Rekordåret 2023
I 2023 sette verda varmerekord kvar månad mellom juni
og desember.
Skogbrann i British Columbia 18. august 2023. Brannane i Canada i fjor var dei største som er registrerte i landet.
Foto: Darryl Dyck / AP / NTB
erik@dagogtid.no
Den meteorologiske organisasjonen i verda (WMO) bruker seks leiande internasjonale datasett frå heile verda for å overvaka globale temperaturar: 2023 var med stor margin det varmaste året som er målt, med 1,45 grader celsius over den førindustrielle epoken (1850–1900). Ifølgje WMO var juli og august dei to varmaste månadene som nokosinne er registrerte. Kvart tiår sidan 1980 har vore varmare enn det førre tiåret. Dei ni siste åra har vore dei ni varmaste som er målte.
I 2023 sette verda fleire klimatiske rekordar: Både Nord-Atlanteren, Karibia og Sørishavet opplevde marine hetebølgjer med rekordvarmt overflatevatn.
Skogbrann i Manaquiri i Brasils regnskog i september i fjor.
Foto: Edmar Barros / AP / NTB
Ekstrem varme rammar fleire delar av verda, mellom anna det sørlege Europa og Nord-Afrika, med temperaturar på 48,2 grader i Italia og 50,4 grader i Alger i Algerie i juli 2023. I Canada opplevde ein dei verste skogbrannane nokon gong. 18,5 millionar hektar skog gjekk tapt.
Fem år med tørke på Afrikas horn vart i 2023 etterfølgd av den verste flaumen på mange tiår, med fleire hundretusen internt fordrivne. Sjøisen i Antarktis nådde det lågaste nivået sitt sidan satellittmålingane starta i 1979, éin million kvadratkilometer (eit område på storleik med Tyskland og Frankrike) mindre enn den førre minimumsrekorden.
Dei sveitsiske isbreane har dei siste to åra mista 10 prosent av volumet som er att. Havet heldt fram med å stiga i 2023. Det gjennomsnittlege havnivået har det siste tiåret (2013–2022) stige dobbelt så raskt som det gjorde i perioden 1993–2002.
– Klimaendringane er den største trugselen menneska står overfor. Det rammar oss alle, spesielt dei mest sårbare, uttalte WMO-sjefen, professor Celeste Saulo, då tala for 2023 vart presenterte i januar.
– Me har ikkje råd til å venta lenger. Det blir gjort mykje, men det må gjerast mykje meir, og me må handla raskare, sa ho.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
erik@dagogtid.no
Den meteorologiske organisasjonen i verda (WMO) bruker seks leiande internasjonale datasett frå heile verda for å overvaka globale temperaturar: 2023 var med stor margin det varmaste året som er målt, med 1,45 grader celsius over den førindustrielle epoken (1850–1900). Ifølgje WMO var juli og august dei to varmaste månadene som nokosinne er registrerte. Kvart tiår sidan 1980 har vore varmare enn det førre tiåret. Dei ni siste åra har vore dei ni varmaste som er målte.
I 2023 sette verda fleire klimatiske rekordar: Både Nord-Atlanteren, Karibia og Sørishavet opplevde marine hetebølgjer med rekordvarmt overflatevatn.
Skogbrann i Manaquiri i Brasils regnskog i september i fjor.
Foto: Edmar Barros / AP / NTB
Ekstrem varme rammar fleire delar av verda, mellom anna det sørlege Europa og Nord-Afrika, med temperaturar på 48,2 grader i Italia og 50,4 grader i Alger i Algerie i juli 2023. I Canada opplevde ein dei verste skogbrannane nokon gong. 18,5 millionar hektar skog gjekk tapt.
Fem år med tørke på Afrikas horn vart i 2023 etterfølgd av den verste flaumen på mange tiår, med fleire hundretusen internt fordrivne. Sjøisen i Antarktis nådde det lågaste nivået sitt sidan satellittmålingane starta i 1979, éin million kvadratkilometer (eit område på storleik med Tyskland og Frankrike) mindre enn den førre minimumsrekorden.
Dei sveitsiske isbreane har dei siste to åra mista 10 prosent av volumet som er att. Havet heldt fram med å stiga i 2023. Det gjennomsnittlege havnivået har det siste tiåret (2013–2022) stige dobbelt så raskt som det gjorde i perioden 1993–2002.
– Klimaendringane er den største trugselen menneska står overfor. Det rammar oss alle, spesielt dei mest sårbare, uttalte WMO-sjefen, professor Celeste Saulo, då tala for 2023 vart presenterte i januar.
– Me har ikkje råd til å venta lenger. Det blir gjort mykje, men det må gjerast mykje meir, og me må handla raskare, sa ho.
Fleire artiklar
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.
President Joe Biden og visepresident Kamala Harris i august 2023. Den økonomiske politikken deira bidrog til å få ned arbeidsløysa, men inflasjonen som tok av i 2022, gjorde større inntrykk.
Foto: Evan Vucci / AP / NTB
Harris blir heimsøkt av inflasjonen
Kanskje vart presidentvalet i USA 2024 avgjort ved bensinpumpene og i matbutikkane.
Noreg er på tredjeplass i kokainbruk i Europa.
Foto: Beate Oma Dahle / NTB
– Meiningslaust å straffe sjuke
Ronny Rene Raveen, tidlegare politimann og rusmisbrukar, vil ha avkriminalisering av rusmisbrukarar og unge opp til 25 år.
«Moren» utanfor Munchmuseet.
Foto: Heiko Junge / NTB
«Kva slags motiv hadde Emin for å støype ein salbar skulptur i bronse i tre utgåver under konkurransen?»
Hans Rotmo var ein flåkjefta rabulist og provokatør, skriv Audun Skjervøy.
Hans Rotmo (1948–2024)
«Det er eit før og eit etter Vømmøl Spellmannslag.»