Stille natt i to hundre år
Det eldste manuskriptet til julesongen «Stille Nacht! Heilage Nacht!», ført i pennen av presten Joseph Mohr.
CD
Franz
Xaver
Gruber, m.fl.:
Stille Nacht...
RIAS Kammerchor;
dir.: Uwe Gronostay.
Harmonia Mundi 2002/2018
Om du slit med å koma i julestemning, kan eg tilrå å ta ein adventstur til Salzburg, slik eg har gjort. I år la eg merke til noko spesielt her: På julemarknaden, i kyrkjene og i butikkvindauga – overalt er det stilt ut saker som har med «Stille Nacht! Heilge Nacht!» å gjera, julesongen me i Noreg kjenner som «Glade jul» eller – i den meir korrekte omsetjinga til Erik Hillestad frå 1990-åra – «Stille natt, hellige natt».
At salzburgarane er opptekne av han, er i og for seg ikkje underleg. Han er kan hende verdas mest kjende julesong, omsett til over 50 språk og utgjeven i eit utal coverversjonar med alt frå Bing Crosby, Johnny Cash og Sinéad O’Connor til Justin Bieber og Beyoncé. Men det spesielle i år er at han har 200-årsjubileum: Han blei urframført i Salzburg-området for fyrste gong på julekvelden i 1818, i den vesle landsbyen Oberndorf. Utruleg nok var blekket på notearka knapt størkna under urframføringa, for musikken blei komponert tidlegare på dagen av Franz Xaver Gruber (1787–1863), bygdeorganisten i Oberndorf, til ein tekst av landsbypresten Joseph Mohr (1792–1848). Organisten og presten framførte han tostemmig, med presten på gitar.
Det finst eit utal innspelingar av «Stille Nacht!» på originalspråket. Ein av favorittane mine er den RIAS Kammerchor i Berlin gjorde i 2002, på albumet Stille Nacht..., som no er kome i nytt opplag. Her syng dei han i eit arrangement for firstemmig blandakor av den rumensk-austerrikske komponisten Eusebius Mandyczewski (1857–1929). Denne varianten har fulltonande korklang samstundes som han får fram det enkle, mest barnlege uttrykket i Grubers originalversjon for to mannsrøyster og gitar.
Sjur Haga Bringeland
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
CD
Franz
Xaver
Gruber, m.fl.:
Stille Nacht...
RIAS Kammerchor;
dir.: Uwe Gronostay.
Harmonia Mundi 2002/2018
Om du slit med å koma i julestemning, kan eg tilrå å ta ein adventstur til Salzburg, slik eg har gjort. I år la eg merke til noko spesielt her: På julemarknaden, i kyrkjene og i butikkvindauga – overalt er det stilt ut saker som har med «Stille Nacht! Heilge Nacht!» å gjera, julesongen me i Noreg kjenner som «Glade jul» eller – i den meir korrekte omsetjinga til Erik Hillestad frå 1990-åra – «Stille natt, hellige natt».
At salzburgarane er opptekne av han, er i og for seg ikkje underleg. Han er kan hende verdas mest kjende julesong, omsett til over 50 språk og utgjeven i eit utal coverversjonar med alt frå Bing Crosby, Johnny Cash og Sinéad O’Connor til Justin Bieber og Beyoncé. Men det spesielle i år er at han har 200-årsjubileum: Han blei urframført i Salzburg-området for fyrste gong på julekvelden i 1818, i den vesle landsbyen Oberndorf. Utruleg nok var blekket på notearka knapt størkna under urframføringa, for musikken blei komponert tidlegare på dagen av Franz Xaver Gruber (1787–1863), bygdeorganisten i Oberndorf, til ein tekst av landsbypresten Joseph Mohr (1792–1848). Organisten og presten framførte han tostemmig, med presten på gitar.
Det finst eit utal innspelingar av «Stille Nacht!» på originalspråket. Ein av favorittane mine er den RIAS Kammerchor i Berlin gjorde i 2002, på albumet Stille Nacht..., som no er kome i nytt opplag. Her syng dei han i eit arrangement for firstemmig blandakor av den rumensk-austerrikske komponisten Eusebius Mandyczewski (1857–1929). Denne varianten har fulltonande korklang samstundes som han får fram det enkle, mest barnlege uttrykket i Grubers originalversjon for to mannsrøyster og gitar.
Sjur Haga Bringeland
Fleire artiklar
James Rebanks på Lillehammer sist veke.
Foto: Morten A. Strøksnes
Ein mann for alle årstider
LILLEHAMMER: Etter å ha skrive to svært populære bøker om landbruk og sauehald hamna James Rebanks i ei krise som førte han til eit dunvær på Helgeland.
Teikning: May Linn Clement
Tid for realitetsorientering
Valet av Donald Trump til president er ikkje noka tilfeldig ulukke, men ei fylgje av dårleg politisk handverk gjennom lang tid.
Ruslan Gorovij sender pengane han tener som artist, heim til Kyiv, der vener kjøper vedlass til ukrainarar som treng varme i vinter.
Foto: Ukrainian online sales
Eit nytt lovframlegg som legg opp til at det skal bli straffbart å selje ulovleg hogd skog, vil ikkje minst råke folk i øydelagde hus.
Ein førjulsdag får Vilma (Kjersti Dalseide) patologen Robert (Ole Christoffer Ertvaag) og presten Ivar (Tobias Santelmann) på døra. Dei har med seg ein dødsbodskap.
Foto: Nordisk Film Distribusjon
Julefilmen til Charlotte Blom er litt frisk, litt traust og litt tam.
Den neste presidenten i USA, Donald Trump, har sterke retoriske evner, meiner Gjermund Stenberg Eriksen.
Foto: Brian Snyder / Reuters / NTB