JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Ordskifte

Grunnlovsframlegg om språk

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Segl og signaturar i Grunnloven.

Segl og signaturar i Grunnloven.

Foto: Stortinget

Segl og signaturar i Grunnloven.

Segl og signaturar i Grunnloven.

Foto: Stortinget

2317
20240802
2317
20240802

Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no

Norsk

I tilslutning til Ottar Grepstads kritikk i Dag og Tid nr. 27 av ordlyden i grunnlovsframlegget om norsk som nasjonalt hovudspråk finn eg grunn til å framheva følgjande passus i grunngjevinga frå forslagsstillarane:

«I denne samanhengen må norsk språk forståast i vid forstand, slik at det omfattar både standardiserte og ustandardiserte skriftlege og munnlege variantar av norsk. Det vil seie nynorsk og bokmål i sine ulike variantar, og heile breidda av munnleg norsk frå dialektar til nynorsk og bokmål som standard-talemål.» (Dokument 12:4 (2023–2024), s. 1.)

Slik må det sjølvsagt vera om ikkje grunnlovsfestinga skal verka innsnevrande og dermed gjera meir skade enn gagn. Det er derfor viktig at dette er sagt så klart og tydeleg i lovpremissane, og at det dermed ikkje er tvil om intensjonen med grunnlovsføresegna.

Spørsmålet er korleis dette skal konverterast til lovtekst, slik at det ikkje blir motstrid mellom ordlyd og intensjon. Kjernen i problemet er korleis ein skal få uttrykt, utan at det framstår som ein logisk brest, at norsk er to språk, men likevel eitt. For slik må det bli, terminologisk sett, med mindre ein går tilbake til å bruka merkelappen «målform» om nynorsk og bokmål. Grunnen til at denne termen no offisielt er forkasta, var opphavleg at ein ville bidra til å gje også nynorsk, som mindre brukt enn bokmål, ein fullverdig status, dvs. status som fullverdig språk.

I § 4 i språklova er det først fastsett at norsk er det nasjonale hovudspråket i Noreg, deretter at bokmål og nynorsk er likeverdige språk, at desse skal kunne brukast i alle delar av samfunnet, og til slutt at dei i offentlege organ er jamstilte skriftspråk. Kvar for seg er desse fire elementa i sitt innhald heilt ok, men forholdet mellom dei to første kan verka noko språkleg og logisk forvirrande, og dei to siste treng ikkje vera med i ei grunnlovsføresegn, som helst skal vera kort og overordna.

Det forslagsstillarane etter intensjonen synest ønskja uttrykkja, er at bokmål og nynorsk er likeverdige og likestilte språk som saman med andre variantar av norsk skal ha status som nasjonalt hovudspråk i Noreg. Forenkla kunne dette formulerast om lag slik:

Norsk språk, med dei likeverdige og likestilte språka bokmål og nynorsk, er nasjonalt hovudspråk i Noreg.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no

Norsk

I tilslutning til Ottar Grepstads kritikk i Dag og Tid nr. 27 av ordlyden i grunnlovsframlegget om norsk som nasjonalt hovudspråk finn eg grunn til å framheva følgjande passus i grunngjevinga frå forslagsstillarane:

«I denne samanhengen må norsk språk forståast i vid forstand, slik at det omfattar både standardiserte og ustandardiserte skriftlege og munnlege variantar av norsk. Det vil seie nynorsk og bokmål i sine ulike variantar, og heile breidda av munnleg norsk frå dialektar til nynorsk og bokmål som standard-talemål.» (Dokument 12:4 (2023–2024), s. 1.)

Slik må det sjølvsagt vera om ikkje grunnlovsfestinga skal verka innsnevrande og dermed gjera meir skade enn gagn. Det er derfor viktig at dette er sagt så klart og tydeleg i lovpremissane, og at det dermed ikkje er tvil om intensjonen med grunnlovsføresegna.

Spørsmålet er korleis dette skal konverterast til lovtekst, slik at det ikkje blir motstrid mellom ordlyd og intensjon. Kjernen i problemet er korleis ein skal få uttrykt, utan at det framstår som ein logisk brest, at norsk er to språk, men likevel eitt. For slik må det bli, terminologisk sett, med mindre ein går tilbake til å bruka merkelappen «målform» om nynorsk og bokmål. Grunnen til at denne termen no offisielt er forkasta, var opphavleg at ein ville bidra til å gje også nynorsk, som mindre brukt enn bokmål, ein fullverdig status, dvs. status som fullverdig språk.

I § 4 i språklova er det først fastsett at norsk er det nasjonale hovudspråket i Noreg, deretter at bokmål og nynorsk er likeverdige språk, at desse skal kunne brukast i alle delar av samfunnet, og til slutt at dei i offentlege organ er jamstilte skriftspråk. Kvar for seg er desse fire elementa i sitt innhald heilt ok, men forholdet mellom dei to første kan verka noko språkleg og logisk forvirrande, og dei to siste treng ikkje vera med i ei grunnlovsføresegn, som helst skal vera kort og overordna.

Det forslagsstillarane etter intensjonen synest ønskja uttrykkja, er at bokmål og nynorsk er likeverdige og likestilte språk som saman med andre variantar av norsk skal ha status som nasjonalt hovudspråk i Noreg. Forenkla kunne dette formulerast om lag slik:

Norsk språk, med dei likeverdige og likestilte språka bokmål og nynorsk, er nasjonalt hovudspråk i Noreg.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Foto: Paal Audestad

BokMeldingar

Ho som får ting til å skje

I Jægtnes’ fantasifulle soge går fakta og fiksjon opp i ein medrivande heilskap.

Hilde Vesaas

Foto: Paal Audestad

BokMeldingar

Ho som får ting til å skje

I Jægtnes’ fantasifulle soge går fakta og fiksjon opp i ein medrivande heilskap.

Hilde Vesaas
Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.

Foto: Jim Watson / AFP / NTB

Samfunn

Trump ord for ord

Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis