Christiane Jordheim Larsen

christiane@dagogtid.no

Motarbeidar norsk helsepersonell ei lov som er vedteken av Stortinget? Forskarane bak ei evaluering av Lov om rituell omskjæring av gutter går ikkje så langt, men meiner motstanden blant helsepersonell medverkar til å svekkje tilgangen på eit offentleg tilbod.

Dag og Tid spør leiaren i Norsk barnekirurgisk forening Audun Mikkelsen kor vanleg det er å ikkje ville utføre inngrepet av samvitsgrunnar.

– Det er nok ganske utbreitt. Inngrepet vert klassifisert som inngrep som ikkje er medisinsk indiserte. Mange meiner at vi ikkje skal operere friske born. Det er eit godt argument som skal liggje til grunn for handsaminga av alle pasientar. Sjølv om risikoen er liten, er det risiko ved all kirurgi. Mange reagerer på at born vert utsette for det.

Står ansvarleg

– Forskarane bak ei evaluering rår regjeringa til å utgreie konsekvensane av samvitsregelen, som dei meiner har vorte oppfatta som ein reservasjonsrett. Kva meiner du om å fjerne samvitsregelen?

– Det er eit godt spørsmål, men ingen kan påleggje ein kirurg å operere ein pasient, dersom det strir mot vurderinga hans eller hennar. Kvar kirurg står ansvarleg for det han gjer, og om noko går gale, står kirurgen til ansvar. Då må han kunne seie at dette strir mot all fornuft.

– Det er jo ingen reservasjonsrett her?

– Nei, men ein gjer ei vurdering av den enkelte pasienten. Kvar kirurg står sterkt om han meiner at inngrepet ikkje er rett. Det handlar om ei medisinsk vurdering. Så har ein høve til å vise pasienten til ein annen kirurg for ei ny vurdering.

– Lova vart til for å sikre eit forsvarleg tilbod. Kan de gjere meir for å medverke til det?

– Det meiner eg vi har gjort. Tilbodet er der. Eit tidlegare forslag om at borna ikkje ville verte opererte før dei er 14–16 år og kan samtykke til inngrepet, meiner eg ville gjort det lettare tilgjengeleg.

– Har foreldre eit reelt tilbod når tilbodet fleire stader ikkje vert gjeve til born under tre år, og ein må reise frå Nord-Noreg til Gjøvik for å få det utført?

– Det er realiteten i Noreg. Vi må kunne vere edruelege og ta konsekvensane av kvar vi bur. Til dømes mottek vi pasientar frå heile landet til Rikshospitalet. Alle tilbod finst ikkje i alle delar av landet vårt.

Smertefritt

– Det er ulikt syn på bedøving av born som vert omskorne. I private klinikkar vert dei omskorne med lokalbedøving, medan enkelte sjukehus berre gjev tilbod om inngrep under narkose og då for born over tre år. Korleis kan ulike sjukehus ha så ulik praksis?

– På sjukehuset har det vorte gjort ei medisinsk vurdering av at borna skal leggjast inn og ha full narkose, som ved andre inngrep. Det er udiskutabelt. Vi seier mellom anna at dei ikkje skal ha smerter undervegs.

– Inngrepa vert utførte uansett, anten privat, der ein ikkje har den same kontrollen, eller der de meiner at smertelindringa ikkje er god nok. Er det ikkje då eit paradoks at ikkje fleire legar vil utføre inngrepet på sjukehusa?

– Dette argumentet har vore diskutert lenge. Vi har kollegaer som er for og mot. Det er eit inngrep som ikkje er medisinsk naudsynt, og som ikkje kan forskyve andre pasientar i den offentlege helsetenesta. Sjølv om dette er eit inngrep som vert gjort av enkelte i heimlandet, kan vi ikkje la dei få fortrinn på sjukehusa.

– Motarbeider de lova?

– Nei, vi har skjønt at ho har kome frå høgste hald, og at det er lova eit betre tilbod i det offentlege. Vi motarbeider ikkje lova, men ressursane er alt knappe. På enkelte sjukehus og avdelingar kjem dette inngrepet, som ikkje er medisinsk indisert, på toppen av ei lang venteliste.