Nye klangverder
Korleis kan ein overskrida klangrammene til instrumentet sitt?
Den svenske fiolinisten Karin Hellquist.
Foto: Yusuke Suzuki
CD
Ymse komponistar:
Postures
Sunniva Rødland, harpe. LAWO 2019
CD
Ymse komponistar:
Flock
Karin Hellquist, fiolin. LAWO 2019
Begge artistane på desse soloalbuma har bakgrunn frå doktorgradsprogrammet i kunstnarisk utviklingsarbeid ved Musikkhøgskulen i Oslo: Den fyrste, den norske harpisten Sunniva Rødland, avslutta i 2015 med eit arbeid om harpa si rolle i norsk samtidsmusikk. Den andre, fiolinisten Karin Hellquist frå Sverige, avsluttar i 2022 med eit prosjekt der ho granskar sin eigen klangpalett i møte med komponistar.
Differensiert
Harpeklangen er på ein måte jamn og, ja, litt skiftelaus. Men det instrumentet vantar av dynamiske og artikulatoriske ekstrem, tek det att i vid og fargerik klang. Å lytta til Sunniva Rødlands album Postures er som å oppleva eit vidfemnande gobeleng, altså eit vove veggteppe, i motsetnad til eit oljemåleri med skarpe konturar. Det stykket som tiltalar meg mest, er Wolfgang Plagges (fødd 1960) «Nocturne Sonata», op. 79 (1995), som opnar med eit distinkt, mest pianistisk tema, men snart glid over i breie akkordar som tek heile harperegisteret i bruk. Men her er òg tydeleg fleirstemmige parti, der Rødland imponerer med differensiert framheving av einskildstemmene.
Plagges verk er tradisjonelt i tydinga at det held seg innanfor klangrammene til instrumentet. Men albumet inneheld òg stykke der mediet blir overskride; eg tenkjer her på Bjørn Halsten Fongaards (1919–1980) Konsert for harpe og lydbånd, op. 131, der harpa spelar duett med eit magnetbandopptak av gitaren til den avlidne Fongaard.
Fugl eller svenske
Fuglesong er det ikkje mykje av på denne tida av året. Slik sett er det ei anna årstid me blir tekne med til i opninga av Karin Hellquists album Flock: Doppelbelichtung («Dobbeleksponering») (2016) av tyske Carola Bauckholt (fødd 1959), der fuglesong skal spelast av via tolv høgtalarar plasserte i taket over publikum i konsertsalen, medan fiolinisten improviserer imitasjonar av fuglelydane.
Det er vel noko anna å oppleva dette verket på konsert, men det fungerer på plate òg. Så akkurat er Hellquists improvisasjonar at det stundom er vanskeleg å vita om det er songfugl eller svenske me høyrer. Når det gjeld dei fyrstnemnde, får det meg til å lytta annleis enn når eg høyrer dei i deira naturlege habitat. For måten fuglane repeterer sitt stutte motiv på, med ørsmå variasjonar frå gong til gong, er i grunnen ikkje ulik den musikkstilen me kallar minimalisme, som oppstod i 1960-åra.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
CD
Ymse komponistar:
Postures
Sunniva Rødland, harpe. LAWO 2019
CD
Ymse komponistar:
Flock
Karin Hellquist, fiolin. LAWO 2019
Begge artistane på desse soloalbuma har bakgrunn frå doktorgradsprogrammet i kunstnarisk utviklingsarbeid ved Musikkhøgskulen i Oslo: Den fyrste, den norske harpisten Sunniva Rødland, avslutta i 2015 med eit arbeid om harpa si rolle i norsk samtidsmusikk. Den andre, fiolinisten Karin Hellquist frå Sverige, avsluttar i 2022 med eit prosjekt der ho granskar sin eigen klangpalett i møte med komponistar.
