Om å leva med Kina
Internasjonal politikk
«Vesten må halda på det teknologiske og økonomiske forspranget som me har hatt dei siste hundreåra», skriv Halvor Tjønn i ein spanande analyse av korleis me skal kunna leva med eit sterkt og sjølvsikkert Kina dei neste tiåra (Dag og Tid 9. juli 2021). Svaret han gjev, er òg interessant: «Det me heilt sikkert ikkje må gjera, er å svekkja det alliansesystemet som held dei demokratiske landa saman, slik Donald Trump var i ferd med å gjera.»
Eg er heilt samd i det, og den beste måten å gjera det på er å knyta Europa tettare til USA i åra som kjem. Det freista forgjengaren til Trump, Barack Obama, å gjera gjennom ein djuptgåande avtale om meir handel og investeringar på tvers av Atlanteren i ein avtale som gjekk under namnet Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP).
Forhandlingane om denne avtalen, mellom EU og USA, starta i 2013, men vart altså avbrotne i 2016, etter at Donald Trump kom til makta i USA med slagordet «Make America Great Again». Nokre månader før hadde eit fleirtal av dei røysteføre britane sagt seg ferdige med EU-medlemskapen etter meir enn 40 år, med orda «I want my country back!». Plutseleg var det ingen som lenger snakka om noko djuptgåande samarbeid på tvers av Atlanteren.
Med Storbritannia ute or EU og ein meir europavennleg president i Det kvite huset kan forhandlingane om denne avtalen kanskje takast opp att? Om så skjer, treng me òg ein ny debatt her til lands om korleis Noreg skal finna sin plass mellom aust og vest dei neste tiåra, og då må òg spørsmålet om Noreg skal melda seg inn i EU, koma opp att.
Historisk sett har me sterke band til Storbritannia her til lands, ikkje minst på det tryggingspolitiske området. Men økonomisk sett er EU langt viktigare for norske bedrifter og arbeidsplassar enn Storbritannia. Det same gjeld kanskje òg dei demokratiske verdiane Tjønn er oppteken av at Vesten må ta vare på i rivaliseringa mellom Kina og USA, om britane framover ynskjer å gå sin eigen veg, sjølv om EU og USA finn saman att.
Jan Erik Grindheim er statsvitar ved Universitetet i Søraust-Noreg og i tankesmia Civita.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Internasjonal politikk
«Vesten må halda på det teknologiske og økonomiske forspranget som me har hatt dei siste hundreåra», skriv Halvor Tjønn i ein spanande analyse av korleis me skal kunna leva med eit sterkt og sjølvsikkert Kina dei neste tiåra (Dag og Tid 9. juli 2021). Svaret han gjev, er òg interessant: «Det me heilt sikkert ikkje må gjera, er å svekkja det alliansesystemet som held dei demokratiske landa saman, slik Donald Trump var i ferd med å gjera.»
Eg er heilt samd i det, og den beste måten å gjera det på er å knyta Europa tettare til USA i åra som kjem. Det freista forgjengaren til Trump, Barack Obama, å gjera gjennom ein djuptgåande avtale om meir handel og investeringar på tvers av Atlanteren i ein avtale som gjekk under namnet Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP).
Forhandlingane om denne avtalen, mellom EU og USA, starta i 2013, men vart altså avbrotne i 2016, etter at Donald Trump kom til makta i USA med slagordet «Make America Great Again». Nokre månader før hadde eit fleirtal av dei røysteføre britane sagt seg ferdige med EU-medlemskapen etter meir enn 40 år, med orda «I want my country back!». Plutseleg var det ingen som lenger snakka om noko djuptgåande samarbeid på tvers av Atlanteren.
Med Storbritannia ute or EU og ein meir europavennleg president i Det kvite huset kan forhandlingane om denne avtalen kanskje takast opp att? Om så skjer, treng me òg ein ny debatt her til lands om korleis Noreg skal finna sin plass mellom aust og vest dei neste tiåra, og då må òg spørsmålet om Noreg skal melda seg inn i EU, koma opp att.
Historisk sett har me sterke band til Storbritannia her til lands, ikkje minst på det tryggingspolitiske området. Men økonomisk sett er EU langt viktigare for norske bedrifter og arbeidsplassar enn Storbritannia. Det same gjeld kanskje òg dei demokratiske verdiane Tjønn er oppteken av at Vesten må ta vare på i rivaliseringa mellom Kina og USA, om britane framover ynskjer å gå sin eigen veg, sjølv om EU og USA finn saman att.
Jan Erik Grindheim er statsvitar ved Universitetet i Søraust-Noreg og i tankesmia Civita.
Fleire artiklar
Sunniva M. Roligheten debuterte som romanforfattar i 2022. Boka som kjem ut no, har ho skrive saman med Daniel A. Wilondja.
Foto: Anna-Julia Granberg / Blunderbuss
Orda mellom oss
Sunniva M. Roligheten, Daniel A. Wilondja og Google Translate har saman skrive ein fascinerande tekstkollasj.
Teikning: May LInn Clement
«Blokk har vore nytta om stabben folk vart halshogne på.»
Med jamne mellomrom legg Riksrevisjonen, her representert ved riksrevisor Karl Eirik Schjøtt-Pedersen, fram undersøkingar med nokså hard kritikk av korleis vedteken politikk vert gjennomført av forvaltinga.
Foto: Ole Berg-Rusten / NTB
Eit spørsmål om kontroll
I rapport etter rapport kritiserer Riksrevisjonen statlege institusjonar for feil og manglar. Men kva kjem det eigentleg ut av kritikken?
Odd Nordstoga slo gjennom som soloartist i 2004. No har han skrive sjølvbiografi.
Foto: Samlaget
Ein av oss
Odd Nordstoga skriv tankefullt om livet, ut frå rolla som folkekjær artist.
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.