Vendepunktet Fukushima
Ved utgangen av 2022 er det slutt for den tyske atomkrafta. Det er det brei semje om i det tyske samfunnet.
jehojo@online.no
Seinaste kapittel i tysk atomhistorie byrjar 11. mars 2011 på nordaustkysten av Japan. Ein tsunami utløyst av eit kraftig jordskjelv råkar kjernekraftverket i Fukushima. Kort tid etter stansar kjølinga av brenselsstavane. I tre av reaktorblokkane startar den kjernefysiske nedsmeltinga.
Medan bileta av massive øydeleggingar i Japan rullar over TV-skjermen, er det éin ting som igjen pregar den tyske debatten: Er kjernekraft ei trygg energikjelde? Til forskjell frå Tsjernobyl-ulykka i 1986 skjer det utenkelege nemleg i det høgteknologiske Japan. I løpet av tre døgn vert den tyske atompolitikken på ny snudd på hovudet.
Motstanden mot atomkraft har lange tradisjonar i Tyskland. Klistremerke med påskrifta «Atomkraft? Nein danke» kan sjåast på alt frå bilruter til slitne universitetstoalett. I 1970-åra kom det regelbunde til samanstøytar mellom demonstrantar og politi. Denne motstanden førte etter kvart til skipinga av fleire grøne lister, som vart forløparane til partiet Dei grøne. I tillegg har motstanden mot atomkraft lenge vore stor i det tyske sosialdemokratiet.
Tidleg på 2000-talet vedtok så den raudgrøne regjeringa under leiing av den sosialdemokratiske kanslaren Gerhard Schröder å fase ut atomkrafta. Utan å fastsette ein sluttdato.
Eit halvår før Fukushima-ulykka forlengde dåverande kanslar Angela Merkel drifta av kraftverka. Den avgjerda måtte ho ikkje lenge etter ulykka gjere om på etter politisk press. På berre få dagar endra Merkel meining og innleidde ei rekke tiltak som for alvor fekk fart på den store tyske energiomstillinga – Energiewende.
Like etter vann likevel Dei grøne sin første delstat nokosinne og fekk den første leiaren for ei delstatsregjering – det i den konservative delstaten Baden-Württemberg.
Samstundes har den tidlegare utfasinga ført til klagar frå energikonserna på grunn av tapte investeringar. I 2021 vart dei einige med den tyske staten om ein kompensasjon på 2,43 milliardar euro.
I dag er det få i tysk politikk som stiller spørsmål ved slutten på atomalderen i Tyskland. Dei siste tre atomreaktorane vert stengde ved nyttår i år.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
jehojo@online.no
Seinaste kapittel i tysk atomhistorie byrjar 11. mars 2011 på nordaustkysten av Japan. Ein tsunami utløyst av eit kraftig jordskjelv råkar kjernekraftverket i Fukushima. Kort tid etter stansar kjølinga av brenselsstavane. I tre av reaktorblokkane startar den kjernefysiske nedsmeltinga.
Medan bileta av massive øydeleggingar i Japan rullar over TV-skjermen, er det éin ting som igjen pregar den tyske debatten: Er kjernekraft ei trygg energikjelde? Til forskjell frå Tsjernobyl-ulykka i 1986 skjer det utenkelege nemleg i det høgteknologiske Japan. I løpet av tre døgn vert den tyske atompolitikken på ny snudd på hovudet.
Motstanden mot atomkraft har lange tradisjonar i Tyskland. Klistremerke med påskrifta «Atomkraft? Nein danke» kan sjåast på alt frå bilruter til slitne universitetstoalett. I 1970-åra kom det regelbunde til samanstøytar mellom demonstrantar og politi. Denne motstanden førte etter kvart til skipinga av fleire grøne lister, som vart forløparane til partiet Dei grøne. I tillegg har motstanden mot atomkraft lenge vore stor i det tyske sosialdemokratiet.
Tidleg på 2000-talet vedtok så den raudgrøne regjeringa under leiing av den sosialdemokratiske kanslaren Gerhard Schröder å fase ut atomkrafta. Utan å fastsette ein sluttdato.
Eit halvår før Fukushima-ulykka forlengde dåverande kanslar Angela Merkel drifta av kraftverka. Den avgjerda måtte ho ikkje lenge etter ulykka gjere om på etter politisk press. På berre få dagar endra Merkel meining og innleidde ei rekke tiltak som for alvor fekk fart på den store tyske energiomstillinga – Energiewende.
Like etter vann likevel Dei grøne sin første delstat nokosinne og fekk den første leiaren for ei delstatsregjering – det i den konservative delstaten Baden-Württemberg.
Samstundes har den tidlegare utfasinga ført til klagar frå energikonserna på grunn av tapte investeringar. I 2021 vart dei einige med den tyske staten om ein kompensasjon på 2,43 milliardar euro.
I dag er det få i tysk politikk som stiller spørsmål ved slutten på atomalderen i Tyskland. Dei siste tre atomreaktorane vert stengde ved nyttår i år.
Fleire artiklar
Finansminister og leiar for Senterpartiet Trygve Slagsvold Vedum på landsstyremøtet i år. Partiet har falle kraftig på dei nyaste meiningsmålingane.
Foto: Thomas Fure / NTB
– Populisme er ikkje noko å vere redd for
Trass i dårlege meiningsmålingar har statssekretær Skjalg Fjellheim trua på at Senterpartiet har den beste politikken for Noreg.
Ein mann trakkar på ein plakat av Bashar al-Assad i Damaskus.
Foto: Amr Abdallah Dalsh / Reuters / NTB
Uviss lagnad for Syria
Det store spørsmålet no er kva som vil skje framover i Syria, etter at opposisjonen overraskande fort tok over heile det regimekontrollerte Syria nesten utan militær motstand.
Andrea Bræin Hovig og Tayo Cittadella Jacobsen i rollene som Marianne og Tor, som møtest på Nesoddferja.
Foto: Arthaus
Leiken kjærleik
Alle gode ting er faktisk tre, om du lurte på om trilogien til Dag Johan Haugerud held heilt til mål.
Ein atomsopp lyser opp nattehimmelen under prøvesprenginga Badger i USA i 1953.
Foto via Wikimedia Commons
Eg er dauden
Samtidig som faren for ein tredje verdskrig er større enn på eit halvt hundreår, ser vi på russiske trugsmål om bruk av atomvåpen som tomme.
Foto: Edvard Thorup
Makta og den uavhengige forskinga
«Eg er fullt klar over at mange gjorde ein stor innsats i Sør-Sudan, og med gode intensjonar.»
Papiravisa