Feil om skogreisinga
Der Håkon Dag Sørland ser for seg dei enorme problema som plantinga førte med seg, ser eg ei suksesshistorie som kan bli verkeleg stor i samband med det grøne skiftet.
Dersom driftskostnadene er større enn tømmerverdien, blir det ikkje hogst, skriv Hans Lauvstad.
Foto: Stian Lysberg Solum
Les også
Granplanting
Les også
Kronikkforfattaren har barndomsheimen Naustdalslia som «skjermsparar» og dekorasjon på skjermen når TV-en ikkje er i bruk.
Foto: Fotobyline
Om å tenke på framtidige generasjonar
Les også
Emnet av svartor som skulle nyttast til hoggestabbe, dreia Ståle Aklestad til to vakre bollar. Dette er eit av dei best likte treslaga til kunstnaren.
Foto: Ståle Aklestad
Oransje kruttønne
Les også
Granplanting
Les også
Kronikkforfattaren har barndomsheimen Naustdalslia som «skjermsparar» og dekorasjon på skjermen når TV-en ikkje er i bruk.
Foto: Fotobyline
Om å tenke på framtidige generasjonar
Les også
Emnet av svartor som skulle nyttast til hoggestabbe, dreia Ståle Aklestad til to vakre bollar. Dette er eit av dei best likte treslaga til kunstnaren.
Foto: Ståle Aklestad
Oransje kruttønne
Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no
Granplanting
Jon Naustdalslid skriv i Dag og Tid 22. desember i fjor om granplantinga på heimegarden og i kyststroka elles. Han skriv balansert om konsekvensar av plantinga, og ikkje minst at det er mange føresetnader som kan forandre seg frå ein plantar til ein skal hauste kring 70 år seinare.
I Dag og Tid 19. januar tek Håkon Dag Sørland føre seg det han kallar «dei enorme problema som plantinga førte med seg».
Sjølv har eg arbeidd i skogoppsynet i same fylke som Naustdalslid og Sørland kjem frå, Sogn og Fjordane, i tett på 20 år, og meiner å kjenne skogbruket der godt.
Feil om forteneste
Mykje av det Sørland skriv, bør korrigerast. Det grovaste, der det han skriv er direkte feil, og som ikkje bør stå uimotsagt, er utsegna: «Ingen skogeigar kan drive ut skogen med forteneste. Verdien av skogen dekker berre halvdelen av kostnaden med granhogsten. Staten betalar resten.»
Slik er det ikkje. Det er salsverdien av tømmeret som dekker driftskostnadene. For at skogeigaren vel å hogge, må det også vere ein netto til skogeigaren. Dersom driftskostnadene er større enn tømmerverdien, blir det ikkje hogst. I svært vanskeleg terreng, oftast der det må brukast taubane, gjev staten tilskot som gjer at skogeigaren sit igjen med eit overskot, stort eller lite. Grunngjevinga for slik bruk av offentlege pengar er at dette råstoffet, ved foredling og andre ledd i verdikjeda, gjev ein verdi som er større enn den offentlege pengebruken.
«Tilveksten er høg og aukande.»
Speler ei rolle i det grøne skiftet
Men for å gå over på det som er viktigast for meg, og som peikar framover: Kva rolle vil granskogen, og skog i det heile, få i det grøne skiftet?
Den planta grana er resultat av Skogreisinga, som blei sett i verk for 70 år sidan. 70 år er ei god omløpstid for gran på god mark. Hausting av hogstmogen skogreisingsgran er godt i gang, og vil kunne aukast og halde fram i mange tiår framover. Planteaktiviteten var høg ein lang periode på 50-, 60- og 70-talet. CO2 er teke frå lufta og bunde og lagra i granstammer, kvist og nåler, røter og skogbotnen. Det er no store mengder grønt karbon lagra på desse areala. Me kan i alle høve nytte dei overjordiske delane av trea. Tilveksten er høg og aukande.
Der Sørland ser for seg dei enorme problema som plantinga førte med seg, ser eg ei suksesshistorie som kan bli verkeleg stor i samband med det grøne skiftet.
