JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Samfunn

Historisk naturavtale

Innan 2030 skal 30 prosent av verda vernast.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
2463
20221223
2463
20221223

Verda har fått ein naturavtale etter at dei 196 partane i FNs biomangfaldskonvensjon (CBD) måndag klarte å einast om ein felles tekst. Det overordna målet i avtalen er å stogge og reversere tapet av natur innan 2030. Avtalen har 23 handlingsmål. Det mest ambisiøse er 30*30-målet, som inneber at 30 prosent av hav- og landareala i verda skal vernast innan 2030.

Alle måla skal nåast innan 2030. Dei viktigaste måla er:

l Beskytte og verne 30 prosent av hav- og landareala i verda

l Underleggje 30 prosent av øydelagde naturområde restaureringstiltak

l Skaffe minst 200 milliardar dollar årleg til finansiering av naturmangfaldstiltak (dobbelt så mykje som under klimaavtalen). 30 av desse milliardane skal komme frå industrilanda

l Innan 2025 skal partane ha kartlagt subsidiar som medfører naturskade. Desse skal kuttast med 500 milliardar dollar årleg innan 2030

l Redusere overforbruket kraftig

l Halvere overgjødsling og skadeverknad av insektmiddel

l Melde inn framdrift undervegs, på same vis som i Parisavtalen for klima. Evaluering skal skje på COP17 (i 2026) og COP19 (i 2030)

l Opprette «Naturens genbank», eit informasjonssystem med fri tilgang, og etablere eit avgiftssystem for bruk av data frå genbanken. Midlane skal gå til bevaring og restaurering av natur i fattige land.

Avtalen erkjenner rolla til urfolk og lokalsamfunn som vaktarar av natur. Avtalen må gjennomførast i tråd med urfolkskonvensjonen og menneskerettslovgivinga.

Lenge var det usikkert om det var mogleg å bli samde om ein avtale. Diskusjon om detaljar i teksten hadde teke altfor lang tid. Den nest siste dagen tok det kinesiske formannskapet affære og presenterte kompromissforslag på seks vanskelege tema: avtaleteksten, måle- og indikatorsystemet, finansieringa, genbanken, kunnskapsbygginga og gjennomføringsmekanismen.

Løysinga innebar noko lågare ambisjonar, men alle partar fekk litt av det dei hadde kjempa for undervegs. Somme punkt vart fjerna, og lengda i avtaleteksten vart redusert frå 14 til 11 sider. Den namibiske representanten sa på avslutninga av møtet: «Avtaleutkastet er godt balansert og gjer alle ulukkelege. Det er løyndommen bak semje i FN-systemet.»

Avtalen vart banka gjennom seint søndag natt, sjølv om Kongo prøvde å setje ned foten.

Toppmøtet vart flytta frå Kunming til Montreal på grunn av koronasituasjonen i Kina. Derfor er det lange namnet på avtalen Kunming–Montreal-avtalen.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Verda har fått ein naturavtale etter at dei 196 partane i FNs biomangfaldskonvensjon (CBD) måndag klarte å einast om ein felles tekst. Det overordna målet i avtalen er å stogge og reversere tapet av natur innan 2030. Avtalen har 23 handlingsmål. Det mest ambisiøse er 30*30-målet, som inneber at 30 prosent av hav- og landareala i verda skal vernast innan 2030.

Alle måla skal nåast innan 2030. Dei viktigaste måla er:

l Beskytte og verne 30 prosent av hav- og landareala i verda

l Underleggje 30 prosent av øydelagde naturområde restaureringstiltak

l Skaffe minst 200 milliardar dollar årleg til finansiering av naturmangfaldstiltak (dobbelt så mykje som under klimaavtalen). 30 av desse milliardane skal komme frå industrilanda

l Innan 2025 skal partane ha kartlagt subsidiar som medfører naturskade. Desse skal kuttast med 500 milliardar dollar årleg innan 2030

l Redusere overforbruket kraftig

l Halvere overgjødsling og skadeverknad av insektmiddel

l Melde inn framdrift undervegs, på same vis som i Parisavtalen for klima. Evaluering skal skje på COP17 (i 2026) og COP19 (i 2030)

l Opprette «Naturens genbank», eit informasjonssystem med fri tilgang, og etablere eit avgiftssystem for bruk av data frå genbanken. Midlane skal gå til bevaring og restaurering av natur i fattige land.

