Asylpolitikk i fri flyt
6,7 milliardar kroner nyttar staten i år på knapt 6000 unge, einslege asylsøkjarar. Etter Stortingets vedtak om å stogga returane til Afghanistan og ein ny dom i Oslo tingrett, veit ingen kva det rådande norske asylssystemet er.
Sett frå staten si side er det éi innvandringsgruppe som er mykje meir problematisk enn andre, og det er unge åleinekomande menn som seier dei er under 18 år. Dei har lite skulegang, dei har ikkje familie i Noreg og dei kan sjølvsagt heller ikkje norsk. Einslege ung menn utan nettverk og språk har òg lett for å gjennomføra kriminalitet eller verte offer for kriminalitet. Difor har Stortinget meint at dei som er under 16 år, skal få det same regimet som norske barnevernsborn på institusjon. For dei mellom 16 og 18 år har Stortinget eit forsterka omsorgsregime. Det vert altså tilsett nordmenn for å taka seg av dei. Alternativet: Å gjera med desse som vi gjer med dei vaksne, senda dei rett heim om dei ikkje har krav på vern, ønsker ikkje Stortinget slik stoda er no.
Mot slutten av 2010-talet byrja det å koma mange frå Afghanistan som sa dei var under 18 år. Trudde styresmaktene at dei var under 18, fekk alle permanent opphald sjølv om mange vaksne afghanarar ikkje fekk asyl og vart sende heim. I 2009 fekk difor justisminister Knut Storberget (Ap) innførd ein heimel som sa at dei under 18 kunne sendast heim når dei vart 18, men fyrst etter omfemnande vurdering av nettverk heime og kor sårbare dei kunne verta om dei kom heim. Regelen hadde ein viss effekt ei tid, men då det var klårt for omverda at det reelt berre var 4 prosent som vart sende heim, byrja straumen av unge afghanarar på ny å auka.
Toppåret 2015
Det heile toppa seg i 2015: Sjølv om det ikkje skjedde noko særmerkt i Afghanistan, byrja det å koma stadig fleire unge afghanarar som sa dei var under 18 år. Frå Syria, som var i krig, gav Noreg asyl til alle, store og små. Frå Syria kom 574 personar som sa dei var under 18 år. Det er mange år sidan Noreg slutta å senda folk attende til Eritrea grunna den harde verneplikta regimet pålegg dei unge. I praksis får alle frå Eritrea som kjem seg til Noreg, asyl og varig vern. Frå Eritrea kom 735 som sa dei var under 18 år. Suverent flest kom det frå Afghanistan. Dei fleste vaksne frå Afghanistan vert avviste. I fjor fekk berre 24 prosent av vaksne afghanarar som søkte, opphald. I 2015 kom 3537 afghanarar som sa dei var under 18. Samla sett kom 5480 som sa dei var under 18.
Eit nær samrøystes storting vedtok difor tilstraming av regelverket for asylsøkjarar under 18 år, ei tilstraming som i praksis vart gjeldande for Afghanistan. Afghanarar som vart 18 medan dei var i Noreg, kunne sendast til trygge stadar i Afghanistan, og det vart lempa på kravet om at vedkomande ikkje kunne sendast om han var sårbar. Men dette vedtaket galdt berre dei som ikkje hadde rett til vern og var illegitime asylsøkjarar. Regjeringa byrja så senda 18-åringane som ikkje var legitime asylsøkjarar, attende til Afghanistan.
Politikken har vore effektiv: frå 3537 personar som sa dei var under 18 år og frå Afghanistan i 2015, til 128 i 2016. Så langt i år har det berre kome 43.
Digital tilgang – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