Frå svart til grønt karbon
Skogbruket i landet, der det vert hausta berre kring 60 prosent av tilveksten, står for karbonfangst med lagring, som årleg netto tek opp og lagrar litt meir enn halvparten av utsleppa i Noreg, medrekna utslepp frå oljeaktiviteten. Grønt karbon som kan erstatte det svarte karbonet som me skal gjere oss uavhengige av.
Ulempa er at vi må hauste av den hogstmogne skogen, og med det redusere lageret noko og få nedsett karbonbinding på dei hausta areala for ein kortare periode. Botemiddelet mot det er å sette areala i produksjon att, slik skogbrukslova krev, så snart som mogleg etter hogst. I tillegg kan me ta i bruk nye areal for å auke skogproduksjonen. Skogreisingsplanar og tiltaksplanar frå ei tid tilbake viser at me har mykje areal som er eigna for treslagsskifte som vil føre til auka luftreining og auka produksjon og lagring av grønt karbon.
Eg vil driste meg til ein spådom om framtida: I perioden me no så vidt har byrja på, det grøne skiftet, vil grønt karbon i form av trevirke bli godt betalt. Kanskje skogbruket i tillegg får betalt for kvart tonn CO2 som årleg vert bunde i skogen i Noreg i form av oppspart tilvekst. Prisen bør vere i nærleiken av kvoteprisen ved utslepp av CO2.
Skogbruksnæringa med sine organisasjonar er lite å sjå i spørsmål som gjeld det grøne skiftet. Er det på tide å koma fram?
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
Ønskjer du å delta i debatten? Då kan du sende innlegget ditt til ordskifte@dagogtid.no
Granplanting
Jon Naustdalslid skriv i Dag og Tid 22. desember i fjor om granplantinga på heimegarden og i kyststroka elles. Han skriv balansert om konsekvensar av plantinga, og ikkje minst at det er mange føresetnader som kan forandre seg frå ein plantar til ein skal hauste kring 70 år seinare.
I Dag og Tid 19. januar tek Håkon Dag Sørland føre seg det han kallar «dei enorme problema som plantinga førte med seg».
Sjølv har eg arbeidd i skogoppsynet i same fylke som Naustdalslid og Sørland kjem frå, Sogn og Fjordane, i tett på 20 år, og meiner å kjenne skogbruket der godt.
Feil om forteneste
Mykje av det Sørland skriv, bør korrigerast. Det grovaste, der det han skriv er direkte feil, og som ikkje bør stå uimotsagt, er utsegna: «Ingen skogeigar kan drive ut skogen med forteneste. Verdien av skogen dekker berre halvdelen av kostnaden med granhogsten. Staten betalar resten.»
Slik er det ikkje. Det er salsverdien av tømmeret som dekker driftskostnadene. For at skogeigaren vel å hogge, må det også vere ein netto til skogeigaren. Dersom driftskostnadene er større enn tømmerverdien, blir det ikkje hogst. I svært vanskeleg terreng, oftast der det må brukast taubane, gjev staten tilskot som gjer at skogeigaren sit igjen med eit overskot, stort eller lite. Grunngjevinga for slik bruk av offentlege pengar er at dette råstoffet, ved foredling og andre ledd i verdikjeda, gjev ein verdi som er større enn den offentlege pengebruken.
«Tilveksten er høg og aukande.»
Speler ei rolle i det grøne skiftet
Men for å gå over på det som er viktigast for meg, og som peikar framover: Kva rolle vil granskogen, og skog i det heile, få i det grøne skiftet?
Den planta grana er resultat av Skogreisinga, som blei sett i verk for 70 år sidan. 70 år er ei god omløpstid for gran på god mark. Hausting av hogstmogen skogreisingsgran er godt i gang, og vil kunne aukast og halde fram i mange tiår framover. Planteaktiviteten var høg ein lang periode på 50-, 60- og 70-talet. CO2 er teke frå lufta og bunde og lagra i granstammer, kvist og nåler, røter og skogbotnen. Det er no store mengder grønt karbon lagra på desse areala. Me kan i alle høve nytte dei overjordiske delane av trea. Tilveksten er høg og aukande.
