JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Ordskifte

Dagens briller misvisande?

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
1295
20181116
1295
20181116

Historie

Eg skal ikkje blande meg bort i usemja mellom Bjarte Bruland og Marte Michelet, men berre kort kommentere Brulands motto om at «ein ikkje må sjå på historia med dagens briller og drive moralsk historieskriving».

Det eksisterer inga seriøs historieskriving som ikkje – på diskré eller påtrengande måte – er moralsk. Ingen kan behandle amerikansk slaveri, fransk terror eller holocaust utan å støtte seg til visse moralomgrep. Trua på nøytralitet innan humaniora og samfunnsfag er ein gammal og avfeldig positivistisk illusjon.

Bruland trur openbert at han sjølv ikkje ser på okkupasjonstida med nåtidas briller. Men sjølvsagt gjer han det, men han har naturlegvis rett i at historikaren må kunne leve seg inn i fortidas tilstandar og vurdere kva som var muleg eller umuleg å gjere, til dømes for å hjelpe jødane til å flykte.

Argumentet for ikkje å døme med «dagens briller» blei flittig nytta av apologetane for Knut Hamsuns politiske verksemd. «Det var så vanleg med antisemittisme før krigen», heiter det gjerne, derfor var Hamsun eigentleg ikkje jødefiendtleg. La oss følgje opp dette misfosteret av ein logikk to the bitter end: «Det var så mykje sosialisme og kommunisme i 20- og 30-åra; derfor var ikkje Einar Gerhardsen eigentleg sosialist.»

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

Historie

Eg skal ikkje blande meg bort i usemja mellom Bjarte Bruland og Marte Michelet, men berre kort kommentere Brulands motto om at «ein ikkje må sjå på historia med dagens briller og drive moralsk historieskriving».

Det eksisterer inga seriøs historieskriving som ikkje – på diskré eller påtrengande måte – er moralsk. Ingen kan behandle amerikansk slaveri, fransk terror eller holocaust utan å støtte seg til visse moralomgrep. Trua på nøytralitet innan humaniora og samfunnsfag er ein gammal og avfeldig positivistisk illusjon.

Bruland trur openbert at han sjølv ikkje ser på okkupasjonstida med nåtidas briller. Men sjølvsagt gjer han det, men han har naturlegvis rett i at historikaren må kunne leve seg inn i fortidas tilstandar og vurdere kva som var muleg eller umuleg å gjere, til dømes for å hjelpe jødane til å flykte.

Argumentet for ikkje å døme med «dagens briller» blei flittig nytta av apologetane for Knut Hamsuns politiske verksemd. «Det var så vanleg med antisemittisme før krigen», heiter det gjerne, derfor var Hamsun eigentleg ikkje jødefiendtleg. La oss følgje opp dette misfosteret av ein logikk to the bitter end: «Det var så mykje sosialisme og kommunisme i 20- og 30-åra; derfor var ikkje Einar Gerhardsen eigentleg sosialist.»

Emneknaggar

Fleire artiklar

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Maskinist Ivar Tjøstheim med den flunkande nye bygdekinobilen og Sandvesanden på Skudenes i bakgrunnen.

Foto Brit Aksnes

Feature

Bygde-Cinema Paradiso

STRANDEBARM: Det rører meg djupt at Bygdekinoen framleis eksisterer.

Brit Aksnes
Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Ole Paus døydde før sjølvbiografien var ferdigskriven.

Foto: Nina Djæff

BokMeldingar
Ronny Spaans

Eit sandkorn i maskineriet

Ole Paus skriv mest om slektsbakgrunn og mindre om artistkarrieren i sjølvbiografien sin, men det forklarar likevel mennesket Ole Paus.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Eit hus i Ål kommune vart teke av jordskred under ekstremvêret "Hans" i august i fjor.

Foto: Frederik Ringnes / NTB

Samfunn
Per Anders Todal

Husforsikring i hardt vêr

Kan klimaendringane føre til at også norske heimar blir umoglege å forsikre?

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Folkerørsla for lokalsjukehusa demonstrerer mot helseføretakmodellen utanfor Stortinget i 2017.

Foto: Håkon Mosvold Larsen / NTB

Ordskifte
PerVaglum

Vestre må avslutte konflikter og beklage

«Svært mange av de 300.000 som jobber i Helse-
vesenet, merker daglig følgene av Helseforetaks-
modellen som nå videreføres av Ap og Sp.»

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal
Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Ekstreme nedbørsmengder førte til ein katastrofe i Valencia i Spania 29. oktober. Minst 217 skal ha mista livet, og dei materielle øydeleggingane er kolossale.

Foto: Susana Vera / Reuters / NTB

Samfunn

Prisen for det ville vêret

I forsikringsbransjen er det langt mellom klimaskeptikarane.

Per Anders Todal

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis