ANDREAS HOMPLAND

hompland@online.no

Finansgiganten DNB ASA vil kjøpa den vesle og brysame konkurrenten Sbanken. (Ja, dei skriv seg faktisk slik etter at dei blei frigjorde frå svenske Skandiabanken og fekk heimstamn i Bergen). Sbanken er ein rein nettbank med Noregs best nøgde og mest lojale kundar; DNB har dei minst nøgde. Mange av kundane i Sbanken har flykta dit for å koma seg unna DNB.

KJERSTIN BRAATHEN, konsernsjef i DNB, har dette å seia om saka: «Nå har vi mulighet til å samle to av Norges råeste komepetanseklynger på digitale kundeopplevelser til et innovativt miljø på tvers av kontorene våre i Bergen og Oslo. Vi kan få til mye mer sammen enn hver for oss, og vi kan skape Norges beste kundeopplevelser – uansett bransje.» Så legg ho til noko om synergieffektar og gjentar den besverjande våbøna både skriftleg og munnleg.

Konsernsjef Braathen blir supplert av talemåtane til Elisabeth Teigland Gjesdahl, leiar av eigedomstenester og arbeidsplassutvikling i DNB: «Vi tror den hybride arbeidsmodellen er en megatrend.» Derfor har dei laga ein hybridpolicy og lagt til rette for arbeid frå ulike lokasjonar. Etter pandemien ser ho for seg meir purposeful attendance – det skal visstnok bety at dei tilsette skal ha ein grunn til å koma på kontoret, men til clean desk og ikkje faste plassar.

NÅR BYRÅSJEFEN høyrer og les slike formuleringar, spenner han den byråkratiske hanen på den språkkulturelle pistolen sin. Han meiner at den slags ikkje er menneskespråk, men innøvde talemåtar for automatiske telefonsvararar og talerobotar, utvikla av konseptteknokratar og slagordsnikkarar. Dei kunne like gjerne ha leia spelselskap eller nettbingo.

Byråsjefen hadde aldri tillit til leiinga i DNB og forlauparane deira, som var innavla vandrepokalar frå den industrielle «Aker-skulen». Der var mottoet at leiing var eit fag, og at den som kunne leia, kunne leia kva som helst. Det blei ført vidare av Rune Bjerke frå arbeidarpartinomenklaturen, som var «en av direktørvenna til Jens» etter å ha vore sekretær for han i Oslo-partiet.

DNB ER INGEN tilfeldig landhandel. Banken er liten i den internasjonale finansverda, men stor i superligaen i skipsklassen. Når norske reiarar siglar skattefritt mellom paradisøyer, er DNB om bord. Dei har også hatt sine eigne svin på skogen i Luxemburg.

Den norske staten eig 34 prosent av DNB etter å ha redda banken frå konkurs i finanskrisa, restrukturert og fått fusjonert inn livstrygdelag og ymist anna. Det statlege Folketrygdfondet eig 6 prosent og har svarva til seg styreleiaren. Som avlat for at forretningsbanken DNB fekk sluka diverse sjølveigande sparebankar, er den samaritanske «Sparebankstiftelsen» sleeping partner med 9 prosent av aksjane. Resten av eigarskapet er spreidd på utanlandske fond. Småspararen fru Gundersen, som i reklamen i si tid åtte forgjengaren DnC, har ingen aksjar lenger.

DNB ER LIVSTRYGDA mot konkurs fordi han er for stor til å falla. Som majoritetseigar krev staten at hovudkontoret skal ligga i Noreg, men elles er eigarskapspolitikken at staten ikkje skal blanda seg inn, men opptre på line med dei utanlandske småinvestorane som vil ha utbytte, ikkje ta berekraftige, langsiktige og nasjonale omsyn.

Derfor er DNB ein direktørstyrt koloss på visne statsføter. Dette er den sosialdemokratiske statskapitalismens vesale side. Tida vil visa om Jonas Gahr Støre vil eller kan gjera alvor av å lave ein meir statleg styrt nærings-, finans- og eigarskapspolitikk for andre føremål enn kortsiktig avkastning.

***

RETTINGAR. I ein parentes i Sideblikk for to veker sidan stod det at Venstre hadde fleire statsrådar enn stortingsrepresentantar då dei sat i Bondeviks sentrumsregjering. Det medfører ikke riktighet. Under Bondevik I (1997–2000) hadde Venstre fire i regjering og seks på Stortinget. Det var i Bondevik II (2001–2005) at Venstre hadde to på Stortinget og tre i regjering. Protokollførarar i Johan Sverdrups gamle parti meiner det må vera verdsrekord i parlamentarisme.

Odd Einar Dørum var sjølvsagt med heile tida: som samferdselsminister utan førarkort og som justis- og politiminister med bot for flatstrukturert sivil ulydnad, men ikkje etter oppviglarparagrafen, under ulovlege og økofilosofiske demonstrasjonar mot kraftutbygging av Mardøla i 1970.

VERTINNA har gamal godhug for Vinstre, men kjærleiken har rusta. Ho er slett ikkje samd i alt Sveinung Rotevatn står for, svært lite av det, i grunnen, men ho må innrømma at denne doserande spirrevippen frå Nordfjordeid er dyktig og litt sjarmerande med det strigla håret og skeive smilet. Men han har Venstre flytta frå Sogn og Fjordane til Hordaland i eit desperat forsøk på å redda mandatet etter den refuserte rockemusikaren Terje Breivik frå Sponheim-heradet Ulvik.

Derfor vil ikkje Vertinna kasta bort vestlandsrøysta si, men gje henne til Senterpartiet. Det er for så vidt ei protestrøyst, trass i at Senterpartiet var fylkesberande og ikkje opprørsk i Sogn og Fjordane, sjølv om dei hadde den hissige Liv Signe Hundere på topp.

Nå har Bahareh Letnes, dagleg leiar i koronastengde Grand Bar i Halden, meldt seg til teneste for Venstre. Det trur Vertinna kan bli bra – så lenge persarkongen Pesa ikkje følgjer med på lasset, men held seg til Liberalistene.

Andreas Hompland er sosiolog og skribent.