Bjørnejakt

Vidar Ystad

redaksjonen@dagogtid.no

Klima- og miljødepartementet (KLD) instruerte i april i fjor Miljødirektoratet til å avlive ein bjørn som var observert på eigedomen til Høgre-politikar og godseigar Anders Kiær i hedmarkskommunen Stor-Elvdal. Dette skjedde etter at Kiær hadde teke opp saka med statssekretæren til statsråd Helgesen, Lars Andreas Lunde, på landsmøtet i Høgre nokre dagar tidlegare.

Dag og Tid omtala saka i fjor, og kunne då avdekke at embetsverket i både departementet og i Miljødirektoratet sat klare og jobba overtid for å få gjort vedtak om avliving av bjørnen. Naturvernforbundet klaga sakshandsaminga inn for Sivilombodsmannen, som no kjem med kritiske kommentarar til korleis departementet handterte saka.

Manglande
dokumentasjon

Ombodsmannen har ikkje fått nokon dokumentasjon frå då vedtaka vart gjorde, på kva faktisk og rettsleg grunnlag departementet baserte instruksen på, eller korleis dei ulike omsyna i naturmangfaldslova vart vegne opp mot kvarandre. Departementet har forklart at tidsaspektet ikkje gav rom for å skriftleggjere vurderingane.

Ombodsmannen peikar på at departementet den eine dagen skriv til godseigaren at dei har bede Miljødirektoratet fylgje opp saka. «Dagen etter var det ikke lenger tilstrekkelig å la direktoratet ’følge opp saken’, men nødvendig å instruere om hva det konkrete utfallet skulle bli. Hva som er årsaken til denne endringen, er ikke kjent for ombudsmannen», heiter det i avgjerda frå ombodsmannen.

Direktøren i Miljødirektoratet, Ellen Hambro, opplyste i fjor til Dag og Tid at ho aldri tidlegare har opplevd å bli instruert av departementet.

Klar veikskap

Ombodsmannen slår no fast at at mangelen på skriftleg dokumentasjon er ein klar veikskap ved sakshandsaminga. God forvaltningsskikk tilseier nedteikning av sentrale vurderingar. Eit minimum må vere at om ein ikkje har tid før instruksen blir gjeven, må det skje i etterkant .

Til dette kjem at forhistoria «med underhånden kontakt på en politisk møteplass i forkant av henvendelsen til KLD og statssekretæren, forsterker behovet for transparens og for å kunne dokumentere de vurderingene som ble gjort med den korte tiden som man mente at var til rådighet».

Bruk av instruksjon, som i seg sjølv er uvanleg, at det skjedde på eit kontroversielt område, som forvaltning av rovdyr er, og avvik frå reglane om god forvaltningsskikk kan svekke tilliten til avgjerdene som blir fatta. Samla gjer dette at ombodsmannen finn grunn til å rette kritikk mot departementet.

Arnodd Håpnes, fagleiar i Naturvernforbundet, er svært nøgd med avgjerda frå ombodsmannen.

– Dette er ei alvorleg skrape til KLD. Saka er mykje verre enn ulvesaka. Her manglar drøfting av forholdet til naturmangfaldslova, Bern-konvensjonen, skadepotensialet og bestandsmålet for bjørn. Hadde ein fylgd same framgangsmåte som i ulvesaka, som skapte bruduljar i vinter, ville ein ikkje kunne instruere om avliving, seier Håpnes.

Statssekretær Lars Andreas Lunde seier no at departementet tek avgjerda til etterretning og vil fylgje tilvisingane frå ombodsmannen i framtidige saker.