Soga om ein unorsk industri

I desse dagar sig skreien inn mot kysten i Nord-Noreg for å gyte, slik han har gjort gjennom tusenår. Men kven skal ta imot han? Koronaviruset har til fulle vist kor avhengig det norske samfunnet er av importert arbeidskraft. Det gjeld ikkje minst fiskeindustrien, som ikkje lenger kan fungere utan arbeidarar frå Aust-Europa.

I januar kom det naudrop frå nord om at innreiserestriksjonane på grunn av pandemien kunne setje skreisesongen i fare. «Hvis dette varer lengre enn 14 dager, vil det ha dramatiske konsekvenser for lofotfisket», åtvara Kjell Ingebrigtsen, leiar i Fiskarlaget, sist veke. Berre til Lofoten og Vesterålen er det venta nærare 4000 utanlandske arbeidarar, flest frå Polen, Litauen og Romania. Og sjømatbedriftene har vore lite interesserte i å hyre arbeidsledige nordmenn i denne knipa.

Lys i husa

Denne krisa har vekt reaksjonar. For det første er pussig at det ikkje lenger finst arbeidskraft i Noreg som kan handtere skreisesongen, med sin tusen år lang tradisjon. I tillegg har det lenge vore eit munnhell at fiskeindustrien sikrar lys i husani Nord-Noreg, og at mykje av busetnaden langs kysten nordpå avheng av fiskeforedlinga. Men stemmer dette om austeuropearar gjer storparten av arbeidet, og ein stor del av arbeidsstokken blir flogen inn og ut av Norwegian?

Her skal det seiast at fiskeindustrien ikkje er unik: Ei rekkje norske næringar har gjort seg avhengige av arbeidskraftimport dei siste åra. Men ingen annan industri blir på same vis trekt fram som livsviktig for busetnaden i ein landsdel. Og fiskeindustrien har i tillegg nokre særtrekk som har vore der lenge før EØS-utvidinga i 2004 for alvor opna opp for arbeidsinnvandringa frå Aust-Europa. Den historia er verd å sjå nærare på.

Krigsfangar

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare

Digital tilgang – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.

E-postadressa di

Eg godtek vilkåra

Eller kjøp eit anna abonnement

Er du abonnent? Logg på for å lese vidare