli sende til Ukraina. Alle som har litt kjennskap til det militære, veit at det tek minst tre månader, ofte eit halvt år å skapa ei slagkraftig, væpna eining. I mellomtida vil den ukrainske militærmaskinen halda fram med å pressa den russiske hæren attende på slagmarka.
Dette veit Putin, men han snakka sjølvsagt ikkje om det i talen sin onsdag. Han snakka heller ikkje om det som kanskje uroar han mest: Fram til no har krigen i Ukraina vore noko som for dei fleste russarar har gått føre seg på fjernsynsskjermen eller på ei slagmark langt unna. Gutar frå Burjatia og Basjkortostan er blitt drepne, noko dei fleste moskovittar gjev blaffen i. Plutseleg gjev Putin ordre om at fleire hundre tusen vernepliktige skal bli kalla inn. For fyrste gong kjem middelklassa i Moskva, St. Petersburg og andre store byar bokstaveleg talt i skotlina.
Demonstrasjonar
Korleis det vil utvikla seg, såg me alt same dagen som Putin heldt talen sin: I fleire byar demonstrerte mange tusen, og 600–700 menneske blei arresterte. Alle flybillettar til stader der russarar ikkje treng visum, vart selde ut. Samstundes kom det ei ny lov som slo fast at vernepliktige ikkje kunne forlata landet utan løyve. Dei som dreg seg unna, kan få ti år i fengsel.
Skal Putin hindra at situasjonen kjem ut av kontroll på heimebanen samstundes som han held krigen i gang i Ukraina, vil han bli tvinga til å auka kontrollen med samfunnet. Det vil seia å senda tryggingstenesta FSB og Nasjonalgarden ut på gater og torg, til kontor og fabrikkar. Russland vil bli meir og meir likt Sovjetunionen. Om det russiske folket finn seg i det, står igjen å sjå.
Halvor Tjønn er forfattar, journalist og fast skribent i Dag og Tid.
Det einaste som er sikkert, er at Russland, Ukraina, Europa og heile verda har hamna i ein farleg situasjon.
Fleire artiklar
Teikning: May Linn Clement
«Rørslene me skildrar som vipping, er gjerne større og kjem mindre tett enn dei me omtalar som vibrering.»
Foto: Agnete Brun
Med den monumentale boka Sjøfareren Erika Fatland gitt oss eit uvant, og skremmande, perspektiv på europeisk kolonialisme.
Moss–Horten-ferja er den mest trafikkerte i landet. Skjer det noko uføresett, som då dei tilsette blei tatt ut i LO-streik i fjor, veks køane på begge sider av fjorden.
Foto: Terje Bendiksby / AP / NTB
Ferja, ein livsnerve for mange, er eigd av folk vi ikkje aner kven er, utanfor vår kontroll.
Kongsbonden Johan Jógvanson bur i den Instagram-venlege bygda Saksun. Men sjølv om han skjeller ut turistar, er det ikkje dei han er forbanna på. Det er politikarane inne i Tórshavn.
Alle foto: Hallgeir Opedal
Turistinvasjonen har gjort Johan Jógvanson til den sintaste bonden på Færøyane.
Finansminister Trygve Slagsvold Vedum (Sp) på pressekonferanse etter framlegginga av statsbudsjettet måndag. For dei som er opptekne av klima, var ikkje budsjettet godt nytt.
Foto: Fredrik Varfjell / NTB
Kapitulasjon i klimapolitikken
Regjeringa veit ikkje om statsbudsjettet bidreg til å redusere eller å auke klimagassutsleppa. Derimot er det klart at det nasjonale klimamålet for 2030 ikkje blir nådd.