Nye klangverder
Korleis kan ein overskrida klangrammene til instrumentet sitt?
Den svenske fiolinisten Karin Hellquist.
Foto: Yusuke Suzuki
CD
Ymse komponistar:
Postures
Sunniva Rødland, harpe. LAWO 2019
CD
Ymse komponistar:
Flock
Karin Hellquist, fiolin. LAWO 2019
Begge artistane på desse soloalbuma har bakgrunn frå doktorgradsprogrammet i kunstnarisk utviklingsarbeid ved Musikkhøgskulen i Oslo: Den fyrste, den norske harpisten Sunniva Rødland, avslutta i 2015 med eit arbeid om harpa si rolle i norsk samtidsmusikk. Den andre, fiolinisten Karin Hellquist frå Sverige, avsluttar i 2022 med eit prosjekt der ho granskar sin eigen klangpalett i møte med komponistar.
Differensiert
Harpeklangen er på ein måte jamn og, ja, litt skiftelaus. Men det instrumentet vantar av dynamiske og artikulatoriske ekstrem, tek det att i vid og fargerik klang. Å lytta til Sunniva Rødlands album Postures er som å oppleva eit vidfemnande gobeleng, altså eit vove veggteppe, i motsetnad til eit oljemåleri med skarpe konturar. Det stykket som tiltalar meg mest, er Wolfgang Plagges (fødd 1960) «Nocturne Sonata», op. 79 (1995), som opnar med eit distinkt, mest pianistisk tema, men snart glid over i breie akkordar som tek heile harperegisteret i bruk. Men her er òg tydeleg fleirstemmige parti, der Rødland imponerer med differensiert framheving av einskildstemmene.
Plagges verk er tradisjonelt i tydinga at det held seg innanfor klangrammene til instrumentet. Men albumet inneheld òg stykke der mediet blir overskride; eg tenkjer her på Bjørn Halsten Fongaards (1919–1980) Konsert for harpe og lydbånd, op. 131, der harpa spelar duett med eit magnetbandopptak av gitaren til den avlidne Fongaard.
Fugl eller svenske
Fuglesong er det ikkje mykje av på denne tida av året. Slik sett er det ei anna årstid me blir tekne med til i opninga av Karin Hellquists album Flock: Doppelbelichtung («Dobbeleksponering») (2016) av tyske Carola Bauckholt (fødd 1959), der fuglesong skal spelast av via tolv høgtalarar plasserte i taket over publikum i konsertsalen, medan fiolinisten improviserer imitasjonar av fuglelydane.
Det er vel noko anna å oppleva dette verket på konsert, men det fungerer på plate òg. Så akkurat er Hellquists improvisasjonar at det stundom er vanskeleg å vita om det er songfugl eller svenske me høyrer. Når det gjeld dei fyrstnemnde, får det meg til å lytta annleis enn når eg høyrer dei i deira naturlege habitat. For måten fuglane repeterer sitt stutte motiv på, med ørsmå variasjonar frå gong til gong, er i grunnen ikkje ulik den musikkstilen me kallar minimalisme, som oppstod i 1960-åra.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
CD
Ymse komponistar:
Postures
Sunniva Rødland, harpe. LAWO 2019
CD
Ymse komponistar:
Flock
Karin Hellquist, fiolin. LAWO 2019
Begge artistane på desse soloalbuma har bakgrunn frå doktorgradsprogrammet i kunstnarisk utviklingsarbeid ved Musikkhøgskulen i Oslo: Den fyrste, den norske harpisten Sunniva Rødland, avslutta i 2015 med eit arbeid om harpa si rolle i norsk samtidsmusikk. Den andre, fiolinisten Karin Hellquist frå Sverige, avsluttar i 2022 med eit prosjekt der ho granskar sin eigen klangpalett i møte med komponistar.