Differensiert
Harpeklangen er på ein måte jamn og, ja, litt skiftelaus. Men det instrumentet vantar av dynamiske og artikulatoriske ekstrem, tek det att i vid og fargerik klang. Å lytta til Sunniva Rødlands album Postures er som å oppleva eit vidfemnande gobeleng, altså eit vove veggteppe, i motsetnad til eit oljemåleri med skarpe konturar. Det stykket som tiltalar meg mest, er Wolfgang Plagges (fødd 1960) «Nocturne Sonata», op. 79 (1995), som opnar med eit distinkt, mest pianistisk tema, men snart glid over i breie akkordar som tek heile harperegisteret i bruk. Men her er òg tydeleg fleirstemmige parti, der Rødland imponerer med differensiert framheving av einskildstemmene.
Plagges verk er tradisjonelt i tydinga at det held seg innanfor klangrammene til instrumentet. Men albumet inneheld òg stykke der mediet blir overskride; eg tenkjer her på Bjørn Halsten Fongaards (1919–1980) Konsert for harpe og lydbånd, op. 131, der harpa spelar duett med eit magnetbandopptak av gitaren til den avlidne Fongaard.
Fugl eller svenske
Fuglesong er det ikkje mykje av på denne tida av året. Slik sett er det ei anna årstid me blir tekne med til i opninga av Karin Hellquists album Flock: Doppelbelichtung («Dobbeleksponering») (2016) av tyske Carola Bauckholt (fødd 1959), der fuglesong skal spelast av via tolv høgtalarar plasserte i taket over publikum i konsertsalen, medan fiolinisten improviserer imitasjonar av fuglelydane.
Det er vel noko anna å oppleva dette verket på konsert, men det fungerer på plate òg. Så akkurat er Hellquists improvisasjonar at det stundom er vanskeleg å vita om det er songfugl eller svenske me høyrer. Når det gjeld dei fyrstnemnde, får det meg til å lytta annleis enn når eg høyrer dei i deira naturlege habitat. For måten fuglane repeterer sitt stutte motiv på, med ørsmå variasjonar frå gong til gong, er i grunnen ikkje ulik den musikkstilen me kallar minimalisme, som oppstod i 1960-åra.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar, musikkvitar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Utvalsleiar Line Eldring leverer NOU-rapporten om EØS-avtalen til utanriksminister Espen Barth Eide (Ap).
Foto: Terje Pedersen / NTB
Kva er alternativet til EØS-medlemskap?
Anna Kleiva er forfattar og omsetjar.
Foto: Privat
Anna Kleiva er ny diktskribent i Dag og Tid
«Eg ser fram til å arbeida meir med einskilde dikt frå ulike forfattarar.»
Sofi Oksanen er av dei forfattarane som har fått flest prisar i Norden. Bøkene hennar er omsette til 46 språk. Biletet er frå bokmessa i Wien i 2022.
Foto: Nicola Montfort / Wikimedia Commons
Vald mot kvinner som våpen
Sofi Oksanen ønskte å skrive ei bok som er tilgjengeleg for vanlege lesarar, som kan lesast utan kart og utan at ein treng følgje krigsnyhenda dag for dag. At essayet Putins krig mot kvinner skulle bli så skremmande, såg ho ikkje heilt for seg.
For Balázs Orbán, som er politisk rådgjevar for statsministeren, er jobben å halda fast ved dei langsiktige måla til regjeringa mellom alle dei mindre og større oppgåvene i kvardagen.
Foto frå heimesida til Orbán Balázs i regjeringa
Verda ifølgje Orbán
BUDAPEST: I ei ny bok fortel ideologen til Viktor Orbán korleis Ungarn vil utfordra den liberale verdsordninga. Weekendavisen har møtt han.
Gjengkrim – ein varsla katastrofe
Det går knapt ein dag utan grove valdshendingar i Oslo. Bak står gjengar og mektige kriminelle nettverk som har vakse fram dei siste ti åra.
Papiravisa