Slank og intens
Bach Collegium Japan framfører Beethoven med wienerklassisk akkuratesse.
CD
Ludwig van Beethoven:
Missa
solemnis
Bach Collegium Japan;
dir. Masaaki Suzuki. BIS 2018
Jamføring: Orchestre Révolutionnaire et Romantique/Gardiner (Archiv 1990); Wiener Philharmoniker/Levine (Deutsche Grammophon 1992)
Hadde ein spurt Beethoven om kva som var det viktigaste verket hans, ville det ikkje vore Symfoni nr. 9 i d-moll, altså «Korsymfonien», som blir sett på som ein av musikksogas verkelege milesteinar. Som Beethoven skreiv til komposisjonseleven Ferdinand Ries i 1822: «Mitt største verk er ei stor messe eg nyss skreiv.»
Denne Missa solemnis i D-dur, op. 123, som blei urframført i 1824, er no komen i ei fin innspeling med Bach Collegium Japan under leiing av Masaaki Suzuki. Komposisjonen – tittelen tyder «høgtidsam messe» – er blitt ståande som eit hovudverk i den katolske kyrkjemusikken, trass i at han med 75 minuttars framføringstid sprenger alle liturgiske rammer. Hadde ein freista å framføra han i høgmessa på sundagen, ville seansen blitt ulideleg lang. Difor blir han i dag mest berre spelt som konsertmusikk.
Feite og slanke
Dei mange innspelingane av høgtidsmessa kan grovt sett delast inn i to kategoriar, som me kan kalla den «feite» og den «slanke». Til den fyrste kategorien høyrer monumentale tolkingar med svært orkester og ovstort kor, til dømes tolkinga James Levine gjorde med Wienerfilharmonikarane i 1992. Her syng operasolistar som Plácido Domingo, og bak orkesteret står heile tre blandakor.
Til den andre kategorien høyrer tolkingar med linnare klang, eksempelvis tolkinga John Eliot Gardiner gjorde med Orchestre Révolutionnaire et Romantique i 1990, der heile ensemblet er mindre. Orkesteret spelar på kopiar av instrument frå Beethovens samtid, solistane er spesialiserte innan kyrkjemusikk (ikkje opera) og det er berre eitt kor. Men sjølv om klangen er linnare, er klårleiken intens.
Kulminasjon
Suzukis nye versjon soknar definitivt til sistnemnde kategori. Den dyktige solistkvartetten, der norske Ann-Helen Moen syng sopran, lèt homogent, og det vesle, men kraftfulle koret har skarp diksjon og sylkvass intonasjon. Stemmeføringa i Beethovens kompliserte fleirstemmigheit blir slik tydeleg; høyr berre på fugepartiet som avsluttar Gloria-leddet i messa, der det heiter «in gloria Dei Patris, amen» («i Faderens herlegdom, amen»). Bach Collegium Japan framfører fugen med den same akkuratessa me kjenner frå Bach-CD-ane deira.
Det verkar som om Suzuki ser på Beethovens høgtidsmesse som ein kulminasjon av wienerklassiske messetonesetjingar av Haydn og Mozart (slike som faktisk skulle framførast som del av liturgien), og ikkje som byrjinga på 1800-talets store romantiske konsertmesser. Ikkje alle vil lika den stringente spelestilen – føretrekkjer du å høyra Beethoven monumentalt musisert, vil du kan hende sakna hjarteblod. Men innanfor den «slanke» tolkingskategorien har Suzuki laga ei perle av ei innspeling.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Er du abonnent? Logg på her for å lese vidare.
Digital tilgang til DAG OG TID – heilt utan binding
Prøv ein månad for kr 49.
Deretter kr 199 per månad. Stopp når du vil.
CD
Ludwig van Beethoven:
Missa
solemnis
Bach Collegium Japan;
dir. Masaaki Suzuki. BIS 2018
Jamføring: Orchestre Révolutionnaire et Romantique/Gardiner (Archiv 1990); Wiener Philharmoniker/Levine (Deutsche Grammophon 1992)
Hadde ein spurt Beethoven om kva som var det viktigaste verket hans, ville det ikkje vore Symfoni nr. 9 i d-moll, altså «Korsymfonien», som blir sett på som ein av musikksogas verkelege milesteinar. Som Beethoven skreiv til komposisjonseleven Ferdinand Ries i 1822: «Mitt største verk er ei stor messe eg nyss skreiv.»