Differensiert
Harpeklangen er på ein måte jamn og, ja, litt skiftelaus. Men det instrumentet vantar av dynamiske og artikulatoriske ekstrem, tek det att i vid og fargerik klang. Å lytta til Sunniva Rødlands album Postures er som å oppleva eit vidfemnande gobeleng, altså eit vove veggteppe, i motsetnad til eit oljemåleri med skarpe konturar. Det stykket som tiltalar meg mest, er Wolfgang Plagges (fødd 1960) «Nocturne Sonata», op. 79 (1995), som opnar med eit distinkt, mest pianistisk tema, men snart glid over i breie akkordar som tek heile harperegisteret i bruk. Men her er òg tydeleg fleirstemmige parti, der Rødland imponerer med differensiert framheving av einskildstemmene.
Plagges verk er tradisjonelt i tydinga at det held seg innanfor klangrammene til instrumentet. Men albumet inneheld òg stykke der mediet blir overskride; eg tenkjer her på Bjørn Halsten Fongaards (1919–1980) Konsert for harpe og lydbånd, op. 131, der harpa spelar duett med eit magnetbandopptak av gitaren til den avlidne Fongaard.
Fugl eller svenske
Fuglesong er det ikkje mykje av på denne tida av året. Slik sett er det ei anna årstid me blir tekne med til i opninga av Karin Hellquists album Flock: Doppelbelichtung («Dobbeleksponering») (2016) av tyske Carola Bauckholt (fødd 1959), der fuglesong skal spelast av via tolv høgtalarar plasserte i taket over publikum i konsertsalen, medan fiolinisten improviserer imitasjonar av fuglelydane.
Det er vel noko anna å oppleva dette verket på konsert, men det fungerer på plate òg. Så akkurat er Hellquists improvisasjonar at det stundom er vanskeleg å vita om det er songfugl eller svenske me høyrer. Når det gjeld dei fyrstnemnde, får det meg til å lytta annleis enn når eg høyrer dei i deira naturlege habitat. For måten fuglane repeterer sitt stutte motiv på, med ørsmå variasjonar frå gong til gong, er i grunnen ikkje ulik den musikkstilen me kallar minimalisme, som oppstod i 1960-åra.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Laila Goody, Maria Ómarsdóttir Austgulen, Trond Espen Seim og John Emil Jørgenrud i nachspielet frå helvete som stykket til Edward Albee blir kalla.
Foto: Erika Hebbert
Sterkt om livsløgn og overleving
Gode skodespelarprestasjonar i intens kamp på liv og død.
Den nye statsministeren i Frankrike, Michel Barnier, blir klappa inn av den utgåande, Gabriel Attal, i ein seremoni på Hôtel Matignon i Paris 5. september.
Foto: Stephane De Sakutin / Reuters / NTB
Ny statsminister med gjeld, utan budsjett
No lyt alt skje raskt i fransk politikk for å avverje nye kriser.
Justis- og beredskapsminister Emilie Enger Mehl på veg til pressetreffet om motarbeiding av kriminalitet. Også statsminister Jonas Gahr Støre og finansminister Trygve Slagsvold Vedum deltok.
Foto: Thomas Fure / NTB
– No ser me effekten av færre politifolk
Det er mykje regjeringa kunne gjort som dei ikkje har gjort. Me er ikkje imponerte, seier Helge André Njåstad (FrP).
Den oppdaterte boka om rettens ironi er ei samling av tekstar frå Rune Slagstad gjennom førti år.
Foto: André Johansen / Pax Forlag
Jussen som styringsverktøy
Rettens ironi, no i fjerde og utvida utgåve, har for lengst blitt ein klassikar i norsk idé- og rettshistorie.
Finn Olstad har doktorgrad i historie og er tidlegare professor ved Seksjon for kultur og samfunn ved Noregs idrettshøgskule.
Foto: Edvard Thorup
Det nye klassesamfunnet
Finn Olstads nye bok er eit lettlese innspel til ei sårt tiltrengd innsikt i skilnaden mellom fakta og ideologi.