Per Anders Todal

peranders@dagogtid.no

– Dei fleste av arbeidsinnvandrarane frå Aust-Europa, i alle fall dei som pendlar til Noreg, er lite interesserte i norsk politikk. Det viktige for dei er å tene pengar. Interessa for å bidra til samfunnet her kjem først etter nokre år, seier Daina Bogdaniene.

Ho kom til Noreg frå Litauen alt i 1991, og arbeider i dag i Arbeidstilsynet. Gjennom jobben sin har ho sett svært mange døme på at litauarar og andre arbeidsinnvandrarar blir utnytta fordi dei ikkje har nok kunnskap om arbeidslivet og lovverket i Noreg.

– Særleg no i koronatida er det ille. Folk som er permitterte, går glipp av dagpengar fordi dei ikkje veit kva rettar dei har. Fordi dei ikkje kjenner systemet her, blir dei heilt avhengige av arbeidsgjevarane sine. Mange skriv under på papir dei ikkje har forstått, og det er svært vanskeleg for dei å kjempe for rettane sine.

Tene pengar

I 2001 starta Bogdaniene ei foreining for litauarar i Noreg, og ho leidde foreininga i tolv år.

– Men det har vore vanskeleg å drive organisasjonsarbeid blant litauarane i Noreg. Dei som er her, ønskjer først og fremst å tene pengar, få seg betre hus og trygge framtida for ungane sine, og er lite interesserte i frivillig arbeid.

I tillegg er mange austeuropearar svært skeptiske til fagforeiningar, meiner Bogdaniene.

– Mange ser det som ei skam å vere med i ei fagforeining, det er noko som sit i frå kommunisttida. Først etter nokre år her i landet kjem forståinga av at ein faktisk treng fagforeininga. Og det finst nokre døme på at litauarar i Noreg verkeleg engasjerer seg i fagforeiningsarbeid, men dei er unnatak.

– Det er mange arbeidsinnvandrarar i Noreg som står utanfor alt politisk liv. Kva kan ein gjere med det?

– Eg trur nok at fagrørsla kan gjere meir for å forklare folk at dei kan ha nytte av å vere med i fagforeiningane. Når det gjeld politikken elles, veit eg ikkje. Om ein skal engasjere seg politisk, må ein jo ha grunnleggande kunnskap om Noreg. Mange har ikkje det. Og dei arbeidarane som pendlar til Noreg, trur eg ikkje er så interesserte i politikk i det heile, verken i heimlandet eller i Noreg.