Country

Townes Van Zandt:

Sky Blue

Fat Possum / Border

Eg skulle ønskje eg var ein snøkvit måne, syng Townes Van Zandt i tittelsporet på nye Sky Blue, ein song verda no får høyre for første gong, sjølv om opptaket vart laga i 1973: «being silent/ being silver/ till the break of day.» Trist og vakkert er det, som så ofte med låtane til denne artisten.

Respektert

Van Zandt, som ville ha vorte 75 år den 7. mars i år, høyrer med god grunn til mellom dei mest respekterte låtskrivarane vi har sett. Eit par tiår og vel så det har gått sidan han gjekk bort, første nyttårsdag i 1997, men dedikerte lyttarar har han heldigvis enno – noko eg fekk stadfesta då eg var på reise i sørstatane i haust, og trefte ein storøygd kar frå Dublin som drog med seg kameratane sine på ein lang, nattleg biltur for å leite etter eit hus Van Zandt hadde budd i.

På same reise vitja eg utstillinga Outlaws & Armadillos: Country’s Roaring ‘70s i Nashville, der Van Zandt figurerte, saman med låtskrivarar som Guy Clark og Billy Joe Shaver, og fekk æra for å ha løfta nivået nokre hakk med omsyn til kva country kunne vere for noko. Symptomatisk nok tok folk som Waylon Jennings, Kris Kristofferson og Willie Nelson meir plass i dei noko glatte romma til Country Music Hall – det vart til slutt sistnemndes versjon av Van Zandts klassiske «Pancho and Lefty» som toppa hitlistene.

Rått og ferskt

Songen dukkar opp på Sky Blue, i ein tidleg versjon. Fine tolkingar av låtar av Richard Dobson og Tom Paxton er også med, og i tillegg til «Sky Blue» er det ein song til her som vi ikkje har høyrt før, «All I Need». Begge er låtar fleire nok skulle ha gitt mykje for å kunne skrive, men som Van Zandt altså ikkje gav ut i si levetid.

Når det kjem til Van Zandt, toler vi godt å ta med oss det som måtte finnast i skuffene. Opptaka som er samla på Sky Blue, har ei avslappa ro over seg, kanskje fordi dei vart gjort i selskap med Bill Hedgepeth, ein nær venn av artisten. Tidvis kan det verke samanraska når nokon støvsugar gamle skap etter gløymde opptak, men ikkje her.

Det har vore skrive mykje om Van Zandts plaga liv – han hadde massive rusproblem, sleit med tung alkoholisme og var diagnostisert med bipolar liding. På utstillinga i Nashville var scenekostyme, instrument og smått og stort av anna slag samla i glasmontrar – det kjendest underleg livlaust når ein gjeng med countryrabulistar var tema. Du treng ikkje å sjå skjortene til Townes Van Zandt, men dette gamle opptaket kjennest rått og ferskt.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.