Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no
Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no
Den 24. august 1991 blei Ukraina proklamert som ein uavhengig, sjølvstendig stat. Det gjekk roleg for seg. I dei følgjande 21 åra var det ingen som ville gjere om på det vedtaket. Men landet var splitta politisk i ein prorussisk og ein provestleg sone. Dette har vore tydeleg i fire av dei fem vala landet har hatt.
Men i dag forsvarer likevel Ukraina seg mot Russland i ein grufull og tragisk krig. Utgangspunktet er ynsket om å bli natomedlem som voks fram i den vestlege delen av Ukraina. Etter sjølvstendeerklæringa har USA og EU gitt økonomisk og militær støtte på meir enn 20 milliardar dollar til Ukraina, samstundes med at vestlege politikarar oppmuntra til å søkje medlemskap. Då Nato-konferansen i 2008 uttala at Ukraina var velkomen til å søkje medlemskap, protesterte Putin sterkt. Ukraina ligg som ein kile inn i Russland, og svartehavsflåten deira ligg i Sevastopol på Krim.
Franske, tyske og nokre amerikanske toppolitikarar såg at dette kunne oppfattast som ein direkte trussel mot Russland og karakteriserte utspelet frå Nato som sprengstoff. Putin varsla at eit Nato-medlemskap for Ukraina ville utløyse sterke mottiltak, det ville vere like umogleg for Russland å finne seg i det som det har vore for USA å akseptere russiske basar nær grensa si, slik vi såg i 1962, då Sovjet prøvde å byggje basar på Cuba, og USA truga med atomkrig som svar.
Aktiviteten til Nato har stått på tre bein: ynsket om å auke politisk og militær makt, ynsket om å auke økonomisk makt, ynsket om å oppmuntre demokratiske rørsler.
Dette ligg til grunn for at Vesten og Nato har gått til fleire krigar utan at noko Nato-land har vore truga, mellom anna skuldast krigen mot Irak som vara i sju år, ein feilaktig påstand frå CIA om at Irak hadde ulovlege våpen, og krigen i Afghanistan kom i gang ved at president Bush erklærte det som eit krigsåtak og utløyste §5 i Nato-pakta då ein flokk terroristar gjekk til angrep på mål i USA.
Er det mogleg å forstå Putin sin skepsis til Nato ut frå dette? Leiarane i Nato tykkjer tydelegvis ikkje det. Stoltenberg gjentek igjen og igjen mantraet «Hver stat må være fri til å velge sin egen militære tilknytning». Han og Nato-landa har heile tida forsikra Ukraina om at dei skal bli hjelpte av oss. Og hjelp får dei, stadig fleire, sterkare og meir effektive våpen som hjelper Ukraina til å køyre Russland fast, og som styrkjer kampviljen og offerviljen deira.
Men hjelper det Ukraina til å vinne krigen? No, vel ein månad etter krigen starta, har Zelenskyj gjentatt at han er skuffa over Nato som ikkje vil gi avgjerande hjelp: å stenge og sikre luftrommet. Dette blir avslått av Biden og dermed Nato fordi det aukar faren for verdskrig monaleg. Mest truleg bygde invitasjonen frå Nato på tillit til at Putin aldri ville vere dum nok til å gå til ein krig som også ville øydeleggje Russland og han sjølv, at dei skulle vinne maktkampen ved å overlate til Ukraina å kjempe krigen.
I dag gir ikkje krigsmeldingane vi får, noko svar på kva som blir utfallet av krigen. Det ser ut til å vere semje om at omgruppering og tilgang til nye styrkar på russisk side, samstundes med tilførsel av meir våpen til Ukraina, vil føre til eskalering og auka liding for ukrainarane. Likeins trur militærekspertar at Putin aldri vil akseptere å bli slått. Ei løysing som blir peika på, er ei deling i ein provestleg og ein proaustleg del. Då vil Putin kunne hevde at han har sigra.
