Klima

Sigbjørn Grønås

Klimakrisa er meir dyster enn nokon gong. For å nå klimamåla i Parisavtalen må verda halvera klimautsleppa til atmosfæren innan 2030 og fasa ut all bruk av fossilt drivstoff innan 2050 eller før. Politikarar i alle land har intensjonar om slike reduksjonar, men Greta Thunberg, som vurderer klimakrisa betre enn dei aller fleste, seier at dei fine orda deira berre er bla bla. Ein prognose for utslepp fram til 2030 viser dessverre ein global auke i utsleppa på 16 prosent (The Guardian).

Eg likte draumen Jens Stoltenberg hadde i 2006 om ta ut CO2 frå kjelder som slepper ut denne gassen, komprimera han og lagra han for alltid under havbotnen (CCS). Men ingen har realisert draumen, for tek ein ut CO2 frå ei utsleppskjelde eller frå atmosfæren, krev det energi etter fysiske lover. I tillegg kostar det noko å lagra CO2. Med andre ord, det kostar pengar, og til no har ingen fått CCS til å løna seg. Men dette kan skje når me ved lov sluttar å bruka atmosfæren som søppeldyngje.

Likevel, den gode draumen lever vidare, no også i ein utvida versjon der ein vil reinsa fossil gass for CO2 og samstundes produsera hydrogen, ein rein energiberar. Her satsar Noreg i Øygarden med ei konkret realisering, produksjon av blått hydrogen i større mengder (Bergens Tidende 30. september). Soleis byggjer dei ikkje mindre enn eit anlegg for ei heilt ny form for fornybar energi. Målet er å konkurrera med andre former for fornybar energi, spesielt energi frå sol og vind. Den nye energien har mange store fordelar framfor energi frå sol og vind, som dessverre treng altfor store flater om me vil bruka energi som no.

Slik CCS kostar, kostar det å reinsa gass for å produsera hydrogen. Det usikre ved satsinga er kor høg prisen blir på eit kilo hydrogen. Om klimakrisa skal løysast, må me før 2050 få ei internasjonal lov som forbyr utslepp av fossilt drivstoff. For tida aukar prisen på utslepp, og han må auka mykje fram mot 2050. Då vil hydrogen konkurrera godt i pris med annan fornybar energi. Om ein lykkast, blir det heilt i orden å leita etter nye gasskjelder. Då kan norsk oljeverksemd overleva med berre gass.

Det aller viktigaste er å løysa klimakrisa. Skal blått hydrogen bli ein ny og viktig faktor i dette må utviklinga skje svært raskt. Mange spesialistar meiner tida er for knapp til å satsa på hydrogen. The Guardian har truleg det beste daglege klimaordskiftet i verda. Dei er svært skeptiske til ei storsatsing på hydrogen. Dei kallar dei som trur på hydrogen, for «hyps», folk med ei heilt urealistisk tru på at hydrogen kan løysa klimakrisa. Men satsinga i Noreg er reell, driven av folk som trur på draumen. Men dei må visa svært gode resultat innan nokre få år.

Så godt som all produksjon av olje må avviklast innan kort tid. Ein dom i Nederland viser oss vegen å gå. Han pålegg Shell å reinsa alle sine produkt for CO2 innan kort tid. Slik må ein også avvikla norsk produksjon av olje med lov. Vår vilje til å tena oss rike må vika for viljen til å løysa klimakrisa. Husk at me alt har omtrent 16 gonger meir fossilt drivstoff enn det me kan bruka for å nå klimamåla.

Eg ber draumen om å løysa klimakrisa, og eg ber for Greta Thunberg.

Sigbjørn Grønås er professor emeritus i meteorologi.