– Dersom du legg ned akuttfunksjonane i Volda, så kjem eg til å springe etter deg til du druknar i fotsveitte!

Komifiguren og ferjebillettøren Kjell «Kjellen» Bigset bannar og klaskar telefonen i bakken så han går i knas og bitane flyg bortover asfalten. Han har «personleg» ringt helseminister Bent Høie, dåverande helse- og omsorgsminister.

Dette var i 2015, då Helse- og omsorgsdepartementet la fram å stenge akuttfunksjonane på fleire lokalsjukehus i landet. 10.000 gjekk i fakkeltog for sjukehuset i Volda den gongen.

I 2018 sit eg i Oslo og sveittar i sommarvarmen og googlar sjukehuset i Volda. Sist eg var innom sjukehuset, hadde syster mi fått barn nummer tre. Eg har blitt trilla inn dit i rullestol med hòl i hovudet og bandasjerte kne, etter å ha stupt ufrivillig og ugrasiøst frå ei brygge og ned i steinane, på krabbeagnfiske saman med den same systera. Og på dette sjukehuset vart eg fødd.

Akuttfunksjonane i Volda er i bruk endå, men sidan 2005 er sju lokalsjukehus i Noreg lagde ned. Og om ikkje mange år vil Noreg mangle 75.000 sjukepleiarar, melder NRK denne veka. Sjølv om sjukepleiarstudentane står i lange køar for å kome gjennom nålauget, hjelper det ikkje. For praksisperiodane utgjer halve utdanninga, og det finst ikkje nok praksisplassar til alle. Då hjelper heller ikkje dei 100 studieplassane regjeringa har utvida sjukepleiarstudiet ulike stader i landet med. Det går ikkje raskt nok. Og ein del av grunnen til sjukepleiarmangelen, meiner studentrådsleiar ved VID vitenskapelige høgskole, Martin Wichstad, er nedlegginga av lokalsjukehusa.

– Det er ikkje bra for utdanninga at desentraliserte sjukehus vert nedlagde. Dei kunne stått for mange arbeidsplassar, seier han til NRK.

Regjeringa vil heller ikkje løyve meir pengar til nye studieplassar før dei kan vere sikre på at det finst nok praksisplassar, seier Rebekka Borsch, statssekretær i kunnskapsdepartementet.

Med den nye sjukehusplanen skulle «nedleggingsspøkelset» vere borte, sa Bent Høie i 2017. Men sjølv om sjukehusa får stå, har talet på sjukehussenger blitt redusert med 50 prosent dei siste 30 åra. Nedleggingsspøkelset er kanskje stogga, men ikkje nedbyggingsskrømtet.

– Vi må stole på fagfolka når dei seier at nedbygginga har gått for langt, sa helsepolitisk talsperson i Sp, Kjersti Toppe, til VG tidlegare i år.

Er det då slik at ein sårt treng meir arbeidskraft, men lèt vere å leggje til rette arbeidsplassane som trengst for å utdanne og sysselsetje arbeidskrafta? Vi har til dømes 955 ulike institusjonar med sjukeheimsplassar, og det er òg her ein finn flest hjelpetrengande eldre. Kan ein del av praksisen gjennomførast i helseføretak som ikkje er sjukehus?

Det grå skiftet – eldrebølgja – kjem. Om vi ikkje kan utdanne og sysselsetje fleire sjukepleiarar, vil dei eldre lide for det. Dei sjukepleiarane vi alt har, vil òg lide. For då vert det dei, og ikkje Høie, som druknar i fotsveitte.