Kommentar
Fortida speglar notida
Vår tids terroristar har likskapar med dei valdelege anarkistane som kasta bomber i vestlege byar på slutten av 1800-talet, skriv Torbjørn L. Knutsen.
Politisperringar utanfor Per på hjørnet og London pub. To personar vart drepne og fleire skadde under åtaket i 2022.
Foto: Terje Pedersen / NTB
Zaniar Matapour vart for vel eitt år sidan dømd til 30 års fengsel og forvaring for masseskytinga i Oslo natt til 15. juni i 2022. No er Arfan Bhatti tiltalt for å ha inspirert og lagt føringar for dette åtaket. Også han risikerer 30 år bak murane.
To saker, to aktørar – men også to sider av same
fenomen: den nye terrorismen.
Terroren i vår tid er ikkje lenger geriljakrigarar med basar i jungelen eller fjella. Han er einsame menn i storbyar med våpen i hendene og hemn i tankane.
Frå frigjeringsrørsler til
jihad
På 1900-talet var terroromgrepet knytt til
kolonikrigar i Afrika og Asia. På 1970-talet vart Den afrikanske
nasjonalkongressen (ANC) i
Sør-Afrika, Den nasjonale frigjeringsfronten (FLN) i Algerie og Den nasjonale frigjeringsfronten (FNL) i Indokina kalla terrororganisasjonar
– av kolonimaktene, vel å merke. Sjølv kalla dei seg frigjeringsrørsler og
legitimerte seg med progressive verdiar som folkesuverenitet og sjølvstyre.
Då kolonivelda vart oppløyste, mista desse rørslene både drivkraft og
sponsorar. Nye rørsler vart likevel skipa. Ei av dei var al-Qaida, som retta seg
mot den sovjetiske imperialismen, men som etter Sovjetunionens samanbrot vende
seg mot Vesten – og særleg mot USA og Israel.
Etter terroråtaket på USA den 11. september 2001 skipa president
George W. Bush eit departement for nasjonal tryggleik og styrkte etterretningstenestene
heime; og han erklærte «krig mot terror» ute. USAs allierte fylgde hakk i hæl.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
