Arbeidslinja

Tonje Brenna

Eg er uroleg for dei som hamnar utanfor arbeidslivet. Jobben min er å få fleire i arbeid. Derfor er arbeidslinja framleis relevant.

Arbeid er bra for den enkelte. Gjennom arbeid får du inntekt, og du kjenner at du høyrer til. At så mange som mogleg er i arbeid, er bra for samfunnet. Det sikrar verdiskaping, det sikrar at oppgåver blir løyste. Me er heilt avhengige av å inkludera fleire i arbeid, fordi det finansierer det felles sikringsnettet vårt, velferdsstaten.

Arbeidslivspolitikken skal støtta opp under målet om flest mogleg i arbeid. Det er dette arbeidslinja handlar om.

Det betyr ikkje at alle eldre, eller folk som har dårleg helse, skal jobba. Eg rettar heller ingen peikefinger til dei som ikkje jobbar. Den som ikkje kan jobba skal ta imot hjelp med godt samvit.

Astrid Sverresdotter Dypvik skriv om trygdemisbruk i Dag og Tid førre veke, og koplar det opp til meiningane mine om arbeidslinja. Det meiner eg er eit sidespor. Uroa mi er knytt til at altfor mange hamnar utanfor arbeidslivet.

Derfor vil eg gjerne diskutera korleis vi kan inkludere fleire.

Arbeidslinja er den uskrivne kontrakten i samfunnet vårt, som sikrar velferd for oss alle. Arbeidslinja er ei slags stillteiande semje der alle som jobbar, er med på å finansiera dei felles velferdsordningane våre.

Dei aller fleste av oss treng i kortare eller lengre periodar hjelp frå Nav. Det kan vera inntektssikring i form av fødselspermisjon, sjukepengar eller trygd, eller alderspensjon når vi blir gamle. Og det kan vere tenester som rettleiing, oppfølging eller tiltak for å koma i arbeid.

For at me skal ha alt dette, og for at fellesskapet skal kunne betala for velferdstenestene våre i tida framover, må vi gjera meir for å inkludera fleire i eit arbeidsliv i stadig endring.

For å halda oppe den kontrakten arbeidslinja er, må vi tenke langs tre linjer.

Først handlar det om evna folk har til å jobba.

Vi skal ha ein skule der elevane opplever betre læring, trivsel, og meistring. Utdanningssystemet vårt skal sikra at fleire er kvalifiserte til arbeid. Dei som står utanfor arbeidslivet, må få kompetanse som gir dei jobb. Dei som jobbar, skal kunna byggja på kompetansen sin for å møta behova i arbeidslivet.

Den andre linja handlar om at vi gir folk moglegheiter til å jobba.

For at folk skal ha høve til å jobba, må vi ha nok jobbar her i landet. Vi må føra ein økonomisk politikk som tryggjer og skaper arbeidsplassar, over heile landet. Vi må få folk inn i jobbane som finst, ved å gi dei kompetansen dei treng, eller arbeidstreninga dei manglar. Nav og bedriftene må samarbeida godt. Arbeidsgjevarar må våga å gi folk som står utanfor, ein reell sjanse.

Den tredje linja handlar om insentiva til å jobba.

Det skal alltid lønna seg å jobba. Vi må sjå på om det er for vanskeleg å kombinera ytingar med arbeidsdeltaking. Er reglane urimelege, eller slik at dei held deg ute frå arbeidslivet? Vel, då bør vi tilpassa dei.

Dypvik løftar fram opplevinga ei ho kjenner, har hatt med Nav. Eg kjenner ikkje hennar sak, men det er ikkje tvil om at møtet mellom enkeltpersonar og eit stort og komplekst system som Nav ikkje alltid treffer. Det vil alltid vera eit forbetringspotensial. Til dømes veit vi at for mange må venta for lenge før dei får saka si endeleg avgjort. Slik skal det ikkje vera.

Saksbehandlingstida skal ned, og kvaliteten på saksbehandling skal opp. Det er viktig for kvar enkelt, for tilliten til Nav og for tilliten til heile velferdsstaten.

Tonje Brenna er arbeids- og inkluderingsminister.