JavaScript is disabled in your web browser or browser is too old to support JavaScript. Today almost all web pages contain JavaScript, a scripting programming language that runs on visitor's web browser. It makes web pages functional for specific purposes and if disabled for some reason, the content or the functionality of the web page can be limited or unavailable.

Takk for at du vil dele artikkelen

Den du deler artikkelen med, kan lese og eventuelt lytte til heile artikkelen.
Det gjer vi for at fleire skal oppdage DAG OG TID.

Namnet ditt vert synleg for alle du deler artikkelen med.

Musikk

Snøgg Schubert

Sjølv om B’Rock Orchestra spelar Schuberts symfoniar i høgt tempo, greier dei å halda på roa.

Kvar veke les vi inn utvalde artiklar, som abonnentane våre kan lytte til.
Lytt til artikkelen
Den austerrikske komponisten Franz Schubert (1797–1828), måla av Gábor Melegh i 1827.

Den austerrikske komponisten Franz Schubert (1797–1828), måla av Gábor Melegh i 1827.

Den austerrikske komponisten Franz Schubert (1797–1828), måla av Gábor Melegh i 1827.

Den austerrikske komponisten Franz Schubert (1797–1828), måla av Gábor Melegh i 1827.

2873
20190201
2873
20190201

CD

Franz Schubert:

Symphonies
1 & 6

B’Rock Orchestra; dir.: René Jacobs. Pentatone 2019

Berre 16 år var han, wienaren Franz Schubert, då han i 1813 fullførte den fyrste symfonien sin. Som komponisttype var han ein som måtte arbeida seg fram til kunnskap og smak innan tonekunsten, eit blodslit som ikkje blei lettare av at faren la ned strengt komposisjonsforbod. Eg har sett dei fyrste freistnadene hans i strykekvartettsjangeren; det interessante ved desse er ikkje at dei er gode (somme er beint fram skjematisk konstruerte), men at dei syner Schuberts utvikling. I Symfoni nr. 1 i D-dur, D 82, er han derimot i mål både teknisk og kunstnarleg. Sjølv om Haydns mogne symfoniske stil skin gjennom, er stykket genuint schubertsk, med denne særeigne blandinga av lettskap og melankoli som skulle bli varemerket hans.

Irriterande insekt

Kva anna er schubertsk ved fyrstesymfonien? Fyrst og fremst den dramatiske teften hans, sansen for musikalsk dramatikk han seinare forfina i songane sine. Dette får innspelinga med belgiske B’Rock Orchestra og dirigenten René Jacobs spesielt fint fram. Ta til dømes opninga av fyrstesatsen, som er markert med «Adagio», og som her blir spelt snøggare enn vanleg: Får ikkje dei punkterte rytmane, fanfarane i trompetane og dei kvervlande pauketrillane oss til å tenkja på eit tungt sceneteppe på veg opp?

Schubert har her frigjort seg frå all skjematisk tenking. Satsen må ha overraska publikum i samtida, særleg når det gjeld det formale, for i den tradisjonelle symfonieksposisjonen med to kontrasterande tema er det her hovudtemaet som tek mest all plass. Meir konvensjonell, men ikkje mindre vakker, er den Mozart-inspirerte andresatsen «Andante», som B’Rock Orchestra også spelar i relativt høgt tempo; snøggleiken framhevar det landleg lyriske uttrykket og gjer det ukunstla. Bakpå ligg dei heller ikkje i sistesatsen «Allegro vivace» – raskare har eg aldri høyrt han framført. I byrjinga blir den lynsnare, lett monomane fiolinmelodien på beethovensk vis halden i sjakk av veldige slag frå trompetane og paukane. Det er som om messingblåsarane langar ut mot irriterande insekt.

Detaljarbeid

Er det noko dirigenten René Jacobs er kjend for, så er det spissfindig detaljarbeid, ein tilnærmingsmåte som særleg kjem til sin rett i fyrste- og sistesatsen i det andre verket på plata: I Symfoni nr. 6 i C-dur frå 1818, som struttar av stutte og sjarmerande fikse melodiske tema av typen lyttaren risikerer å gå og plystra på resten av dagen. Her er det tonen i italiensk operakomedie Schubert slår an – nærare bestemt den «kjekke» melodikken i Gioachino Rossinis operaar, som var umåteleg populære i Schuberts heimby Wien den gongen.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.

Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding

Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.