Der Sørland ser for seg dei enorme problema som plantinga førte med seg, ser eg ei suksesshistorie som kan bli verkeleg stor i samband med det grøne skiftet.
Frå svart til grønt karbon
Skogbruket i landet, der det vert hausta berre kring 60 prosent av tilveksten, står for karbonfangst med lagring, som årleg netto tek opp og lagrar litt meir enn halvparten av utsleppa i Noreg, medrekna utslepp frå oljeaktiviteten. Grønt karbon som kan erstatte det svarte karbonet som me skal gjere oss uavhengige av.
Ulempa er at vi må hauste av den hogstmogne skogen, og med det redusere lageret noko og få nedsett karbonbinding på dei hausta areala for ein kortare periode. Botemiddelet mot det er å sette areala i produksjon att, slik skogbrukslova krev, så snart som mogleg etter hogst. I tillegg kan me ta i bruk nye areal for å auke skogproduksjonen. Skogreisingsplanar og tiltaksplanar frå ei tid tilbake viser at me har mykje areal som er eigna for treslagsskifte som vil føre til auka luftreining og auka produksjon og lagring av grønt karbon.
Eg vil driste meg til ein spådom om framtida: I perioden me no så vidt har byrja på, det grøne skiftet, vil grønt karbon i form av trevirke bli godt betalt. Kanskje skogbruket i tillegg får betalt for kvart tonn CO2 som årleg vert bunde i skogen i Noreg i form av oppspart tilvekst. Prisen bør vere i nærleiken av kvoteprisen ved utslepp av CO2.
Skogbruksnæringa med sine organisasjonar er lite å sjå i spørsmål som gjeld det grøne skiftet. Er det på tide å koma fram?
Les også
Granplanting
Les også
Kronikkforfattaren har barndomsheimen Naustdalslia som «skjermsparar» og dekorasjon på skjermen når TV-en ikkje er i bruk.
Foto: Fotobyline
Om å tenke på framtidige generasjonar
Les også
Emnet av svartor som skulle nyttast til hoggestabbe, dreia Ståle Aklestad til to vakre bollar. Dette er eit av dei best likte treslaga til kunstnaren.
Foto: Ståle Aklestad
Oransje kruttønne
Fleire artiklar
Cecilie Grundt med Vigleik Storaas, David Andersson og Fredrik Villmow.
Foto: Sigbjørn Berven
Solide røter
Cecilie Grundt har sett saman eit lojalt lyttande band.
Eivind Trædal har sete i Oslo bystyre for MDG sidan 2015. I vår kom det fram at han stiller seg til disposisjon for stortingslista til MDG.
Foto: Cappelen Damm
Den tunge kampen mot bileufori
Eivind Trædal viser fram politikkens fallitt på transportfeltet i boka På ville veier.
Donald Trump talar til tilhengarane i Traverse i Michigan 25. oktober.
Foto: Jim Watson / AFP / NTB
Trump ord for ord
Kva seier Trump på folkemøta? For å få eit inntrykk av kva han vil formidla til møtelyden, trykkjer vi den første delen av talen han heldt i vippestaten Michigan førre helg.
Una og Diddi er to storforelska studentar som må halde forholdet skjult, fordi Diddi alt har ein kjærast.
Foto: Arthaus
Gjennombrotet
Elín Hall herjar i dette vakre, velskrivne dramaet av Rúnar Rúnarsson.
Stian Jenssen (t.v.) var alt på plass i Nato då Jens Stoltenberg tok til i jobben som generalsekretær i 2014. Dei neste ti åra skulle dei arbeide tett i lag. Her er dei fotograferte i Kongressen i Washington i januar i år.
Foto: Mandel Ngan / AFP / NTB
Nato-toppen som sa det han tenkte
Stian Jenssen fekk kritikk då han som stabssjef i Nato skisserte ei fredsløysing der Ukraina gjev opp territorium i byte mot Nato-medlemskap. – På eit tidspunkt må ein ta innover seg situasjonen på bakken, seier han.