Denne Missa solemnis i D-dur, op. 123, som blei urframført i 1824, er no komen i ei fin innspeling med Bach Collegium Japan under leiing av Masaaki Suzuki. Komposisjonen – tittelen tyder «høgtidsam messe» – er blitt ståande som eit hovudverk i den katolske kyrkjemusikken, trass i at han med 75 minuttars framføringstid sprenger alle liturgiske rammer. Hadde ein freista å framføra han i høgmessa på sundagen, ville seansen blitt ulideleg lang. Difor blir han i dag mest berre spelt som konsertmusikk.
Feite og slanke
Dei mange innspelingane av høgtidsmessa kan grovt sett delast inn i to kategoriar, som me kan kalla den «feite» og den «slanke». Til den fyrste kategorien høyrer monumentale tolkingar med svært orkester og ovstort kor, til dømes tolkinga James Levine gjorde med Wienerfilharmonikarane i 1992. Her syng operasolistar som Plácido Domingo, og bak orkesteret står heile tre blandakor.
Til den andre kategorien høyrer tolkingar med linnare klang, eksempelvis tolkinga John Eliot Gardiner gjorde med Orchestre Révolutionnaire et Romantique i 1990, der heile ensemblet er mindre. Orkesteret spelar på kopiar av instrument frå Beethovens samtid, solistane er spesialiserte innan kyrkjemusikk (ikkje opera) og det er berre eitt kor. Men sjølv om klangen er linnare, er klårleiken intens.
Kulminasjon
Suzukis nye versjon soknar definitivt til sistnemnde kategori. Den dyktige solistkvartetten, der norske Ann-Helen Moen syng sopran, lèt homogent, og det vesle, men kraftfulle koret har skarp diksjon og sylkvass intonasjon. Stemmeføringa i Beethovens kompliserte fleirstemmigheit blir slik tydeleg; høyr berre på fugepartiet som avsluttar Gloria-leddet i messa, der det heiter «in gloria Dei Patris, amen» («i Faderens herlegdom, amen»). Bach Collegium Japan framfører fugen med den same akkuratessa me kjenner frå Bach-CD-ane deira.
Det verkar som om Suzuki ser på Beethovens høgtidsmesse som ein kulminasjon av wienerklassiske messetonesetjingar av Haydn og Mozart (slike som faktisk skulle framførast som del av liturgien), og ikkje som byrjinga på 1800-talets store romantiske konsertmesser. Ikkje alle vil lika den stringente spelestilen – føretrekkjer du å høyra Beethoven monumentalt musisert, vil du kan hende sakna hjarteblod. Men innanfor den «slanke» tolkingskategorien har Suzuki laga ei perle av ei innspeling.
Sjur Haga Bringeland
Sjur Haga Bringeland er musikar og fast musikkmeldar i Dag og Tid.
Fleire artiklar
Una og Diddi er to storforelska studentar som må halde forholdet skjult, fordi Diddi alt har ein kjærast.
Foto: Arthaus
Gjennombrotet
Elín Hall herjar i dette vakre, velskrivne dramaet av Rúnar Rúnarsson.
Greil Marcus er musikkskribent og kulturanalytikar.
Foto: Thierry Arditti / Courtesy of Yale University Press
Kvifor Marcus skriv
Den nye boka til Greil Marcus er ein kamuflert sjølvbiografi.
Foto: Gorm Kallestad / NTB
Erling Kittelsen er blant dei mest mangsidige av norske poetar, skriv Jan Erik Vold.
Rondanecupen på Otta er ei bridgetevling stinn av tradisjon.
Foto: Otta bridgeklubb
«Det finst bridgespelarar i kvar ein avkrok.»
Jill Stein på eit valkampmøte i Dearborn i Michigan 6. oktober. I vippestaten Michigan fryktar demokratane at Stein skal ta mange røyster frå Harris.
Foto: Rebecca Cook / Reuters / NTB
Stein kan velte lasset
Jill Stein, kandidaten til Dei grøne, er valjokeren demokratane gjerne skulle vore forutan.