Avtalen erkjenner rolla til urfolk og lokalsamfunn som vaktarar av natur. Avtalen må gjennomførast i tråd med urfolkskonvensjonen og menneskerettslovgivinga.

Lenge var det usikkert om det var mogleg å bli samde om ein avtale. Diskusjon om detaljar i teksten hadde teke altfor lang tid. Den nest siste dagen tok det kinesiske formannskapet affære og presenterte kompromissforslag på seks vanskelege tema: avtaleteksten, måle- og indikatorsystemet, finansieringa, genbanken, kunnskapsbygginga og gjennomføringsmekanismen.

Løysinga innebar noko lågare ambisjonar, men alle partar fekk litt av det dei hadde kjempa for undervegs. Somme punkt vart fjerna, og lengda i avtaleteksten vart redusert frå 14 til 11 sider. Den namibiske representanten sa på avslutninga av møtet: «Avtaleutkastet er godt balansert og gjer alle ulukkelege. Det er løyndommen bak semje i FN-systemet.»

Avtalen vart banka gjennom seint søndag natt, sjølv om Kongo prøvde å setje ned foten.

Toppmøtet vart flytta frå Kunming til Montreal på grunn av koronasituasjonen i Kina. Derfor er det lange namnet på avtalen Kunming–Montreal-avtalen.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Kvinner i Det republikanske partiet i USA koser seg kring kortbordet.

Kvinner i Det republikanske partiet i USA koser seg kring kortbordet.

Foto: Nina Leen

Frå bridgeverdaKunnskap

Nevrosexisme

«Er det ikkje noko grunnleggjande problematisk ved å ha ein eigen dame­klasse i ein sport som ikkje dreier seg om fysiske eigenskapar, men om logisk tenking?»

Erlend Skjetne
Kvinner i Det republikanske partiet i USA koser seg kring kortbordet.

Kvinner i Det republikanske partiet i USA koser seg kring kortbordet.

Foto: Nina Leen

Frå bridgeverdaKunnskap

Nevrosexisme

«Er det ikkje noko grunnleggjande problematisk ved å ha ein eigen dame­klasse i ein sport som ikkje dreier seg om fysiske eigenskapar, men om logisk tenking?»

Erlend Skjetne
Skodespelar Svein Tindberg flettar saman eigne barndomserfaringar med 4000 år gamle forteljingar frå Bibelen.

Skodespelar Svein Tindberg flettar saman eigne barndomserfaringar med 4000 år gamle forteljingar frå Bibelen.

Foto: Marcel Leliënhof

TeaterMeldingar
KristinAalen

Høgaktuelle forteljingar frå Midtausten

Trur vi Bibelen er ei utdatert bok, tek vi feil. Svein Tindberg syner korleis gamle jødisk-kristne soger talar til vår eksistens no når bombene fell mellom folkeslag.

Foto: Dag Aanderaa

Ordskifte
DagAanderaa

Pyntesjuke og luksuslov

Christian Kvart ville styre pynten, krydderet og konfekten.

Miridae, ei bladtege med oval form.

Miridae, ei bladtege med oval form.

Foto: via Wikimedia Commons

BokMeldingar
Per Roger Sandvik

Levande innsikt om døyande insekt

Ein optimistisk tone råder i ei tettpakka faktabok om dystre utsikter for insekta.

Ein kan finne kveis i levra til sei og torsk.

Ein kan finne kveis i levra til sei og torsk.

Foto: Cornelius Poppe / NTB

KunnskapFeature

Parasittar i fiskekjøtet er ikkje berre ulekkert, det kan òg vere helsefarleg

Arve Nilsen
Ein kan finne kveis i levra til sei og torsk.

Ein kan finne kveis i levra til sei og torsk.

Foto: Cornelius Poppe / NTB

KunnskapFeature

Parasittar i fiskekjøtet er ikkje berre ulekkert, det kan òg vere helsefarleg

Arve Nilsen

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis