Folk

Son Volt:

Union

Transmit Sound / Thirty Tigers / Border

«Reality Winner». Først tenkte eg at tittelen på det femte sporet på Union, den nye plata frå Son Volt, dreidde seg om noko heilt anna. Eg visste ikkje at Reality Winner faktisk er eit namn – på ei kvinne som vart dømd til fem års fengsel i august i fjor, for å ha leke sensitive dokument om russisk hacking i det amerikanske presidentvalet i 2016.

National Security Agency-omsettaren Winner vart arrestert sommaren 2017, etter at The Intercept publiserte rapporten ho hadde skaffa dei. For Jay Farrar – låtskrivar og frontmann i Son Volt – er fengslinga paradoksal. «Proud to serve, just not this president/ Those that seek the truth will find the answers», heiter det i songen.

Winner kjempa for å få sanninga fram i lyset, men forteljinga hennar har ikkje fått svært mykje omtale i media. Med «Reality Winner» skriv Farrar seg inn i ein tradisjon som gjer bruk av songen som politisk kommentar. Mellom inspirasjonskjeldene han nemner i fleire intervju, er «Hurricane», Bob Dylans låt om boksaren Rubin Carter, som han meinte vart dømt feilaktig for trippeldrap i 1967.

Passar perfekt

Songen til Winner passar Son Volt perfekt. «What have you done, Reality Winner», spør Farrar igjen og igjen, med klagande røyst. Det vil ikkje overraske lesarar som kjenner bandet, at det finst fleire politiske låtar mellom dei 13 som er samla på Union, som på mange måtar kan tolkast som ein rapport om eit samfunn i oppløysning.

Nok ein gong er Woody Guthrie ein sentral referanse, og på fleire spor er trubaduren Farrar i sentrum, med kassegitaren godt framme i lydproduksjonen – særleg i songar som «The 99», «While Rome Burns», og «Lady Liberty». (Titlane åleine indikerer komponistens markante venstrepolitiske posisjon.) Union plasserer seg tydeleg i ein folktradisjon der det estetiske verkar uløyseleg knytt til det politiske. Fleire vil hugse orda Guthrie klistra på gitaren sin: «This machine kills fascists.»

Integritet

Som stilist er Farrar nærast puritansk orientert mot eit uttrykk som også denne gongen ligg tett på ei konsentrert kryssing mellom country og blues, slik tilfellet også var med platene Honky Tonk (2013), Notes of Blue (2014) eller eldre album, for den del. Lesarar som har lytta til Uncle Tupelo, bandet Farrar starta opp i 1987 saman med Mike Heidorn og Jeff Tweedy, vil kjenne Son Volts forhistorie. Etter eit brot som har vore mykje omtalt, seinast i Tweedys memoar frå fjoråret, vart det Son Volt på Farrar og Wilco på Tweedy.

Med det fekk vi to rike diskografiar, og Farrar har fått utvikle prosjektet sitt med nærast militant konsekvens. Siste song på Union, «The Symbol», er tydeleg inspirert av Guthries 1948-dikt «Plane Wreck at Los Gatos», som Martin Hoffman seinare sette musikk til – slik vart songen «Deportee» til. Farrars variant handlar om ein meksikanar som er med på å bygge opp igjen New Orleans etter Katrina, men som no er omgitt av tung antiimmigrasjonsretorikk. Du skal ha mykje integritet for å kunne fortelje ei slik historie på vegner av nokon andre, men det har Jay Farrar.

Øyvind Vågnes

Øyvind Vågnes er forfattar og fast musikkskribent i Dag og Tid.