Eller kjøp eit anna abonnement

CD

Franz Schubert:

Symphonies
1 & 6

B’Rock Orchestra; dir.: René Jacobs. Pentatone 2019

Berre 16 år var han, wienaren Franz Schubert, då han i 1813 fullførte den fyrste symfonien sin. Som komponisttype var han ein som måtte arbeida seg fram til kunnskap og smak innan tonekunsten, eit blodslit som ikkje blei lettare av at faren la ned strengt komposisjonsforbod. Eg har sett dei fyrste freistnadene hans i strykekvartettsjangeren; det interessante ved desse er ikkje at dei er gode (somme er beint fram skjematisk konstruerte), men at dei syner Schuberts utvikling. I Symfoni nr. 1 i D-dur, D 82, er han derimot i mål både teknisk og kunstnarleg. Sjølv om Haydns mogne symfoniske stil skin gjennom, er stykket genuint schubertsk, med denne særeigne blandinga av lettskap og melankoli som skulle bli varemerket hans.

Irriterande insekt

Kva anna er schubertsk ved fyrstesymfonien? Fyrst og fremst den dramatiske teften hans, sansen for musikalsk dramatikk han seinare forfina i songane sine. Dette får innspelinga med belgiske B’Rock Orchestra og dirigenten René Jacobs spesielt fint fram. Ta til dømes opninga av fyrstesatsen, som er markert med «Adagio», og som her blir spelt snøggare enn vanleg: Får ikkje dei punkterte rytmane, fanfarane i trompetane og dei kvervlande pauketrillane oss til å tenkja på eit tungt sceneteppe på veg opp?

Schubert har her frigjort seg frå all skjematisk tenking. Satsen må ha overraska publikum i samtida, særleg når det gjeld det formale, for i den tradisjonelle symfonieksposisjonen med to kontrasterande tema er det her hovudtemaet som tek mest all plass. Meir konvensjonell, men ikkje mindre vakker, er den Mozart-inspirerte andresatsen «Andante», som B’Rock Orchestra også spelar i relativt høgt tempo; snøggleiken framhevar det landleg lyriske uttrykket og gjer det ukunstla. Bakpå ligg dei heller ikkje i sistesatsen «Allegro vivace» – raskare har eg aldri høyrt han framført. I byrjinga blir den lynsnare, lett monomane fiolinmelodien på beethovensk vis halden i sjakk av veldige slag frå trompetane og paukane. Det er som om messingblåsarane langar ut mot irriterande insekt.

Detaljarbeid

Er det noko dirigenten René Jacobs er kjend for, så er det spissfindig detaljarbeid, ein tilnærmingsmåte som særleg kjem til sin rett i fyrste- og sistesatsen i det andre verket på plata: I Symfoni nr. 6 i C-dur frå 1818, som struttar av stutte og sjarmerande fikse melodiske tema av typen lyttaren risikerer å gå og plystra på resten av dagen. Her er det tonen i italiensk operakomedie Schubert slår an – nærare bestemt den «kjekke» melodikken i Gioachino Rossinis operaar, som var umåteleg populære i Schuberts heimby Wien den gongen.

Sjur Haga Bringeland

Sjur Haga Bringeland er musikar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.

Emneknaggar

Fleire artiklar

Teikning: May Linn Clement

KommentarSamfunn

Cuba framfor kollaps?

Den cubanske nasjonen lir no av den kanskje største systemkrisa sidan kolonitida.

VegardBye

Teikning: May Linn Clement

KommentarSamfunn

Cuba framfor kollaps?

Den cubanske nasjonen lir no av den kanskje største systemkrisa sidan kolonitida.

VegardBye
Statsminister Jonas Gahr Støre avsluttar Kina-vitjinga i fjor i Shanghai, den største byen i landet og den travlaste hamna i verda.

Statsminister Jonas Gahr Støre avsluttar Kina-vitjinga i fjor i Shanghai, den største byen i landet og den travlaste hamna i verda.

Foto: Heiko Junge / NTB

UtanriksSamfunn

Noreg skal vera det mest demokratiske landet i verda, men ignorerer Asias fremste og samstundes mest truga demokrati

HalvorEifring
Statsminister Jonas Gahr Støre avsluttar Kina-vitjinga i fjor i Shanghai, den største byen i landet og den travlaste hamna i verda.

Statsminister Jonas Gahr Støre avsluttar Kina-vitjinga i fjor i Shanghai, den største byen i landet og den travlaste hamna i verda.

Foto: Heiko Junge / NTB

UtanriksSamfunn

Noreg skal vera det mest demokratiske landet i verda, men ignorerer Asias fremste og samstundes mest truga demokrati

HalvorEifring

les DAG OG TID.
Vil du òg prøve?

Her kan du prøve vekeavisa DAG OG TID gratis i tre veker.
Prøveperioden stoppar av seg sjølv.

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Komplett

Papiravisa
Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis

Digital

Digital utgåve av papiravisa
Digitale artiklar
Digitalt arkiv
Lydavis